اخبار اقتصادی سریلانکا ( آذر ماه 1399)

برخی از مهمترین خبرها و تحولات اقتصادی سریلانکا که در آذر ماه 1399 در رسانه‌های این کشور منتشر شده به شرح زیر بوده است:

برگزاری نشست «اقتصاد 2020 سریلانکا»

همچون سال‌های گذشته، اتاق بازرگانی سیلان نشست بررسی مسائل اقتصادی سریلانکا را در ماه دسامبر برگزار نمود. این اجلاس با توجه به شرایط ناشی از شیوع کرونا به‌صورت آنلاین توسط رئیس‌جمهوری سریلانکا افتتاح و در روزهای اول و دوم دسامبر برگزار شد.

علاوه بر رئیس‌جمهوری، مقامات دیگری از جمله نخست‌وزیر و رئیس‌کل بانک مرکزی سریلانکا نیز به سخنرانی در این نشست پرداختند. نشست امسال که با توجه به بحران‌های متعدد داخلی و بین‌المللی سال سختی برای سریلانکا بود تحت عنوان «نقشه راه برای شروع: حرکت برای احیای اقتصاد مردم محور» برگزار شد. وزیر دارایی و همکاری هند نیز به عنوان مقام خارجی در این اجلاس سخنرانی نمود.

سخنرانی رئیس‌کل بانک مرکزی سریلانکا در اجلاس اقتصادی سریلانکا 2020

«اجلاس اقتصادی سریلانکا 2020» به صورت مجازی در اول دسامبر آغاز به کار کرد. در این اجلاس افراد متفاوتی به ارائه نظرات خود در خصوص اقتصادی سریلانکا پرداختند. در این بین سخنرانی رئیس‌کل بانک مرکزی سریلانکا از اهمیت بالایی برخوردار بود.

پروفسور لانکشمن در این جلسه اشاره کرد که «در شرایط کاملاً غیر عادی زندگی می‌کنیم و در چالش‌هایی هستیم که فراتر از تصورات ما بود. بیماری همه‌گیر کرونا اقتصاد جهانی را تحت‌فشار قرار داده است. در سریلانکا، ما هنوز در حال یادگیری چگونگی ادامه زندگی با ویروس کرونا هستیم. دولت‌ها و بانک‌های مرکزی در همه‌جا در مواجه با‌ موج‌های جدید همه‌گیری با چالش‌های بی‌سابقه‌ای روبرو شده‌اند.»

رئیس‌کل بانک مرکزی سریلانکا در خصوص تأثیر موج دوم کرونا بر اقتصاد سریلانکا بیان نمود که: «آشفتگی‌های ایجاد شده در سه‌ماهه چهارم سال 2020 با آغاز موج دوم کرونا، مانع ادامه روند احیای اقتصادی شد. چشم‌انداز احیای اقتصادی در کوتاه‌مدت خیلی مناسب نیست. بااین‌حال، قرنطینه در موج دوم کرونا از گسترش کمتری برخوردار بوده و بنابراین انتظار می‌رود شدت تأثیر اقتصادی در موج دوم کمتر باشد. محرک‌های مالی و پولی به شما اطمینان می‌دهد که تأثیر نامطلوب اقتصادی موج دوم کوتاه‌مدت است، به‌ویژه با توجه به برخی اقدامات انجام‌شده در بخش‌هایی مانند گردشگری که بیشتر تحت تأثیر قرارگرفته‌اند.»

رئیس‌کل بانک‌ مرکزی سریلانکا، ثبات سیاسی موجود در کشور را عامل جذب سرمایه‌گذاری خارجی می‌داند. از سوی دیگر معتقد است که باوجود تمام مشکلات، با برنامه توسعه اقتصادی - اجتماعی دولت در حال پیشرفت است. بودجه ارائه‌شده برای سال آینده، تعهد دولت به سیاست اقتصادی مردم محور را تأیید کرده است.

بر اساس گفته رئیس‌کل بانک مرکزی سریلانکا، اقتصاد سریلانکا به‌طور موقت 1.6 درصد در سه‌ماهه اول سال 2020 کوچک‌تر شده است. عملکرد سه‌ماهه دوم بدتر بوده اما برآورد تولید ناخالص داخلی برای دوره مذکور هنوز در دسترس نیست. تورم به‌طورکلی در محدوده هدف 4-6 درصد در طول سال 2020 باقی ماند. از سوی دیگر انتظار می‌رود تورم در میان‌مدت در این محدوده باقی بماند.

