اخبار اقتصادی ازبکستان (مهر ماه 1399)

مهم‌ترین اخبار و تحولات اقتصادی داخلی و خارجی ازبکستان در مهر ماه 1399 که در رسانه‌های این کشور انتشار یافته به شرح ذیل است.

تحولات اقتصادی خارجی

کشت زعفران در ازبکستان توسط شرکت ایتالیایی

در منطقه بحمل استان جیزخ اولین بخش پیاز زعفران کشت شد. این پروژه بر اساس یادداشت تفاهم امضا شده بین شرکت BMB Trade Group (ازبکستان) و شرکت Opera SRL (ایتالیا) در مورد کشت و فرآوری صنعتی زعفران و سایر  گیاهان دارویی اجرا می‌شود. بیش از 5 میلیون پیاز زعفران از شهر برشنای ایتالیا به ازبکستان آورده و در ده هکتار مزارع کشت گردید. ارزش کلی این پروژه 68 میلیون یورو است. در آینده نزدیک انتظار می‌رود 75 میلیون پیاز زعفران برای کشت در 400 هکتار زمین ازبکستان وارد این کشور شود. بر اساس بررسی‌های صورت گرفته این گیاه به طور کامل با شرایط خاک و آب و هوایی ازبکستان سازگار است. زعفران‌ را در مناطق کوهستانی و دامنه‌های کوه «فرغانه»، استان‌های «تاشکند»، «سمرقند»، «قشقه‌دریا»، «سورخاندریا»، «نوایی» و «جزخ» می‌توان کشت. در سال جاری مزارع زعفران در استان قشقه‌دریا از جمله 4 هکتار در ناحیه‌های «یکه‌باغ» و «کتاب» و 3 هکتار در ناحیه «شهرسبز» ایجاد خواهد شد.

سفر معاون نخست وزیر ازبکستان به افغانستان

آقای سردار عمر زاق اف، معاون نخست‌وزیر و وزیر سرمایه‌گذاری و تجارت خارجی ازبکستان در سفر به افغانستان با رییس جمهور، وزیر امور خارجه، معاون اول رییس جمهور و وزارتخانه‌های اقتصادی ملاقات نمود. بررسی همکاری‌های دو کشور در حوزه‌های سیاسی-دیپلماتیک، اقتصادی-بازرگانی، سرمایه‌­گذاری، صنعتی، بین استانی و فرهنگی-انسانی، همکاری جهت توسعه مناطق آسیای مرکزی و آسیای جنوبی از طریق اجرای پروژه‌­های مشترک در زمینه‌­های سرمایه­‌گذاری، تجارت، حمل و نقل و توسعه زیربنایی، تأمین مالی اجرای پروژه‌­های خوش آتیه در حوزه توسعه کریدورهای حمل و نقلی، تأکید بر اهمیت فعال­تر کردن کار مشترک برای هماهنگی چند سند دو جانبه تنظیم کننده حمل و نقل مسافر و بار میان دو کشور و تشکیل کارگروه مشترک در مسائل حمل و نقلی، گسترش و تنوع‌سازی بیشتر همکاری‌های صنعتی از طریق تهیه و اجرای پروژه‌های مشترک جدید در زمینه‌های آینده‌دار مانند صنایع نساجی، غذا، چرم و کفش، تولید ماشین‌آلات خودرو و کشاورزی، مواد غذایی و مصالح ساختمانی، تهیه و تدوین پیش‌نویس یادداشت تفاهم تجارت ترجیحی بین جمهوری ازبکستان و جمهوری اسلامی افغانستان تا آخر سال جاری میلادی، امضا توافق نامه‌ای بین جمهوری اسلامی افغانستان و بانک توسعه آسیا برای تأمین اعتبار ساخت خط انتقال سرخان - پولی - خمری با ارزش  110 میلیون دلار از مهمترین مسائل و توافقات این سفر بودند.

ملاقات معاون نخست وزیر ازبکستان با رئیس بانک توسعه اسلامی

در مذاکرات مجازی سردار عمرزاق اف معاون نخست وزیر و وزیر سرمایه‌گذاری‌ها و تجارت خارجی جمهوری ازبکستان با بندر حجار رییس بانک توسعه اسلامی؛ بانک توسعه اسلامی آمادگی خود را برای ارائه کمک همه‌جانبه به ازبکستان در مبارزه با ویروس کرونا و ارائه کمک به مردم با استفاده از امکانات «بسته آمادگی و واکنش استراتژیک» (به میزان کل 2.3 میلیارد دلار) برای خرید دارو و لوازم پزشکی اعلام کرد.

