به بهانه تحریم ترکیه توسط آمریکا

خبرگزاری دیچه وله ترکی به بررسی تحریم‌های اخیر آمریکا علیه ترکیه پرداخته و در این ارتباط  مقاله‌ای را به قلم آکال به شرح ذیل منتشر کرده که برگردان آن در پی خواهد آمد.

واکنش‌ها به اقدام ایالات متحده آمریکا مبنی بر تحریم ترکیه به عنوان یک کشور متحد و از اعضای ناتو به دلیل خرید سامانه دفاع موشکی S-400 از روسیه ادامه دارد. تحریم‌های آمریکا علیه ترکیه که بر اساس ماده 231 قانون مقابله با دشمنان آمریکا از طریق تحریم‌ها موسوم به کاتسا (CAATSA) وضع شده است، بیشتر حوزه صنایع دفاعی ترکیه را هدف قرار داده است. مطابق با این تحریم‌ها، اعطای لیسانس به کشور ترکیه جهت صادرات محصولات و فناوری‌های دفاعی منع گردید. سازمان صنایع دفاعی ترکیه که وابسته به ریاست جمهوری این کشور است، حق دریافت تسهیلات مالی در قالب وام و غیره از کشور آمریکا و همچنین سازمان‌ها و نهادهای مالی بین‌المللی که آمریکا سهامدار و یا شریک آنان است را ندارد. علاوه بر این، اسماعیل دمیر، رئیس سازمان صنایع دفاعی ترکیه و سه مقام ارشد دیگر این سازمان به دلیل نقشی که در خرید سامانه S-400 داشتند نیز در لیست تحریم‌ها قرار گرفتند.

در همین ارتباط، اسماعیل دمیر، رئیس سازمان صنایع دفاعی ترکیه ضمن واکنش به این اقدام آمریکا اعلام کرد، ترکیه در رسیدن به هدف خود مبنی بر دستیابی به صنعت دفاعی کاملا مستقل مصمم می‌باشد و این تحریم‌ها به هیچ عنوان نمی‌تواند جلوی پیشرفت و توسعه صنعت دفاعی ترکیه را بگیرد.

اونلو حیصارجیک لی، مدیر صندوق مارشال آلمان در ترکیه در خصوص تحریم آمریکا گفت، به اعتقاد بنده تحریم‌های اعمالی آمریکا علیه ترکیه که صنایع دفاعی این کشور را هدف قرار داده در بلندمدت تأثیرات جامعی را بر این حوزه برجای خواهد گذاشت.

وی در پاسخ به سوال خبرنگار دویچه وله گفت، سازمان صنایع دفاعی ترکیه در واقع ستون فقرات حوزه دفاعی این کشور را تشکیل می‌دهد. بسته به اینکه تحریم‌های آمریکا چه مدت طول بکشد، این امر سبب تضعیف حوزه دفاعی ترکیه خواهد شد. حوزه صنایع دفاعی ترکیه، هم در حال پیشرفت و هم در بحث انتقال فناوری و تکنولورژی نقش لوکوموتیو را بر عهده دارد. لذا، با تحریم این بخش توسط آمریکا، در آینده  شاهد خلاء در حوزه انتقال فناوری و تکنولوژی در ترکیه نیز خواهیم شد.

