نقش و جایگاه وزارت امور خارجه سوئد در فرایند انجام تجارت خارجی

وزارت امور خارجه سوئد در کنار وظایف اصلی خود به عنوان مسئول سیاست خارجی و روابط با سایر کشورها و سازمانهای بین المللی، به همراه سفارتخانه‌های خود در خارج از کشور ، مسئولیت همکاریهای توسعه ای و سیاست های تجاری بین المللی را نیز برعهده دارد و یکی از بزرگترین وزارتخانه‌هاست.

در واقع سه وزیر در وزارت خارجه مستقر هستند که عبارتند از : وزیر امورخارجه ( به عنوان مسوول اصلی امور خارجه)، وزیر تجارت خارجی (و امور نوردیک) و وزیر همکاریهای توسعه ای بین المللی. دو وزیر اخیر ، وزیر کابینه بوده و مانند سایر وزراء توسط نخست وزیر معرفی و با رای پارلمان منصوب می‌شوند. این دو وزیرِ کابینه ، به وزارت امورخارجه تعلق دارند و در ساختمان اصلی وزارت امور خارجه سوئد مستقر می‌باشند. سه وزیر فوق هریک دارای یک قائم مقام هستند و در مجموع این شش نفر (سه وزیر و سه قائم مقام آنها) رهبری سیاسی وزارت امورخارجه در عرصه سیاست خارجی ، سیاست های تجارت بین الملل و کمک های خارجی و  توسعه ای  را برعهده دارند.

بطور کلی تعداد یازده نهاد دولتی و نیمه دولتی زیر نظر وزارت خارجه هستند و بایستی به وزارت امورخارجه «پاسخگو»  باشند. از مجموع یازده نهاد مذکور ، نهادهای ِ مرتبط با تجارت خارجی عبارتند از : 

1- بیزینس سوئدن (Business Sweden ) . بیزنس سوئدن ( یا سازمان تجارت و سرمایه گذاری سوئد) یک نهاد نیمه دولتی متشکل از تعدادی از نمایندگان دولتی و نیمه خصوصی متشکل از نمایندگان جوامع تجاری سوئد است که هدف آن کمک به شرکتهای سوئدی برای رشد فروش و صادرات در بازارهای جهانی و نیز کمک به شرکتهای بین المللی برای سرمایه گذاری و توسعه فعالیت ها در سوئد است. بیزینس سوئدن در سال 2013 و با ادغام دو نهاد دولتی به نام «آژانس سرمایه گذاری سوئد » و « شورای تجارت سوئد» به وجود آمده است. 

بیزینس سوئدن به صورت 50-50 متعلق به بخش دولتی و بخش خصوصی است. بخش دولتی توسط وزارت امور خارجه سوئد نمایندگی می‌شود و بخش خصوصی هم توسط «انجمن تجارت خارجی سوئد». بیزینس سوئدن در کلیه موضوعات از جمله مواردی که مربوط به دولت های خارجی و حضور رسمی سوئد در خارج از کشور است با وزارت امور خارجه مشورت می‌کند.

هیات مدیره بیزنس سوئدن حداقل دارای 8 عضو است که نیمی‌ توسط دولت و نیمی‌ توسط انجمن تجارت خارجی سوئد ، منصوب  می‌شوند. هیات مدیره عالی ترین مرجع تصمیم گیری است.

اطلاعات بیشتر در خصوص هیات مدیره  بیزنس سوئدن در آدرس اینترنتی ذیل قابل دسترسی است 

: https://www.business-sweden.com/about-us/organisation--governance/board-of-directors/

تیم مدیریتی بیزینس سوئدن نیز دارای یک مدیرعامل ( رییس) است که توسط هیات مدیره منصوب می‌شود. رییس بیزینس سوئدن دارای  تعدادی مدیران منطقه ای  نیز است.

2- صندوق ضمانت صادرات سوئد (EKN ) که یک نهاد دولتی است و به وزارت امورخارجه پاسخ می دهد. 