همان‌طور که انتظار می‌رفت، در بخش مالی، درآمد دولت تحت تأثیر سیاست کاهش مالیات و کاهش سطح فعالیت اقتصادی قرار گرفت. در بودجه سال آتی سیاست مالیاتی گذشته حفظ‌شده است. هزینه‌های دولت در سال 2020 علاوه بر هزینه‌های کلان ناشی از  کرونا و همین‌طور به دلیل شرایط ادامه یافته از سال قبل افزایش پیدا کرده است. کسری بودجه در سال 2020 با 7.9 درصد تولید ناخالص داخلی رقم قابل‌توجهی است و انتظار می‌رود در سال 2021 به 9.8 درصد تولید ناخالص داخلی افزایش یابد. بدهی عمومی‌به‌گونه‌ای مدیریت خواهد شد که مؤلفه داخلی به خارجی بدهی 45 به 55 در سال 2020 تا 40 به 60 در سال 2021 خواهد بود.

به‌طورکلی ایشان در سخنان خود ضمن اشاره به مشکلات موجود که در سال آتی نیز اثرات خود را باقی خواهد گذاشت، معتقد است که می‌توان نسبت به آینده امیدوار بود.

همکاری لازمه رشد؛ سخنرانی وزیر اقتصادی و همکاری هند در نشست اقتصادی سریلانکا

وزیر دارایی و همکاری‌های هند در سخنانی اشاره کرد که دولت‌های سریلانکا و هند و همچنین بخش‌های خصوصی هر دو کشور باید تغییراتی را در سیاست‌های خود برای بهبود تجارت دوجانبه ایجاد کنند.

«هر دو بخش خصوصی هند و سریلانکا باید با دولت‌های خود مذاکره کنند تا سیاست‌ها یا سایر اقدامات نظارتی را که با آن‌ها می‌تواند امیدوار به گشایش اقتصادی بود، اتفاق افتاد.»

وزیر دارایی و همکاری هند با مقایسه سیاست‌های اقتصادی هر دو کشور، اشاره کرد که سیاست سریلانکا مبنی بر جایگزینی واردات، هم‌راستا با سیاست تأکید بر تولید داخلی نخست‌وزیر هند است. لذا این امر فرصت‌های بیشتری برای تجارت در آسیای جنوبی ایجاد می‌کند.

ایشان در سخنرانی خود اشاره کرد «که سریلانکا نیز مانند هند، از اتکا به خود صحبت می‌کند. من فکر می‌کنم این موضوع اتفاقی نیست، هر دو کشور بر نقاط قوت مردم خود، که هسته اصلی ایجاد روابط اقتصادی است، باور دارند. عده‌ای تصور می‌کنند وقتی از اتکای به خود صحبت می‌شود، این به معنی قطع ارتباط با جهان است. برعکس، این به معنی آن است که هر یک از ما بر اساس نقاط قوت خود، با توجه به اولویت‌های خود وارد همکاری با دیگران می‌شویم.»

در پایان سخنان خود به بودجه سریلانکا و تأکید آن بر توسعه، همکاری درزمینهٔ تولید واکسن، لزوم افزایش همکاری دوجانبه بین سریلانکا و هند نیز تأکید کرد.

کاهش رتبه‌ اعتباری بانک سیلان و بیمه سریلانکا

بر اساس گزارش جدید موسسه Fitch، بعد از کاهش رتبه کلی اقتصاد سریلانکا به CCC، بانک سیلان به عنوان بزرگ‌ترین بانک دولتی این کشور نیز با کاهش اعتبار رو‌به‌رو شد و رتبه اعتباری آن به CCC کاهش پیدا کرد. از سوی دیگر اعتبار شرکت بیمه سریلانکا (SLIC) نیز توسط این موسسه به CCC+ کاهش یافت. در گزارش موسسه Fitch، ریسک دارایی (تقسیم کل سرمایه‌بر دارایی‌های دارای ریسک) بیمه سریلانکا در نیمه اول سال 2020، برابر با 331 درصد بود که این میزان به 487 درصد رسیده است.

