خطر بستن سویفت به روی روسیه مانند شش سال پیش جدی میباشد.
روسیه و چین به شیوه‌های مختلف برای مقابله با سناریوی ایرانی محاصره مالی، آماده می‌شوند
سناریوی ایرانی محاصره مالی (منفصل شدن از سیستم پرداخت‌های بین بانکی SWIFT) برای بزرگترین اقتصادهای جهان که در رویارویی با واشنگتن قرار دارند دیگر چیز چندان عجیب و غریبی نیست. مقامات چینی اعلام کرده‌اند که پکن باید بطور واقعی برای این رویارویی آماده شوند و نه فقط بطور روانی! وزارت دارایی فدراسیون روسیه نیز خود را خوشبین نشان می‌دهد و یادآوری می‌کند که در طول شش سال تحریم، روسیه توانسته سیستم مالی خود را توسعه دهد. اما ظاهراً مقامات مسکو هنوز به چنین چیزی اعتقاد ندارند.
سایت نیزاویسیمایا گازتا به قلم آناستاسیا باشکاتوا، مدیر بخش اقتصاد این روزنامه مقاله ای را با عنوان فوق منتشر نموده که ترجمه آن در پی خواهد آمد :
فان‌سین‌های ، نایب رئیس کمیسیون کنترل اوراق بهادار چین اعلام کرد چین باید خود را برای قطع ارتباط احتمالی از سیستم پرداخت دلار در صورت تحریم‌های واشنگتن آماده کند. بطور خاص منظور او تسویه حساب‌های دلاری هنگام استفاده از سیستم انتقال اطلاعات و پرداخت بین بانکی سویفت میباشد.
نشریه هنگ‌کنگی South China Morning Post به نقل از این مقام چینی نوشت: "ما باید از قبل برای قطع ارتباط آماده شویم، آن هم به صورت واقعی و نه فقط از نظر روانی". وی افزود وابستگی به این سیستم‌ها در پرداخت‌های دلاری، چین را در برابر تحریم‌های احتمالی واشنگتن آسیب‌پذیر می‌کند.
فان سین‌های همچنین به خطرات ناشی از کاهش احتمالی ارزش دلار اشاره کرد. چین تقریبا 2 تریلیون دلار سرمایه‌گذاری غیر مالی در خارج از کشور دارد. علاوه بر این چین یکی از بزرگترین دارندگان بدهی‌های دولت ایالات متحده است. اکنون سرمایه‌گذاری‌های چین در اوراق بهادار ایالات متحده تقریباً 1.1 تریلیون دلار است. وی توضیح داد: اگر دارایی‌های خارجی ما به یوآن بود اکنون چنین نگرانی‌هایی نداشتیم.
به نظر می‌رسد مقامات روسی علی‌رغم تهدیدهای جدید جمهوریخواهان کنگره آمریکا برای قطع دسترسی روسیه به سویفت، بیشتر خوشبین هستند. هنگامی‌که چنین تهدیدی در سال 2014 شنیده شد دولت خبر داد که وزارت دارایی و بانک مرکزی به طور جدی برای محافظت از پرداخت‌های داخلی در صورت قطع احتمالی ارتباط سویفت تلاش می‌کنند. در همین حال آلکسی موییسف معاون وزیر دارایی توضیح داد که این تهدید فقط یک فرضیه است زیرا قطع ارتباط روسیه از سویفت زندگی را نه تنها برای مسکو بلکه برای تمام شرکای تجاری فدراسیون روسیه سخت می‌کند.
در طول شش سال تحریم، اقدامات خاصی انجام شده است.
اولا بانک مرکزی یک سیستم ملی کارت‌های پرداختی ایجاد کرده است که بر اساس آن کارت‌های Mir و سیستم پرداخت‌های سریع ایجاد شدند.
دوما، همکاری‌های بین‌المللی تقویت شده و بطور فعالی در بازار بین‌الملل وارد شده است. این مطلبی است که سوی وونهون دانشیار پژوهشگاه روسیه، اروپای شرقی و آسیای میانه آکادمی علوم اجتماعی چین در مطالعه‌ای که درباره تهدیدات تحریم‌های مالی علیه روسیه انجام داده است نوشته است.
ثالثاً شرایط فعالیت صادرکنندگان کارت‌های بین‌المللی در روسیه با سیستم ملی کارت‌های پرداخت روسی هماهنگ شده است مقامات ایجاد یک مرکز کلیرینگ عملیاتی واحد ایجاد نمودند تا معاملات داخلی را که از طریق کارت‌های سیستم‌های پرداخت بین‌المللی انجام شده‌اند پردازش نمایند.
