جایگاه جهانی سوئد در نوآوری

در حال حاضر سوئد یکی از کشورهای پیشرو در حوزه نوآوری در دنیا است. براساس جدیدترین گزارش کمیسیون اروپا ، سوئد توانست برای دهمین سال متوالی ، رتبه نخست شاخص نوآوری در اتحادیه اروپا را از آنِ خود کند. در گزارش زیر رتبه جهانی ، بازی گران کلیدی و برخی دلایل رشد نوآوری در این کشور مورد بررسی قرار می‌گیرد.

رتبه جهانی 

در حالی که سوئد تنها 0.13 درصد جمعیت جهان را تشکیل می دهد اما نقش تاثیر گذاری در حوزه‌های نوآوری در سطح جهانی دارد. براساس جدید ترین گزارش کمیسیون اروپا، این کشور در صدر جدول امتیازات نوآوری کمیسیون فوق  در سال 2020  قرار دارد. 

سوئد همچنین در دیگر نظرسنجی‌های حوزه نوآوری از جمله شاخص رفاه لگاتوم و شاخص جهانی نوآوری، جایگاه بالایی را کسب کرده است.

از نظر سازمان جهانی مالکیت معنوی نیز سوئد یکی از کانون‌های اصلی نوآوری دنیا و جزء پنج کشور اصلی اروپا در زمینه ثبت اختراعات (EPO ) است. مجمع جهانی اقتصاد (WEF ) نیز سوئد را از جمله رقابت پذیرترین کشورها  با داشتن رتبه‌های بالای نوآوری در جهان می داند.

بازیگران کلیدی

 آژانس نوآوری ( Vinnova ): این آژانس دولتی بوده و نقش اصلی در سیاست گذاری‌ها، تجاری سازی، توسعه و تحقیق در حوزه نوآوری دارد. این آژانس در طیف وسیعی از پروژه‌های تحقیقاتی  از حوزه بهداشت،  حمل و نقل، صنعت تا  شهرهای هوشمند را پوشش داده، سرمایه گذاری و تشویق می‌کند. 

موسسه تحقیقات سوئد (RISE ): این موسسه نیز به نوبه خود نقش مهمی در توسعه نوآوری و اقتصاد دانش بینان، توسعه همکاریهای بین المللی در حوزه‌های فناوری و نوآوری، بین المللی سازی و حمایت های صادراتی ایفاء می‌کند. 

بنیاد دانش ( Knowledge Foundation ) : این بنیاد در تقویت رقابت پذیری سوئد نقش مهمی دارد و در پروژه‌های تحقیقاتی و توسعه شایستگی‌های دانشگاههای سوئد بویژه در حوزه‌های نوآوری سرمایه گذاری می‌کند.

آژانس رشد اقتصادی و منطقه ای سوئد (   Swedish Agency for Economic and Regional Growth):  این آژانس نیز در تسهیل کارآفرینی و تقویت رقابت پذیری در سراسر سوئد نقش مهمی ایفاء می‌کند. 

فنارویهای سبز و علوم زیستی دو زمینه ای هستند که محققین و شرکتهای سوئدی در آن برتری دارند.  برخی از مراکز تحقیقاتی علوم زیستی سوئد عبارتند از : H2 Healthhub  ، SciLifeLab  و Testa Center

برخی دلایل رشد نوآوری 

رشد نوآوری در سوئد  دلایل متعددی دارد که به برخی از آنها اختصار به آن اشاره می‌شود:

ثبات سیاسی و اجتماعی و پشتیبانی دولت

 مدل دولت رفاهی سوئد نقش مهمی در توسعه فضای کسب و کارها ایفاء می‌کند. سیستم کارآمد تامین اجتماعی این امکان را به کارآفرینان میدهد  تا خلاق و ریسک پذیر باشند و  ترسی از شکست نداشته باشند. در صورت عدم موفقیتِ سرمایه گذاری، شبکه تامین اجتماعی از آن‌ها حمایت کرده آزادی کارآفرین برای آزمایشات مجدد و پذیرش ریسک را فراهم می‌کند.

سیستم حمایتی و پشتیانی دولت برای دسترسی به فضاهای همکاری، مراکز استارتاپ، نمایشگاه‌ها و رویدادها، ارایه جوایز نوآوری و رشدِ روز افزون تعداد شرکت های سرمایه گذار و شرکتهای سرمایه گذاری ریسک پذیر

ثبات سیاسی و رشد بلند مدت اقتصادی به عنوان زمینه ساز  ایجاد فضای مثبت تجاری در این کشور 

 آموزش، تحقیقات و فرهنگ همکاری و اشتراک گذاری 

تمرکز بلندمدت سوئد بر آموزش و تحقیقات نیز تاثیر عمده ای بر ظرفیت های نوآوری داشته است. این کشور در سال 1842 آموزش  اجباری  کودکان 7 تا 13 سال را اجباری نمود. این نقطه آغازین افزایش سطح کلی آموزش در بین مردم بود و به عنوان یک مولفه مهم در گذار از یک جامعه فقیر کشاورزی به یک کشور پیشروی مبتنی بر فناوری ، بوده است.

سرمایه گذاری در بخش تحقیق و توسعه (R&D ) نیز نقش مهمی در این خصوص داشته است به طوری که هم اکنون بیش از 3درصد تولید ناخالص داخلی به  R&D اختصاص دارد که از بسیاری از کشورهای اتحادیه اروپا وآمریکا  بالاتر است.  

