آغاز عملیات احداث بندر ماتارباری در بنگلادش

سرانجام کار ساخت و ساز بندر عمیق در منطقه ماتارباری از روز 26 آبان 99 رسما آغاز شد. دریادار ابوالکلام آزاد، رئیس اداره بندر چیتاگونگ هفته گذشته در یک نشست مطبوعاتی اظهار داشت که عملیات احداث این بندر تا اواسط سال 2025 و با هزینه ای بالغ بر 2.09 میلیارد دلار به اتمام خواهد رسید. قرار است آژانس همکاری بین المللی ژاپن(JICA) یک وام 1.43 میلیارد دلاری را به این پروژه اختصاص دهد.

پس از پایان کار احداث این بندر، کشتی‌های باری با عمق 18.5 متر می‌توانند در ترمینال بندر ماتارباری پهلو بگیرند. در حال حاضر 92 درصد از کل تجارت خارجی بنگلادش از طریق بندر چیتاگونگ صورت می‌گیرد. در عین حال، ظرفیت بندر چیتاگونگ به دلیل رشد سریع تجارت تکمیل شده و زیرساخت‌های این بندر به گونه‌ای است که دیگر امکان افزایش ظرفیت را ندارد. علاوه بر این، کشتی‌های بزرگ با عمق 9.5 متر نمی‌توانند در بندر چیتاگونگ پهلو بگیرند. این مشکل یک معضل ساختاری بزرگ برای واردات و صادرات بشمار می رود. بر این اساس، دولت خانم شیخ حسینه در سال 2014، مقدمات ساخت بندر دریای عمیق در منطقه متارباری را آغاز نمود.

ویژگی دیگر بندر جدیدالاحداث ماتارباری امکانات و تجهیزات تخلیه بار آن است. بدین ترتیب که مدت زمان تخلیه کالا از کشتی‌های پهلو گرفته در این بندر حداقل 48 ساعت کمتر از بندر چیتاگونگ خواهد بود. علاوه بر این، ظرفیت تخلیه بار این بندر به مراتب بیشتر از بندر چیتاگونگ است، زیرا در بندر متارباری کشتی‌های حامل 8 تا 10 کانتینر به راحتی می‌توانند پهلو بگیرند. بر اساس طراحی اولیه بندر ماتارباری می‌توان 800 هزار کانتینر را به راحتی جابجا کرد. قابلیت دیگر این بندر آن است که با توسعه اسکله در آینده، ظرفیت این بندر نیز افزایش خواهد یافت. در مجموع باید اذعان نمود که با احداث این بندر، سرعت تخلیه و جابجایی بار و نیز هزینه حمل و نقل کالا تا حدود زیادی کاهش خواهد یافت که این به نفع تجار می‌باشد. شایان ذکر است که بندر متارباری در محدوده بندر چیتاگونگ قرار دارد. بنابراین، بندر جدید تحت مدیریت بندر چیتاگونگ اداره خواهد شد.

شایان ذکر است که در ساخت بندر دریای عمیق در منطقه ماتارباری سیاست‌های منطقه‌ای نقش دارد. دولت وقت بنگلادش با در نظر داشتن نیاز به یک بندر دریای عمیق، در سال 2005 تصمیم به ساخت آن در محلی به نام «شونادیا» گرفت. انتخاب این منطقه بر اساس بررسی‌های مالی و فنی در 5 نقطه از ساحل خلیج بنگال و با صرف هزینه 100 میلیون تاکایی(1.17 میلیون دلار) صورت گرفت که طبق آن منطقه شونادیا به عنوان مناسب‌ترین مکان برای ساخت بندر عمیق دریایی تائید شد. در آن زمان متخصصان اعلام کردند که در این منطقه یک حفره و کانال عمیق طبیعی وجود دارد که موجب می‌شود برای ساخت بندر عمیق دریایی لایروبی زیادی صورت نگیرد. سرانجام در جریان سفر رئیس جمهور چین به بنگلادش در سال 2012، تصمیم نهایی اتخاذ شد که این بندر در منطقه شونادیا با تامین مالی و کمک فنی کشور چین احداث شود. اما هند به این تصمیم شدیدا اعتراض نمود. مقامات هند اظهار داشتند که منطقه شونادیا در بنگلادش به جزایر آندامان و نیکوبار هند نزدیک است. بنابر این، حضور چینی‌ها در نزدیکی این منطقه ممکن است امنیت هند را به خطر بیاندازد. فشار هند در نهایت موجب کنار گذاردن طرح ساخت بندر در شونادیا از سوی دولت خانم شیخ حسینه گردید. کنار گذاردن این پروژه ملی علاوه بر خسارات مادی، آزردگی خاطر دولتمردان، متخصصان و مردم بنگلادش را نیز به همراه داشت. بگفته دکتر معین الاسلام، اقتصاددان معروف و رئیس سابق انجمن اقتصاد بنگلادش: به دلیل فشار دهلی، داکا متحمل ضرر شد. چون در کنار جزیره شونادیا نهر و حوضچه عمیقی وجود دارد که ساخت بندر در این مکان را بسیار به صرفه می نمود.

در هر حال پس از فراز و فرود بسیار و لغو تصمیم ساخت بندر عمیق در شونادیا در 8 سال قبل، تصمیم برای احداث بندر جدید متارباری با کمک مالی ژاپن در هفته جاری عملیاتی گردید.

 

تعداد کل بنادر دریایی مناسب بنگلادش برای تجارت بین المللی عبارتند از: چیتاگونگ، مانگلا و پایرا.

• بندر چیتاگونگ در کنار رودخانه کارنافولی (در حومه خلیچ بنگال واقع در شهر چیتاگونگ)،
• بندر مانگلا در محل تلاقی رودخانه پاشور و رودخانه مانگلا(در شهر باگرهات با فاصله 48 کیلومتری از استان خولنا)
• بندر پایرا در حاشیه رودخانه آندارامانیک (نزدیک شهر پاتواخالی و حومه سواحل خلیج بنگال).

ظرفیت بنادر یاد شده عبارت است از:

• ظرفیت بندر چیتاگونگ:

15 اسکله ثابت

2 اسکله موقت

3 اسکله خصوصی (غیر دولتی)

8 اسکله سبک

11 اسکله پهلوگیری بار

مساحت انبارها: 6,8540 فوت مربع

ظرفیت حمل بار: 26,600 تن

• ظرفیت بندر مانگلا:

11 اسکله

7 سوله و 8 انبار برای بارگیری و تخلیه کالا

12 لنگرگاه شناور در اعماق رودخانه

ظرفیت تخلیه کشتی‌هایی با طول حداکثر 225 متر

دارای یک کانال باز اضطراری برای لنگراندازی کشتی‌ها

امکان تخلیه و یا بارگیری همزمان  33 کشتی

پهلو گرفتن حدود 400 کشتی در سال در این بندر

واردات و صادرات حدود 3 میلیون متریک تن کالا در سال از طریق این بندر

• ظرفیت بندر پایرا:

این بندر پس از تکمیل توسط چین در سال 2016 رسما فعالیت خود را آغاز نمود.

بنگلادش همچنین 9 بندر دریایی داخلی دارد که به منظور حمل و نقل داخلی استفاده می‌شوند.