اختصاص وام 200 میلیون دلاری بانک توسعه آسیایی جهت توسعه انرژی ازبکستان

بانک توسعه آسیایی تخصیص وام 200 میلیون دلاری به ازبکستان برای توسعه بخش انرژی این کشور را تصویب کرد. وام مذکور برای تأمین ثبات مالی و کمک سرمایه‌گذاری در بخش انرژی هزینه خواهد شد.

اختصاص 40 میلیون دلاری بانک توسعه و ترمیم اروپا

بانک اروپایی بازسازی و توسعه تخصیص 40 میلیون دلار به بانک ازبکستان جهت اجرای برنامه حمایت از کسب و کار کوچک و متوسط و توسعه کسب و کار زنان در ازبکستان را تصویب کرد.

اختصاص وام 55 میلیون یورویی فرانسه جهت پروژه‌های برقابی ازبکستان

در مذاکرات وینسنت کوپان رییس نمایندگی آژانس توسعه فرانسه در ازبکستان با مقامات وزارت نیروی جمهوری ازبکستان روند اجرای پروژه‌های مشترک بررسی و اعلام شد که از سوی آژانس توسعه فرانسه وام 55.8 میلیون یورویی برای احداث نیروگاه­‌های برق‌آبی کوچک در ازبکستان تخصیص خواهد شد.

سفر نخست وزیر ازبکستان به تاجیکستان

در چارچوب این سفر هفتمین اجلاس کمیسیون مشترک همکاری اقتصادی و بازرگانی دو کشور برگزار گردید. تأکید بر وجود ظرفیت‌های دو کشور جهت افزایش حجم روابط تجاری به یک میلیارد دلار در سال، رفع موانع موجود، ایجاد شرایط مناسب برای توسعه تجارت بین دو کشور، توسعه همکاری در حوزه‌های آموزش و پزشکی و فرهنگی، امضای موافقتنامه‌های تجاری بین تجار دو کشور از جمله قرارداد صادرات محصولات فلزی ساخت شرکت متالورژی ازبکستان (شهر بیک‌آباد) به ارزش بیش از 17 میلیون دلار به تاجیکستان و چند قرارداد و موافقتنامه صادرات ظروف فلزی و مصالح ساختمانی ساخت این شرکت به تاجیکستان، ایجاد شرکت مشترک Artel Avesto Electronics ازبکستان-تاجیکستان در زمینه تولید لوازم برقی خانگی در دوشنبه به ارزش پروژه 60 میلیون دلار از مهمترین مسائل مطرح شده در این سفر بودند.

پیش‌بینی موسسات مالی و بین‌المللی در خصوص تولید ناخالص داخلی ازبکستان

بانک توسعه و ترمیم اروپا در گزارش اخیر خود پیش‌بینی کرد که تولید ناخالص داخلی ازبکستان در سال 2020، به 2 درصد کاهش خواهد یافت و در سال 2021 به واسطه از سرگیری صادرات و افزایش تقاضای داخلی 4.5 درصد افزایش خواهد یافت. لازم به ذکر است که بانک اروپایی بازسازی و توسعه پیش از این رشد اقتصادی ازبکستان در سال 2020 را به میزان 1.5 درصد و در سال 2021 به میزان 6.5 درصد پیش‌بینی کرده بود.

بانک جهانی در گزارش اخیر خود پیش‌بینی کرد که اگر مجددا قرنطینه سراسری برقرار نشود، رشد تولید ناخالص داخلی ازبکستان در سال 2020، بین 0.4 تا 0.8 درصد و در سال 2021، 4.8 تا 5 درصد خواهد بود. کارشناسان بانک جهانی معتقدند که اصلاحات بازاری در ازبکستان باعث استفاده ثمربخش تر از منابع و رشد بخش خصوصی و تولید پایدار کشاورزی و از سرگیری انتقال پول باعث تقویت فعالیت‌های اقتصادی در نیمه دوم سال 2020 نسبت به نیمه اول سال 2020 می‌شود.

صندوق بین‌المللی پول نیز در گزارش اخیر خود رشد تولید ناخالص داخلی ازبکستان در سال 2020 را، 0.7 درصد و در سال 2021، 5 درصد پیش‌بینی نموده است.

