چگونه کوبای تحت تحریم توانسته در مقابله با ویروس کرونا موفق عمل کند؟

پس از نه ماه از جولان ویروس کرونا در کوبا، شواهد نتایج مطلوبی را در کنترل این بیماری در این کشور تحت تحریم آشکار ساخته است. این موفقیت تا حد زیادی مرهون برنامه جامع مبارزه با بیماری کرونا در کوبا، شامل پیشرفتهای کلیدی علوم و نوآوری‌های فناوری پزشکی و بیوتکنولوژی از یک سو و کنترل های اعمال شده توسط حاکمیت از سوی دیگر می‌باشد.

در این رابطه خوزه آنهل پورتال میراندا، وزیر بهداشت عمومی‌کوبا روز طی ششمین نشست عادی مجلس نهم مجمع ملی قدرت مردمی، برنامه موفق مقابله با بیماری همه گیر کرونا در کوبا را دارای سه محور اساسی شامل اپیدمیولوژیک، سازماندهی خدمات بهداشتی و توانایی و ظرفیتهای علمی عنوان نمود.

اصول سیاست بهداشتی کوبا برای مهار بیماری‌های واگیردار بر محورهای ذیل استوار است:

1- مراقبت ویژه و پیشگیرانه از گروه‌های آسیب پذیر

2- نظارت جدی و مسئولانه بر بهداشت عمومی

3- دسترسی به داروهای جدید تولید شده توسط صنایع بیوتکنولوژی و دارویی کشور

آقای پورتال میراندا وزیر بهداشت عمومی‌کوبا اذعان داشت واکسن کوبایی مقابله با ویروس کوید 19 در مرحله آزمایش بالینی قرار دارد و کوبا در ردیف اولین کشورهای آمریکای لاتین میباشد که به چنین نتایج درخشانی برای مقابله با ویروس کرونا دست یافته است بطوریکه کوبا در گروه ممتاز 47 کشور جهان  قرار می‌گیرد که برای تهیه واکسن پیشگیرانه علیه ویروس کوید 19 تلاش های موفقیت آمریزی داشته است.

در عین حال برای بازگشت به وضعیت عادی نگرانی‌های جدی نیز در بین مقامات کشوری و مسئولین بهداشتی کوبا وجود دارد. در این راستا دیاز کانل رئیس جمهور کوبا بیان داشته که "اگرچه اقدامات دولت نتایج مطلوبی در پی داشته و پروتکل های قوی اعمال شده است، اما بازگشت به وضعیت عادی، چالش جدیدی را به ما تحمیل میکند زیرا در حال حاضر بیشترین تعداد مبتلایان در کوبا مربوط به مسافرانی است که از کشورهای دیگر در معرض خطر بیماری قرار دارند و به کوبا وارد خواهند شد".

در همین رابطه پورتال میراندا وزیر بهداشت عمومی‌کوبا نیز برای مواجهه با این واقعیت و برای بازگشت به وضعیت عادی خواستار رفتار مسئولانه از سوی مراکز مراقبتهای بهداشتی، سازمان‌های مردمی و همچنین کلیه آحاد جامعه به منظور حفظ دستاوردهای بدست آمده، گردید.

برنامه‌ها و اقدامات علمی‌کوبا جهت مقابله با ویروس کرونا

- در نتیجه فعالیت علمی امروز 869 پروژه تحقیقاتی و نوآوری در حال توسعه است که 189 پروژه از آنها، ماهیت ملی دارند. برنامه ریزی و توسعه 24 مورد آزمایش بالینی که 16 مورد از آنها در حال انجام و دو مورد دیگر به پایان رسیده است.

- ده مجوز توسط آژانس کنترل کننده داروها برای استفاده اضطراری از محصولات دارویی بومی‌کوبا و شش داروی جدید و همچنین محصولات بیوتکنولوژی کوبایی برای استفاده در مقابله با ویروس کووید 19.

- در حال حاضر 17 آزمایشگاه در شش استان کشور با ظرفیت انجام تست پی سی آر فعال است. ظرفیت آزمایشگاه‌ها به 15 هزار تست روزانه افزایش یافته و برنامه ریزی برای انجام 20 هزار تست تا پایان سال جاری وجود دارد و برای تضمین این برنامه بیش از صد میلیون دلار اختصاص یافته است.

- تحقیقات انجام شده توسط موسسه «IPK» برای مطالعات اساسی-کاربردی مربوط به تشخیص مولکولی کووید 19. پیشرفت های حاصله در خصوصیات مولکولی سارس کوو-2 و تجزیه و تحلیل این ویروس از نظر فیلوژنتیک بطور ویژه.

- توسعه مدل های ریاضی با تکیه بر هوش مصنوعی که این امکان را فراهم کرده تا رفتارهای بیماری همه گیر در کوبا و جهان با یکدیگر مقایسه شود. به عنوان مثال می‌توان به پلتفورم «COVID19CubaData» برای تجسم و استاندارد سازی داده‌ها اشاره کرد.

- ایجاد یک پروتکل عملیاتی واحد و ملی برای مقابله با کووید 19 که هم از نظر مفهوم و هم از نظر کاربردی کاملاً کوبایی است. لازم به ذکر است 85٪ از محصولات استفاده شده در پروتکل مزبور برای مقابله با این ویروس توسط «بیوکوبافارما» تولید می‌شوند.

- سبد محصولات کووید 19 که در صنعت بیوتکنولوژی کوبا در مراحل مختلف توسعه قرار دارند به بیش از 30 محصول می رسد، از جمله آنها می‌توان به محصولات ضد ویروسی، تقویت کننده سیستم ایمنی، ضد التهاب، واکسن‌های پیشگیرانه، داروهای تشخیصی و تجهیزات پزشکی اشاره نمود.

محصولات بیوتکنولوژی کوبا که در مقابله با کووید 19 بیشترین تأثیر گذاری را داشته اند شامل:

- «نسالفرون» برای پیشگیری در گروه‌های آسیب پذیر؛

- «بیومودولینا تی» به عنوان تنظیم کننده سیستم ایمنی برای پیشگیری در افراد مسن و افراد ضعیف؛

- «اینترفرون‌ها» به عنوان درمان ضد ویروسی؛

- «خوسوینزا» و «ایتولیزوماب» برای کنترل التهاب دارای کارایی و تاثیر میباشند.

همچنین کوبا در حال حاضر  از دستگاه تهویه ریه ( ونتیلاتور ) بومی‌ برخوردار است که در ریکاوری و بهبودی بیماران پس از بیهوشی مورد استفاده قرار می‌گیرد. بهره برداری از این دستگاه برای استفاده در خدمات اورژانس نیز آغاز خواهد شد. سه دستگاه تهویه ریه دیگر نیز در حال تحقیق و توسعه هستند. نمونه‌های اولیه این دستگاه‌ها برای بهره برداری در اوایل سال 2021 آماده خواهند شد.