هشدار موسسه Citi به سریلانکا

شرکت مالی Citi به سریلانکا هشدار داد که انکار بحران بدهی یک استراتژی محسوب نمی‌شود و این کشور باید نسبت به تغییر ساختار و جریان پایدار درآمد فکر کند. در آخرین ارزیابی انجام شده در مورد سریلانکا که تحت عنوان «اقتصاد و دیدگاه استراتژی سریلانکا» توسط موسسه Citi  منتشر شده است، به این موضوع پرداخته شده که بدهی سریلانکا در مسیری ناپایدار قرار دارد، اما به نظر می‌رسد دولت در حال انکار آن است.

در این گزارش آمده است: «درحالی‌که مقامات همچنان به تمایل خود به پرداخت بدهی‌ها اشاره می‌کنند، استراتژی معتبری که نشان از برنامه مشخص برای بازپرداخت بدهی‌ها باشد دیده نمی‌شود. تنها دائماً در مورد چشم‌انداز رشد، انتظار برای جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و سایر سرمایه‌های سهام اوراق بهادار صحبت می‌شود.»

از سوی دیگر این موسسه پیش‌بینی کرده است که ذخایر خارجی سریلانکا نیز در پایان سال آتی به سطح بسیار پایین سقوط خواهد کرد. بر اساس پیش‌بینی این موسسه ذخایر خارجی سریلانکا در پایان سال 2021 حدود 3.7 میلیارد دلار خواهد بود.

در این گزارش دو سناریو برای سریلانکا در سال آتی پیش‌بینی شده است. در فرضیه اول این کشور مجبور می‌شود تعاملات خود با صندوق بین‌المللی پول را برای بازسازی اقتصادی خود افزایش دهد که در این مورد احتمالاً می‌تواند پیشنهادات خوبی را از این موسسه دریافت کند. اما سناریوی دیگر بیان می‌کند که به دلیل اختلاف دیدگاه با صندوق بین‌المللی پول، سریلانکا تمایلی به همکاری نزدیک به این کشور نخواهد داشت که در این صورت بازسازی اقتصادی بسیار دشوار به نظر می‌رسد.

وضعیت بدهی‌های سریلانکا

بر اساس آخرین آمار منتشر شده توسط وزارت دارایی و بانک مرکزی سریلانکا، این کشور در 8 ماهه اول سال 2020، بیش از 176.5 میلیارد روپیه از بدهی‌های خود را تسویه کرده است. البته در همین بازه زمانی میزان بدهی‌های کلی سریلانکا با بیش از هزار میلیارد روپیه افزایش به عدد 14336.7 میلیارد روپیه رسیده است. البته از این میزان مبلغ 7759 میلیارد روپیه بدهی داخلی و مبلغ 6577 میلیارد روپیه آن بدهی خارجی است.

تمرکز سریلانکا بر تولید انرژی پاک

بر اساس برنامه جدید دولت سریلانکا، این کشور قصد دارد که بر تولید برق حاصل از باد و خورشید تمرکز کند. بر این اساس در روزهای آتی اعلامیه مناقصه بین‌المللی احداث نیروگاه‌ 100 مگاواتی تولید برق خورشیدی اعلام خواهد شد. از سوی دیگر دولت اعلام آمادگی کرده است که در صورت تولید انرژی خورشیدی توسط اشخاص حقیقی یا حقوقی برای مصارف شخصی، آمادگی دارد که مازاد تولید را خریداری کند.

درخواست حزب JVP برای ارائه لایحه متمم بودجه

رهبر JVP روز گذشته از دولت خواست که بودجه اصلاحی را به پارلمان ارائه دهد زیرا سه وزارتخانه جدید پس از ارائه بودجه 2021 تأسیس شده‌اند.