وجود آموزش های رایگان و جمعیتی با تحصیلات بالا و دسترسی به پارک های فناوری که این خود به معنی دسترسی به افراد با استعداد است . (تقریبا بالای 20درصد جمعیت شاغل شهر استکهلم در حوزه ICT کار می‌کنند و تعداد شرکت های فعال در این حوزه طی ده  سال گذشته در این شهر دوبرابر شده است.)

فرهنگ اشتراک گذاری بین کارآفرینان نسل اول و موفق که الهام بخشی برای کارآفرینان نسل جدید هستند ( فرهنگ همکاری از سنین کودکی در مدارس آموزش داده می‌شود)

 اهمیت بسیار زیاد به  ایده‌های جدید

 زیر ساخت ها

در دهه 1990، دولت سوئد  شبکه پهنای باند را توسعه داد و دسترسی زودهنگام سوئدی‌ها به اینترنت سریع همراه با برنامه‌های ارایه سوبسید برای خرید کامپیوتر به پرورش و ترغیب مردم به این سمت، بسیار موثر بود. این امر به سوئدی‌ها کمک نمود که خیلی زود  با فناوری آشنا شوند.

در سال 1994 استکهلم بزرگترین شبکه باز فیبر دنیا را ایجاد کرد .

در سال 2016، دولت مجددا یک استراتژی جدید پهنای باند را اتخاذ کرد. دولت قصد دارد در سال 2025 سراسر سوئد  به اینترنت پرسرعت دسترسی داشته باشند. 

در سال 2019 دسترسی به اینترنت در خانوارها 98 درصد و دسترسی کل جمعیت سوئد به اینترنت  95 درصد بود که به عبارتی چهارمین نرخ بالای استفاده از اینترنت در جهان است.

بین المللی سازی

سوئد بازار کوچکی است و به همین دلیل اکثر شرکت های نوآور و استارتاپ های سوئد  با یک برنامه و استراتژی هدفمند برای دسترسی به بازارهای بین المللی پا به عرصه وجود می‌گذارند.  سوئد در حوزه برند سازی و بین المللی سازیِ شرکت هایش بسیار موفق عمل کرده است. به عنوان مثال  استکهلم  پایتخت سوئد بیشترین میزان شرکت های استارت آپی را در خود جای داده است و  گفته می‌شود بعد از Silicon Valley،  بیشترین سرانه ایجاد شرکت های استارتاپ در کلاس میلیاردی (ارزش بیش از یک میلیارد دلار)  نسبت به دیگر نقاط دنیا را در اختیار دارد. علاقمندی زیای برای سرمایه گذاری در این بخش از سوی کشورهای اروپایی و آمریکا وجود دارد.  شرکتهای اسکایپ ، KING ، Mojang  ،Klarna  ،  Spotify  و iZettle   یونیکورن‌هایی هستند که همگی در استکهلم بنیان گذاری شده اند.

سایر دلایل

برخی نیز معتقدند آب و هوای سرد و زمستان‌های تاریک سوئد باعث می‌شود  سوئدی‌ها بخشی از سال را در فضای بسته سپری کنند و در نتیجه انرژی خود را صرف یافتن راه‌های منحصر بفرد برای پروژه‌های مختلف متمرکز نمایند.  

چالش ها

مجمع جهانی اقتصاد (WEF ) سوئد را در زمره یکی از رقابت پذیرترین کشورها  با داشتن رتبه‌های بالای نوآوری در جهان می داند. اما در عین حال چالش هایی را نیز برای این کشور بر شمرده است که عبارتند از : مالیات بالا  و قوانین کار

هزینه‌های بالای دانشگاهی برای دانشجویان خارج از اتحادیه اروپا که تاثیر منفی در جذب دانشجویان خارجی دارد، هزینه‌های بالا اجاره مسکن به ویژه در شهرهای بزرگ  که در مقایسه با سایر کشورهای اروپایی موقعیت این کشور را تضعیف می‌کند، هزینه‌های بالای زندگی در بخش کالا و خدمات که براساس تازه گزارش اداره آمار اروپا (یورو استات)، سوئد با 25 درصد بالاتر از حد میانگین، پنجمین کشور گران اتحادیه اروپا در سال 2019 بوده است،  شرایط آب و هوایی سوئد با زمستان‌های سرد ، تاریک و طولانی ( هرچند که برخی معتقدند آب و هوای سرد و زمستان‌های تاریک سوئد باعث می‌شود  سوئدهای بخشی از سال را در فضای بسته سپری کنند و در نتیجه انرژی خود را صرف یافتن راه‌های منحصر بفرد برای پروژه‌های مختلف متمرکز نمایند. به اعتقاد این عده اگر این فرض درست باشد، روح نوآوری سوئد ممکن است ناشی از اجبار طبعیت باشد).

 لازم به ذکر است براساس شاخص اقتصاد و جامعه دیجیتال کمیسیون اروپا ، (DESI)، سوئد در سال 2019 در جایگاه دوم اقتصادهای دیجیتالِ اروپا از نظر سرمایه انسانی، توسعه مهارت های دیجیتال، دسترسی به اینترنت،  مهارت های دیجیتالی نیروی کار، توسعه تجارت الکترنیک، شبکه بانکی آنلاین  و خدمات دیجیتالی بخش عمومی  قرار دارد. همچنین از نظر مرکز جهانی رقابت پذیریِ IMD، سوئد در سال 2019 جایگاه سوم رقابت پذیری دیجیتال را کسب کرده است.