امضای توافقنامه تجارت ترجیحی ازبکستان و ترکیه در اوایل سال 2021

در مذاکرات معاون اول وزیر سرمایه‌گذاری و تجارت خارجی جمهوری ازبکستان با معاون وزیر تجارت ترکیه، نتایج شش دوره مذاکرات کارشناسی در خصوص شرایط امضای موافقتنامه تجارت ترجیحی بین دو کشور بررسی شد. طرفین توافق کردند هماهنگی شرایط واگذاری ترجیحات تجاری فیمابین را تا پایان سال جاری انجام و موافقتنامه را در اوایل سال 2021 امضا کنند.

سرمایه‌گذاری یک میلیارد دلاری شرکت کانادایی در معادن ازبکستان

شرکت Condor Petroleum کانادا در دیدار با جولان وهاب اف سفیر ازبکستان در آمریکا و کانادا اعلام نمودند که شرکت مزبور در نظر دارد در سال‌های 2021-2024 بیش از 1 میلیارد دلار در بهره‌برداری از معادن گاز در استان بخارای ازبکستان سرمایه‌گذاری کند. در پروژه مذکور نوسازی و بهره‌برداری از 5 معدن گاز در منطقة شهر گازلی استان بخارا در نظر گرفته شده است.

گفتگوی تلفنی معاون نخست ‌وزیر ازبکستان با موسسه مالی توسعه بین‌المللی آمریکا

در گفتگوی تلفنی سردار عمرزاق اف، معاون نخست‌وزیر و وزیر سرمایه‌گذاری‌ها و تجارت خارجی جمهوری ازبکستان با «آ. بولر» مدیر کل اجرایی مؤسسه مالی توسعه بین‌المللی آمریکا(DFC)، اجرای پروژه‌های مشترک در حوزه حمل و نقل و لجستیک، تأسیس صندوق سرمایه‌گذاری در ازبکستان و سازماندهی فعالیت آن، تأمین مالی مشترک پروژه‌های زیربنایی با اولویت در جهت توسعه بخش خصوصی، همکاری در توسعه اجتماعی، اقتصادی و زیربنایی کشورهای آسیای مرکزی و افزایش به هم پیوستگی کشورهای منطقه با افغانستان از مسائل مطروح شده در این گفتگو بودند.

برگزاری اجلاس کمیسیون مشترک ازبکستان و روسیه در بخارا

بیست و یکمین اجلاس کمیسیون مشترک همکاری اقتصادی بین ازبکستان و روسیه با حضور هیأت‌های دو کشور در بخارا برگزار گردید. روند اجرای پروژه‌های بزرگ سرمایه‌گذاری در دست اجرا در زمینه‌های پتروشیمی، صنایع معادن، انرژی، بهداشت، داروسازی، تولید مصالح ساختمانی، صنعت نساجی و تبدیل میوه‌ها و سبزیجات به ارزش 16 میلیارد دلار، مسایل مربوط به اجرای 104 پروژه جدید سرمایه‌گذاری در حوزه تعاون صنعتی به ارزش کل 5.8 میلیارد دلار را مورد بررسی قرار گرفت.

از سرگیری صادرات گاز ازبکستان به تاجیکستان

صادرات گاز ازبکستان به استان سغد تاجیکستان پس از توقف 10 ساله  از سر گرفته شد. طرف ازبکی موافقت کرد هر 1000 متر مکعب گاز را به قیمت 130 دلار منتقل کند در حالی که 10 سال پیش قیمت صادراتی گاز ازبکستان به تاجیکستان 340 تا 360 دلار بابت هر هزار متر مکعب بود.

آمار و تحولات داخلی

کاهش حجم تجارت خارجی در 8 ماه اول سال 2020

حجم گردش تجارت خارجی ازبکستان در 8 ماه اول سال 2020 بالغ بر 24.5 میلیارد دلار بود که کاهش 3.5 میلیارد دلاری یا 12.7 درصدی نسبت به مدت مشابه سال 2019 را نشان می دهد. شرکای عمده تجارت خارجی ازبکستان در دوره مذکور به ترتیب چین (16.4درصد)، روسیه (14.6 درصد)، قزاقستان (7.2 درصد)، کره جنوبی (5.9 درصد)، ترکیه (5 درصد)، قرقیزستان (2.3 درصد) و آلمان (2 درصد) بودند.