  او در صحبت‌های خود اشاره کرد که؛ « لایحه بودجه مجلس ارائه شد و در کمیته تخصصی در حال بحث است. اما پس از ارائه بودجه پیشنهادی، سه وزارتخانه جدید تشکیل شده است. اکنون، ما در حال بحث و بررسی در مورد این بودجه بدون اختصاص بودجه برای آن وزارتخانه‌ها هستیم. اعتباراتی برای نهادهای قانونی که تحت این وزارتخانه‌ها قرار می‌گیرند، اختصاص‌یافته است اما این وزارتخانه‌ها چگونه می‌توانند بدون بودجه کار کنند؟ چگونه حقوق کارمندان وزارتخانه و سایر هزینه‌های وزارتخانه‌ها از اول ژانویه تأمین می‌شود. بنابراین ، ما از دولت می‌پرسیم که آیا قبل از پایان این بحث بودجه اصلاحی ارائه می‌کند؟»

عدم دریافت وام برای انجام پروژه‌ها در سریلانکا

بر اساس تصمیم‌ جدید دولت در تاریخ اول دسامبر 2020، سریلانکا دیگر برای اجرای پروژه‌های خود اقدام به دریافت وام خارجی نخواهد کرد. به عنوان طرح‌های جایگزین دولت، پیشنهادهای متفاوتی را مطرح کرده است. از جمله این‌ها می‌توان به روش‌های مرسوم در دنیا همچون BOT، BOO و PPP اشاره کرد.

در این رابطه لازم به ذکر است که دریافت وام خارجی بیشتر بر سریلانکا که هم‌اکنون نیز نزدیک به 90 درصد تولید ناخالص خود بدهی دارد، ریسک بسیار زیادی محسوب می‌شود. موضوع دوم آنکه با توجه به وضعیت اقتصادی سریلانکا و کاهش رتبه اعتباری این کشور به CCC از B به‌طور حتم، جریان سرمایه‌گذاری خارجی در سریلانکا با مشکلاتی مواجه خواهد شد از جمله آنکه این سرمایه‌گذاری‌ها می‌تواند هزینه‌های بسیاری همچون هزینه‌های بیمه‌ای در برداشته باشد.  

نکته دیگر آن است که سریلانکا به‌خوبی از وضعیت خودآگاه است و معرفی دو روش اصلی برای سرمایه‌گذاری در سریلانکا یعنی BOT)Build-Operate-Transfer) و
BOO) Build-Own-Operate) نشان می‌دهد که سریلانکا سعی دارد با ایجاد جذابیت سرمایه‌گذاری را تشویق کند. البته برای پروژه‌هایی که عموماً منفعت اقتصادی کمی دارد و جزء خدمات عمومی محسوب می‌شود مانند راه‌سازی به‌ویژه راه‌های روستایی، روش‌های دیگری را باید معرفی کند که شاید معرفی روش PPP از همین رو باشد.

احتمال بازگشایی فرودگاه از اول سال آتی میلادی

شرایط بازگشایی فرودگاه بین‌المللی کلمبو برای پذیرش گردشگران خارجی در دستور کار کمیته ویژه‌ای که به همین دلیل تشکیل شده در حال بررسی می‌باشد. بر اساس تصمیم اتخاذ شده، فرودگاه بین‌المللی باندارانایکه، احتمالاً در ژانویه 2021 بازگشایی خواهد شد. البته هنوز تصمیم مشخص برای نحوه پذیرش گردشگران اتخاذ نشده است.

در حال حاضر دو پیشنهاد در این زمینه وجود دارد. پیشنهاد اول پذیرش آزادانه گردشگران مانند گذشته است. اما پیشنهاد دوم پذیرش این افراد و تعیین مناطق مشخص برای گردشگری  است. در واقع در این روش گردشگران مجاز نیستند که به مناطق مختلف کشور مسافرت کنند و تنها می‌توانند از مناطق انتخاب شده، بازدید کنند.

البته لازم به ذکر است که علاوه بر لزوم تست PCR در بازه زمانی 72 ساعت قبل از پرواز، به محض ورود آزمایش مجددی از این افراد گرفته می‌شود. سپس در پایان هفته اول مجدداً این آزمایش تکرار خواهد شد. گردشگران ملزم به حضور 14 روزه در سریلانکا خواهند بود.

آغاز طرح 32 میلیون دلاری پروژه JCT

توسعه اسکله کانتینری جایا (Jaya Container Terminal) در اختیار اداره بنادر سریلانکا (SLPA) قرار دارد. بر همین اساس اداره بنادر سریلانکا در روز اول دسامبر آغاز ساخت فاز پنج ترمینال کانتینری را برای بهبود ظرفیت بندر کلمبو اعلام کرد.