3- هیات ملی تجارت (National Board of Trade ). هیات ملی تجارت یک نهاد دولتی است که در زمینه تجارت بین الملل ، بازارهای داخلی اتحادیه اروپا و سیاست های تجاری فعالیت می‌کند و ماموریت آن تسهیل تجارت آزاد و باز از طریق قوانین شفاف و جنبش های آزاد در بازارهای  داخلی اتحادیه اروپا و خارج از آن ست. این هیات،  راهنمایی‌های خوبی در زمینه قوانین و مقرارت صادرات و واردات از / به سوئد ارایه می‌کند. 

4- آژانس کمک های توسعه ای سوئد ( sida )

5- Swedac : هیات اعتبار سنجی و ارزیابی سوئد و یک سازمان ملی اعتبار بخشی است که صلاحیت آزمایشگاه‌ها ، مجوزهای صدور گواهینامه و بازرسی در سوئد را ارزیابی می‌کند. 

6- موسسه سوئد (  Swedish Institute) که یک نهاد دولتی بوده و مسوولیت آن نشر اطلاعات و اخبار در خصوص سوئد و معرفی چهره سوئد در زمینه‌های مختلف ( خصوصا فرهنگ و زندگی اجتماعی) در خارج از کشور است. 

7- موسسه ملی بازرسی از محصولات استراتژیک (Swedish National Inspectorate of Strategic Products ) این موسسه دولتی  و زیر نظر وزارت خارجه بوده و ماموریت آن کنترل صادرات تجهیزات نظامی  که ممکن است استفاده نظامی و غیر نظامی نیز داشته باشد، است.  اخیرا این موسسه وظیفه بررسی و کنترل سرمایه گذاری‌های خارجی که ممکن است برای  سوئد  خطرات امنیتی بهمراه داشته باشد را نیز برعهده دارد .  

 استراتژی و راهبرد توسعه صادرات سوئد :

سوئد یک کشور صادرات محور بوده و صادرات به عنوان موتور اقتصاد سوئد شناخته می‌شود و نقش مهمی در رشد ، ترقی و اشتغال ایفاء می‌کند. پس از بحران اقتصادی 2008-2007 در اروپا ، سوئد با مشکلات و کندی در صادرات روبرو شد و در همین خصوص دولت در سال 2015 با تدوین استراتژی جدید صادرات، درصدد افزایش صادارت و فراهم کردن حضور بیشتر شرکتهای سوئدی در تجارت بین الملل برآمد. این استراتژی در مشورت با جامعه تجاری، شرکتهای خصوصی و سازمانهای تجاری دولتی  توسط وزارت صنعت، بازرگانی و امور شرکتها تدوین شده است.  در سال 2019 ، صادرات کالا و خدمات سوئد  معادل 47 درصد تولید ناخالص داخلی این کشور بود.  اهداف اصلی استراتژی صادارت سوئد عبارتند از :  افزایش صادرات هم از نظر ارقام مطلق صادراتی و هم به عنوان بخشی از تولید ناخالص داخلی ، افزایش جذابیت سوئد برای سرمایه گذاری ، نیروی کار و گردشگران خارجی  و افزایش سهم و مشارکت شرکتهای سوئدی در اقتصاد جهانی

در این راهبرد ، تمرکز خاصی بر روی تقویت فرصتهای صادراتی شرکتهای کوچک و متوسط به کارگرفته شده است و باور دولت بر این است که همین شرکتها ، شرکتهای بزرگ صادراتی آینده هستند که در درجه اول ، فرصت های شغلی در سوئد ایجاد می‌کنند اما درعین حال حمایت از صادرکنندگان سنتی و نقش آنها در افزایش صادرات نیز مورد توجه و اهمیت قرار گرفته است.  