این تحریم‌ها که مستقیما صنعت دفاعی ترکیه را هدف قرار داده‌اند، عطف به ماسبق نمی‌باشند. بنابراین پیش‌بینی‌ها بر این است که این تحریم‌ها بیشتر پروژه‌های جدید سازمان صنایع دفاعی ترکیه را شامل شود. گفته می‌شود ترکیه برای دور زدن تحریم‌ها وجلوگیری از وقفه در پروژه‌های صنایع دفاعی خود در پی ایجاد فرآیندهای خرید جایگزین می‌باشد و در همین ارتباط، در صدد ایجاد یک ساختار جدیدی است که بتواند نقش جایگزین سازمان صنایع دفاعی را عهده‌دار شده و در تأمین اقلام مورد نیاز در حوزه‌های دفاعی و فناوری ایفای نقش نماید. البته ناگفته نماند که ترکیه در حال حاضر تمام خریدهای مرتبط با حوزه دفاعی و نظامی خود را فقط از طریق سازمان صنایع دفاع انجام نمی‌دهد. کانال‌های دیگری هم وجود دارند که همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهند. همچنین ترکیه چون پیش از این از جدی بودن وضع تحریم‌ها آگاهی داشته لذا حتما اقداماتی در خصوص تأمین و انبار کردن کالاهای مورد نیاز خود انجام داده است. به احتمال فراوان آمریکا، در صورت تمایل ترکیه به ادامه همکاری با روسیه و سفارش محصولات جدید دفاعی از این کشور، بر میزان شدت تحریم‌ها علیه این کشور خواهد افزود. اما بالعکس، اگر ترکیه در صدد کم کردن تنش‌ها بوده و بتواند به آمریکا ثابت کند که از سیستم دفاعی اس 400 استفاده نخواهد کرد، در آن صورت آمریکا شاید درصدد حذف این تحریم‌ها برآید. اما آنچه واضح است این است که هم اینک توپ در زمین ترکیه است.

ترکیه جهت خرید سامانه موشکی اس 400 بالغ بر 2.5 میلیارد دلار به روسیه پرداخت کرد و در مقابل آمریکا نیز شرکت‌های ترکیه‌ای را از پروژه F-35 خارج کرد. پنتاگون نیز در این خصوص اعلام کرد، ترکیه در نتیجه حذف شرکت‌های این کشور از پروژه F-35، بیش از 9 میلیارد دلار ضرر خواهد کرد. ترکیه هم بهای سامانه اس 400 به میزان 2.5 میلیارد دلار را پرداخت کرده و هم پول خرید جنگنده اف 35 را پرداخت کرده اما از هر دوی آنها نیز محروم شده است. نه سامانه موشکی اس 400 را توانسته فعال نماید و نه جنگنده اف 35 را تحویل گرفته است.

حال سوال این است که خرید سامانه موشکی اس 400 چه دستاوردهایی برای ترکیه به ارمغان داشته است؟

اگر ترکیه سامانه موشکی اس 400 را خریداری نمی‌کرد، 2.5 میلیارد دلار  پول در خزانه کشور باقی می‌ماند و امروز شاهد ورود جنگنده‌های اف 35 در پیست های هوایی کشور می‌بود. شرکت‌های صنایع دفاعی ترکیه به تولید قطعات F-35 ادامه می‌دادند که این امر سبب می‌شد تا هم کسب درآمد ارزی داشته باشند و هم در بحث انتقال فن‌آوری و دانش فنی پیشرفت حاصل شده و ترکیه نیز مشمول تحریم نمی‌شد. علاوه بر این، ترکیه می‌تواند دفاع از حریم هوایی خود را، چه با پاتریوت یا سایر سیستم‌های مناسب، متناسب با درک تهدیدی که با آن روبرو است، ارائه دهد. ترکیه در واقع با خرید اس 400 سود خاصی کسب نکرد. شاید بتوان گفت که ترکیه جهت کسب رضایت سیاسی روسیه اقدام به این معامله کرده است.

در خصوص آینده روابط ترکیه و آمریکا نیز آنچه حائز اهمیت است این است که قانون کاتسا برای اولین بار در تاریخ،  علیه یک کشور عضو ناتو اعمال می‌شود. بنابر اعلام تویگور، کارشناس ارشد مرکز تحقیقات کاربردی موسسه سلطنتی الکانو اسپانیا، هر چند تحریم‌های آمریکا علیه ترکیه توسط ترامپ امضا شد اما این تحریم‌ها صفحه جدیدی را در روابط میان ترکیه و آمریکا باز خواهد کرد. چرا که دو کشور در دوره ریاست جمهوری بایدن مجبور به انجام مذاکرات خواهند بود و شاید این موضوع در آینده روابط دو کشور تأثیرات مثبتی بر جای بگذارد.