افزایش سهم 50 درصدی طلا در صادرات ازبکستان

حجم صادرات طلای ازبکستان در 8 ماه اول سال 2020 بالغ بر 5.8 میلیارد دلار بود که 147.2 درصد افزایش نسبت به مدت مشابه سال 2019 را نشان می‌دهد.به گزارش کمیته دولتی آمار جمهوری ازبکستان، سهم صادرات طلای ازبکستان در 8 ماه اول 2020 برابر با 50 درصد کلیه صادرات کشور بود.لازم به یادآوری است که در سال‌های اخیر میزان صادرات طلای ازبکستان بیش از پیش افزایش یافته و میزان صادرات طلا در سال‌های 2016 تا 2019 به شرح زیر است: 2016 – 738 میلیون دلار، 2017 –1.6 میلیارد دلار، 2018 – 2.91 میلیارد دلار، 2019 – 4.9 میلیارد دلار.

افزایش 3.5 درصدی تولید برق ازبکستان

به گزارش کمیته دولتی آمار ازبکستان از ژانویه لغایت سپتامبر 2020 تولید برق نسبت به مدت مشابه در سال 2019، 3.53 درصد افزایش یافت. در دوره مذکور، شرکت‌های این کشور بیش از 46.39 میلیارد کیلووات ساعت برق تولید کرده‌اند. 

افزایش 49 درصدی تولید الیاف پنبه

بر اساس گزارش کمیته آمار دولتی ازبکستان میزان تولید الیاف پنبه در ازبکستان از ژانویه لغایت سپتامبر 2020 نسبت به مدت مشابه سال 2019، 49.3 درصد افزایش یافت. ازبکستان در بازه زمانی مذکور 393.2 هزار تن الیاف پنبه تولید کرد. هم‌چنین کارخانجات ازبکستان ظرف مدت فوق 326.3 هزار تن نخ پنبه تولید کردند. نرخ رشد تولید نسبت به مدت مشابه سال 2019، 7.3 درصد بوده است.

ارائه آمار تولید و صادرات اورانیوم برای نخستین بار

معاون مدیر کل شرکت صنایع معادن نوایی در گفتگو با مجله «تفسیر اقتصادی» آمار ذخایر، تولید و صادرات اورانیوم در ازبکستان را اعلام کرد: بر این اساس ازبکستان دهمین کشور جهان از لحاظ میزان ذخایر اورانیوم و پنجمین کشور جهان از لحاظ میزان تولید اورانیوم می‌باشد. میزان ذخایر موجود اورانیوم در ازبکستان 139.2 هزار تن است که 2.3 درصد کلیه ذخایر اورانیوم در جهان می‌باشد. میزان تولید اورانیوم در ازبکستان 3.5 هزار تن در سال است. اورانیوم خام در داخل ازبکستان مورد استفاده نمی‌باشد و کلیه اورانیوم تولیدی به کشورهای خارجی صادر می‌شود. شرکت صنایع و معادن نوایی که عضو اتحادیه جهانی هسته‌ای (World Nuclear Association) است اورانیوم تولیدی خود را به شرکت‌های فرانسوی (AREVA NC)، آمریکایی (Converdyn) و (Nukem, Inc)، کانادایی (Cameco)کانادا، چینی (CNEIC) و شرکت‌های ژاپنی (Itochu) و (Marubeni) تحویل می‌دهد. شرکت KHNP کره‌ جنوبی از سال 2020 و سازمان انرژی اتمی هند از سال 2023 واردات اورانیوم تولیدی شرکت صنایع معادن نوایی را آغاز خواهند کرد.

صدور اجازه خروج شمش و سکه‌های طلا توسط اشخاص حقیقی

بر اساس دستور رییس جمهور ازبکستان به اشخاص حقیقی خروج بدون محدودیت شمش و سکه‌های طلای ساخت جمهوری ازبکستان از قلمرو این کشور صادر گردید.

افزایش 30 برابری واردات بنزین

به گزارش کمیته آمار جمهوری ازبکستان، میزان واردات بنزین به ازبکستان در 8 ماه اول سال 2020، 90.1 میلیون لیتر بود که 87 میلیون لیتر یا 30 برابر بیشتر از مدت مشابه سال 2019 است. در مدت مذکور از کشورهای قزاقستان47.7 میلیون لیتر، روسیه 36.5، ترکمنستان 6.5 میلیون لیتر و قرقیزستان 232 هزار لیتر بنزین وارد شده است.