 در چارچوب استراتژی صادراتی فوق ، «تیم سوئد» (Team Sweden ) از اهمیت زیادی برخوردار است. هنگامی‌که شرکتهای سوئدی به یک بازار بین المللی وارد می‌شوند، می‌توانند  انواع مختلفی از کمک ها از جمله تامین مالی ، مشاوره و بازاریابی دریافت کنند. برای  هماهنگی‌های مربوط به دریافت این کمک ها ، بهبود و انسجام آن  تیمی‌به نام « تیم سوئد» متشکل از 19 نهاد مختلف دولتی ایجاد شده است  تا با همکاری هم ، شرایط بهتری را  برای شرکتهای سوئدی جهت حضور در بازارهای بین المللی فراهم کنند.  دبیرخانه « تیم سوئد» در وزارت امورخارجه  مستقر است و توسط قائم مقام وزیر تجارت خارجی اداره می‌گردد. نامبرده بایستی گزارش اقدامات  و پیشرفت ها را به وزارت صنعت ، تجارت و امور شرکتها گزارش دهد. وزارت امور شرکتها ، تدوین کننده استراتژی صادرات سوئد است.   

در چارچوب استراتژی صادرات سوئد، تمامی سفارتخانه‌ها و سرکنسولگری‌های سوئد در سراسر جهان برای ایجاد گروههای محلی تیم سوئد با اعضای تیم سوئد ، سازمان‌های فعال در حوزه توسعه و تشویق تجارت و اتاق های بازرگانی ، همکاری می‌کنند. شرکتها برای یافتن تیم سوئد در یک کشور خاص بایستی با سفارت سوئد در همان کشور ، تماس برقرار کنند.

«تیم سوئد » و نقش وزارت امورخارجه در آن :

تیم سوئد  شبکه ای از نهادهای دولتی ، آژانس ها و شرکتهایی است که همگی تلاش می‌کنند صادرات سوئد را به خارج ارتقاء دهند. در چارچوب استراتژی صادرات سوئد ، بسیاری از شرکتهای سوئدی نیاز به بهبود هماهنگی برای دریافت کمک ها و حمایت های دولت در امر صادرات و تجارت بین الملل دارند. به همین منظور تیمی متشکل از 19 نهاد دولتی ، آژانس ها و شرکت ها  ( که اعضای آن می‌توانند به مرور تغییر کنند) برای حمایت از صادرات و بین المللی سازی شرکتهای سوئد ایجاد گردیده است. دبیرخانه تیم سوئد در وزارت امورخارجه مستقر است و هر سه ماه یک بار ، تشکیل جلسه می دهد.

تیم سوئد ، ورود به عرصه صادرات را برای شرکتهای سوئدی آسان و ساده می‌کند. امروزه تعداد زیادی از بخش های عمومی و آژانس ها حمایت های مشابه و اما در شرایط متفاوتی ارایه می‌کنند. اما تیم سوئد به شرکتهایی که مایل به حضور در عرصه تجارت بین الملل هستند ، حمایت منسجم و هماهنگ شده ی صادراتی ارایه می نماید. تیم سوئد بر موارد زیر متمرکز است: ارتقاء تبادل تجربه ، شناسایی راه حل ها و سیستم های سوئدی که می‌توانند در سطح بین المللی به بازار عرضه شوند، تشویق و هماهنگی ابتکارات خاص و گفتگوی مداوم با بخش تجاری

خدمات تیم سوئد ، انجام هماهنگی با نهادها و آژانس ها مختلف برای ترویج صادرات  به خارج است. تیم سوئد پشتیبانی گسترده ای از شرکتهای سوئدی که می خواهند وارد بازار صادراتی شوند ارایه می‌کند. حمایت از صادرات شامل خدمات مشاوره ای ، تامین مالی ، بازاریابی و تبلغ بلندمدت چهره سوئد در خارج از کشور است.