طبق برنامه‌ریزی انجام شده، این طرح تا ژوئیه 2022 تکمیل خواهد شد. فاز پنج JCT توانسته سرمایه 32 میلیون دلار جذب کند. باید اشاره کرد که شرکت سازنده این پروژه شرکت مهندسی بنادر چین (China Harbor Engineering Company Ltd) است. پس از اتمام ساخت‌وساز ، 40000 مترمربع (حدود چهار هکتار) به مساحت JCT اضافه خواهد شد.

این طرح برای سریلانکا از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، به‌نحوی‌که دولت از آن به عنوان فصل جدیدی در تاریخ بنادر و صنعت حمل‌ونقل سریلانکا یاد کرده است.  

پرداخت 2.7 میلیارد دلار به سریلانکا توسط ADB

بر اساس تصمیم اتخاذ شده توسط بانک توسعه آسیایی، در طول 3 سال آینده (2021-2023)، این بانک حدود 2.7 میلیارد دلار به سریلانکا جهت سرمایه‌گذاری در موارد زیربنایی پرداخت خواهد کرد. از این میزان 30.5 درصد برای حمل‌ونقل، 25.3 درصد برای آموزش، 15.4 درصد برای انرژی، 12.4 درصد برای سلامت، 11.2 درصد برای آب و سایر ملزومات توسعه شهری، 5.2 درصد هم برای کشاورزی هزینه خواهد شد.  

سرمایه‌گذاری ژاپن در ترمینال شرقی بندر کلمبو

بعد از اختلافات فراوان نهایتاً دولت سریلانکا تصمیم گرفت که هند، ژاپن و سازمان بنادر سریلانکا (SLPA) را به‌طور مشترک توسعه ترمینال کانتینری شرقی (ECT) در بندر کلمبو را بر انجام دهند. هر چند جزئیات این کار بین سه سهام‌دار اصلی یعنی هند، ژاپن و سازمان بنادر سریلانکا در حال انجام است.

طبق تفاهم جدید، ژاپن به جای پرداخت وام برای انجام پروژه مذکور، به همراه هند و سریلانکا یکی از سرمایه‌گذاران خواهد بود. این امر مطابق با سیاست رئیس‌جمهوری سریلانکا در کاهش بدهی و جایگزینی بدهی با سرمایه‌گذاری است.

پیش از این، در ماه مه سال 2019 ، یک یادداشت همکاری (سری) توسط سریلانکا، هند، ژاپن امضا شد تا به‌طور مشترک ECT را توسعه و اداره کنند. قرار بود یک شرکت برای انجام کلیه عملیات تأسیس شود. در این توافق سریلانکا 51٪ سهام را حفظ خواهد کرد و 49 درصد باقی بین هند و ژاپن بر اساس توافق تقسیم خواهد شد. در حال حاضر به دلیل ترافیک بالای بندر کلمبو، توسعه آن یک ضرورت حیاتی محسوب می‌شود. در ترمینال فعلی تنها سه جرثقیل در حال کار می‌باشد.

احداث کارخانه تولید تایر در منطقه تجاری‌هامبانتوتا

یک شرکت چینی در نظر دارد بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاری انجام شده تاکنون در منطقه تجاری بندر هامبانتوتا را به ارزش 300 میلیون دلار برای تولید تایر انجام دهد. در این طرح که در زمینی به وسعت 121 هکتار پیاده‌سازی خواهد شد و 2000 هزار فرصت شغلی را در زمان افتتاح یعنی سال 2023 ایجاد خواهد کرد.

گزارش تورم سریلانکا در ماه نوامبر

طبق گزارش منظم ماهانه بانک مرکزی سریلانکا، تورم کلی، بر اساس شاخص قیمت مصرف کننده در کلمبو (CCPI)، تورم کلی از 4 درصد در ماه اکتبر 2020 به 4.1 درصد در ماه نوامبر افزایش یافت.

در این بین، تورم مواد غذایی در ماه نوامبر برابر با 10.3 درصد بود درحالی‌که این امر برای ماه اکتبر برابر با 10 درصد بود. تورم محصولات غیر غذایی نیز با رشد ناچیزی به 1.6 درصد در نوامبر 2020 رسید، لازم به ذکر است که تورم در این دسته از محصولات در ماه گذشته برابر با 1.3 درصد بود.

تسهیلات وام برای پروژه‌های انرژی خورشیدی تجاری و مسکونی

در راستای برنامه دولت که در لایحه بودجه 2021 سریلانکا نیز متبلور شده است، بانک Sampath تسهیلات وام برای تولید انرژی برق خورشیدی را برای شرکت‌ها و منازل مسکونی معرفی کرد.

طبق طرح جدید، صاحبان ساختمان‌های مسکونی یا تجاری برای نصب تجهیزات تولید انرژی حاصل از نور خورشید تا 50 کیلووات، می‌توانند تقاضای وام کنند. این وام‌ها با نرخ سود 8 درصد ارائه می‌شوند و حداکثر دوره بازپرداخت وام تا 10 ساله خواهد بود. برای کارخانه‌ها و دفاتر نیز حداقل 50 میلیون روپیه وام با نرخ سود مناسب در نظر گرفته‌شده و بازپرداخت آن نیز 15 ساله خواهد بود.

ناندا فرناندو، مدیرعامل Sampath Bank در مورد منطق راه‌اندازی این طرح گفت: «شناسایی و استفاده از منابع انرژی پایدار برای تولید برق یکی از مهم‌ترین نگرانی‌های زیست‌محیطی است که امروز جهان و انرژی خورشیدی با آن روبرو هستند. دولت پروژه‌ای را برای افزایش استفاده از انرژی خورشیدی در سراسر کشور آغاز کرده است و ما مفتخریم که با کمک به نیازهای مالی از این پروژه پشتیبانی می‌کنیم.»

لازم به ذکر است، با توجه به وضعیت آب و هوایی سریلانکا، تولید انرژی برق خورشیدی در سال‌های گذشته رشد فراوانی داشته است و بسیاری از منازل مسکونی و شرکت‌ها اقدام به نصب پنل‌های خورشیدی کرده‌اند. رشد استفاده از این سیستم به نحوی است که در نمایشگاه صنایع ساختمانی سال 2020، بخش قابل‌توجهی به پنل‌های خورشیدی و سیستم‌های مرتبط با آن اختصاص داشت.

دولت در برنامه بودجه 2021 نیز به این موضوع توجه کرده است و حتی اعلام نموده است که برق تولید شده مازاد نیاز را هم خریداری خواهد کرد.

کمک ایالات‌متحده به مشاغل کوچک و توانمندسازی زنان در سریلانکا

ایالات‌متحده یک طرح جدید 3.6 میلیارد دلاری را برای کمک به مشاغل کوچک و توانمندسازی اقتصادی زنان سریلانکا معرفی کرد. پروژه توسعه بخش خصوصی، از طریق آژانس توسعه بین‌المللی ایالات‌متحده (USAID) تأمین می‌شود، به مشاغل کوچک در صنعت گردشگری ، فناوری و ... کمک‌های فنی و مالی می‌کند. همچنین در نظر دارد که با ارائه کمک‌های مالی موردنیاز در کاهش تأثیرات اقتصادی COVID-19 به این کشور کمک می‌کند.

سفیر ایالات‌متحده در سریلانکا، در مورد این برنامه گفت: «این پروژه تعهد بلندمدت ایالات‌متحده برای مشارکت بخش خصوصی در همکاری‌های توسعه‌ای را نشان می‌دهد و سعی دارد که راه‌حل‌های بازار محور را برای دستیابی به اثرات پایدار ایجاد کند. این طرح نوآوری و کارآفرینی را ارتقا خواهد داد و مشوق‌هایی را برای مؤسسات مالی سریلانکا فراهم می‌کند تا از جوامع محروم در مناطق روستایی حمایت کنند و مشاغل را به استخدام زنان بیشتر ترغیب می‌کند. مطالعات نشان می‌دهد که وقتی زنان از نظر اقتصادی توانمند باشند، سرمایه دوباره به خانواده و جامعه بازخواهد گشت که این به معنای رشد اقتصادی است.»