تیم سوئد از طریق صندوق ضمانت صادرات (EKN  )  ، آژانس اعتبار صادرات (SEK ) و شرکت Almi   به شرکتهای صادرکننده کمک های مالی ارایه می‌کند. شرکتها می‌توانند از طریق بیزینس سوئدن که یکی از بازیگران اصلی در تیم سوئد است ، با مشتریان بالقوه در سایر کشورها ارتباط برقرار کنند. همچنین شرکتهای صادراتی می‌توانند از طریق « هیات ملی تجارت سوئد» در زمینه‌های مربوط به موانع تجاری و یا تعرفه‌های تجاری اطلاعاتی دریافت کنند.

تیم سوئد چگونه مدیریت می‌شود؟

تیم سوئد ، متشکل از مدیران عالی شامل مدیران کل و مدیران عامل اعضای خود است که هرسه ماه یکبار تشکیل جلسه می دهد. همچنین تیم های موضوعی نیز در داخل تیم سوئد وجود دارد. مانند تیم سرمایه گذاری ، تیم انرژی ، تیم کشاورزی ، تیم صنعت ، تیم فناوری  و... و همچنین تیمِ بازارهای منتخب مانند برزیل ، هند و چین.. همچنین تیم نشست ها و رویدادها نیز در داخل تیم سوئد وجود دارد که هدف آن برگزاری هرچه بیشتر نشست ها و نمایشگاههای بین المللی در سوئد است.

حضور تیم سوئد در سفرهای دولت و آژانس ها نیز مشهود است . در چارچوب استراتژی صادرات سوئد، تمامی سفارتخانه‌ها و سرکنسولگری‌های سوئد در سراسر جهان برای ایجاد گروههای محلی تیم سوئد با اعضای تیم سوئد ، سازمان‌های فعال در حوزه توسعه و تشویق تجارت و اتاق های بازرگانی ، همکاری می‌کنند. شرکتها برای یافتن تیم سوئد در یک کشور خاص بایستی با سفارت سوئد در همان کشور ، تماس برقرار کنند.

تیم سوئد در شبکه‌های اجتماعی نیز فعال بوده و با این آدرس (  TeamSwedenSE@ ) قابل دسترسی است.

اعضای فعلی تیم سوئد عبارتند از :

• شرکت Almi : این شرکت کاملا دولتی است و به شرکتهایی که پتانسیل رشد دارند ، وام می دهد و در توسعه تجارت به آنها کمک می‌کند . 
• Business Sweden : رجوع شود به توضیحات بالا
• صندوق ضمانت صادارت سوئد (EKN ): که وظیفه ترویج و ارتقاء صادرات شرکتهای سوئدی از طریق ارایه تضمین‌ها و پوشش های صادراتی برعهده دارد. EKN یک نهاد کاملا دولتی بوده و هیات مدیره و مدیرعامل آن توسط دولت تعیین می‌شوند. وزیر امور تجارت خارجی (که خود زیر نظر وزارت خارجه است ) ، مسوول این صندوق در دولت است.
• آژانس انرژی سوئد : که از تحقیقات درباره وسایل نقیله و سوخت های آینده ، منابع انرژی تجدیدپذیر و شبکه‌های هوشمند حمایت می‌کند. این آژانس از توسعه تجارت پیشتبانی می‌کند و امکان تجاری سازی نوآوریها و فن آوریهای جدید را فراهم می نماید و راهکارهای مناسب صادراتی را تضمین می نماید. این آژانس زیر نظر وزارت امورزیر بنایی سوئد بوده و تکالیف خود را از دولت دریافت می‌کند. 
• IVL: موسسه تحقیقات محیط زیست سوئد 
• هیات ملی بازرگانی سوئد ( رجوع شود به اطلاعات ذکرشده بالا)
• آژانس حفاظت از محیط زیست سوئد
• RISE AB : موسسه تحقیقات سوئد 
• Sida : آژانس کمک های توسعه ای سوئد 
• آژانس اعتبار صادرات سوئد (SEK ) : یک آژانس دولتی است که صنایع صادراتی سوئد را به سوئد تجاری و پایدار تامین مالی می‌کند و در واقع یک نهاد صادراتی است. 
• موسسه سوئد : ( اطلاعات بالا)
• Swecare : یک نهاد شبه دولتی که در زمینه صادرات تجهیزات پزشکی و تجهیزات مراقب های بهداشتی سوئد فعالیت می‌کند. 
• Swedac ( توضیحات بالا)
• Swedfund یک نهاددولتی تامین کننده مالی با هدف کاهش فقر و توسعه پایدار شرکتها در کشورهای فقیر جهان 
• آژانس تحلیل رشد
• Tillväxtverket : آژانس رقابت پذیری و رشد 
• Tullverket : گمرک سوئد .
• Vinnova : آژانس نوآورری سوئد 
• Visit Sweden سایت معرفی جاذبه‌ها و چهره سوئد 

           تمامی اعضای تیم سوئد می‌توانند حمایت های صادراتی  به شرکتها ارایه دهند و یا شرکتها را به نهاد اصلی با فعالیتشان وصل کنند. اما در عین حال اولین و بهترین نهادی که می‌تواند مورد مراجع و تماس شرکتها باشد «بیزینس سوئدن » است و این نهاد متعاقبا شرکتها و یا سوالات را آنها به نهادهای ذیربط منعکس و ظرف 24 ساعت پاسخ می دهد. شرکتها می‌توانند از طریق فرم هایی که در سایت بیزنس سوئدن طراحی شده ، سوالات خود را به همراه نام و مشخصات شرکت مطرح و ظرف 24 ساعت پاسخ دریافت کنند.

همچنین تیم سوئد دارای 6 دفتر منطقه ای در استانهای مختلف است که به شرکتها خصوصا شرکتهای کوچک و متوسط که قصد صادرات دارند، کمک می نماید.

 

جمعبندی :

- همانگونه که گفته شد سوئد یک کشور صادرات محور است . یکی از مهمترین دلایل موفقیت در این امر، باورپذیری به امر صادرات نزد بخش های دولتی و خصوصی است.  پر واضح است که هرگونه تغییرات ساختاری در امر تجارت خارجی بدون باور پذیری  به صادرات امکان پذیر نخواهد بود.

-  مجموعه وزارت امور خارجه سوئد ( از جمله وزارتخانه‌های  تجارت خارجی و همکاریهای توسعه ای بین المللی )  و سفارتخانه‌های آن نقش مهمی در توسعه تجارت بین الملل و رشد صادرات شرکتهای سوئدی از طریق «بیزینس سوئدن » و « تیم سوئد» ایفاء می‌کنند.  «بیزینس سوئدن » و « تیم سوئد» که نقش مهمی در فرآینده تجارت خارجی سوئد دارند زیر نظر وزارت خارجه فعالیت می‌کنند.

-همانگونه که اشاره شد بیزینس سوئدن به صورت 50-50 متعلق به بخش دولتی و بخش خصوصی است. بخش دولتی توسط وزارت امور خارجه سوئد نمایندگی می‌شود و بخش خصوصی هم توسط انجمن تجارت خارجی سوئد. بیزینس سوئدن در کلیه موضوعات از جمله مواردی که مربوط به دولت های خارجی و حضور رسمی سوئد در خارج از کشور است با وزارت امور خارجه مشورت می‌کند. از سوی دیگر دبیرخانه «تیم سوئد» نیز در وزارت امور خارجه ( وزارت تجارت خارجی ) مستقر بوده و هدایت جلسات آن با قائم مقام وزیر تجارت خارجی است.

-  اکثر نهادهای موثر در توسعه تجارت خارجی و حمایت از صادرات شرکتهای سوئدی از جمله صندوق ضمانت صادرات ، هیات ملی تجارت سوئد و غیره  بایستی به وزارت امور خارجه پاسخگو باشند. این موضوعی است که عملکرد و میزان موفقیت دولت و شرکتها را در تجارت خارجی و رشد صادرات بهبود می‌بخشد.