بعلاوه یک سیستم تبادل اطلاعات مالی داخلی ایجاد شد که البته عمدتا در خاک روسیه مورد استفاده قرار می‌گیرد. سوی وونهون گفت: برای ارتقای این سیستم در سطح بین‌المللی، روسیه در حال توسعه تعامل خود با چین، ترکیه، ایران و سایر کشورها است.
این محقق، وجود گزینه‌های خارجی را برای سیستم سویفت یادآوری کرد: سیستم پرداخت بین بانکی فرا مرزی چین (CIPS) و ابزار پشتیبانی از تبادلات تجاری (INSTEX) اتحادیه اروپا. وی همچنین از بانک توسعه بریکس نام برد.
روز سه‌شنبه آلکسی موییسف که در کنفرانس سرمایه‌گذاران موسوم به "رنسانس سرمایه‌ها" سخنرانی می‌کرد از شوکی یاد کرد که کشور در سال 2014 به دلیل تحریم‌ها با آن روبرو شد. وی اطمینان داد که روسیه برای سناریوهای مختلف آماده است. به گفته وی، وزارت دارایی به همراه بانک مرکزی سیستم‌های مستقلی را برای اطمینان از تسویه حساب‌ها به پول ملی، طراحی کرده‌اند و برای استقلال مالی اقداماتی انجام شده است. وی خبر داد: "چون در سال 2014 به ما گفته شد که ما را از SWIFT و سایر سیستم‌های پرداخت بین‌المللی منفک می‌کنند. بنابراین، ما هم با همان روحیه‌ای که در طی شش سال گذشته کار کرده‌ایم به کار خود ادامه خواهیم داد. و ما برای هر سناریویی آماده می‌شویم".
اما به نظر می‌رسد تاکنون این تهدید از سوی مقامات مالی روسیه بیشتر به عنوان یک تهدید فرضی تلقی شده است، هر چند که واشنگتن بار دیگر موضوع منفک کردن روسیه از سویفت را به عنوان بخشی از "سخت‌ترین" مجازات‌ها علیه فدراسیون روسیه که جمهوریخواهان در ماه ژوئن پیشنهاد دادند دوباره در دستور کار خود گذاشته است. نمایندگان کنگره توضیح دادند که چنین انفکاکی باعث می‌شود تسویه حساب‌های دلاری برای شرکت‌های نفتی روسیه سخت شود. کمیته تحقیقات جمهوری از کنگره آمریکا خواست که روسیه را از سیستم سویفت جدا کنند که شامل تهدید خود شرکت سویفت به تحریم، در صورتی که هچون سال 2014 از منفک کردن روسیه سر باز بزند (در آن زمان شرکت اعلام کرد که قصد ندارد بخاطر فشار سیاسی روسیه را از خدمات خود محروم کند) نیز می‌شود.
بسیاری از کارشناسان نیز نسبت به این سناریو شک و تردید دارند. ناتالیا میلچاکووا معاون مدیر مرکز آلپاری به روزنامه ما توضیح داد: "در خود سویفت قاطعانه مخالف چنین تحریم‌هایی هستند زیرا سیستم پرداختی می‌تواند تعداد زیادی مشتری را از دست بدهد چراکه توافقنامه اتصال به سویفت با کشورها منعقد نشده است بلکه با هر بانکی به طور جداگانه منعقد می‌شود". وی ادامه داد: "این برای آمریکا خطر قطع روابط با اتحادیه اروپا را بدنبال دارد یا اینکه خود ایالات متحده باید تحریم‌های خود را علیه سویفت اعمال کند و تهدید کند که ارتباط بانک‌های آمریکایی را با سوئیفت قطع خواهد کرد". این کارشناس افزود: ایران تسویه حساب‌ها و پرداخت‌ها را از طریق بانک‌های سایر کشورها انجام می‌دهد، اما در ایران بخش بانکی بزرگی مانند روسیه یا چین وجود ندارد.
آلکسی آنتونوف تحلیلگر ارشد شرکت آلر بروکر اظهار داشت: "از نظر تعداد کاربران سیستم سویفت، روسیه پس از ایالات متحده در رتبه دوم جهان است". محصول اصلی صادراتی فدراسیون روسیه هیدروکربن‌ها است، این هم نقطه آسیب‌پذیری اقتصاد روسیه است و هم یک قدرت خاص است: بازار روسیه برای کشورهای غربی بسیار مهم‌تر از آن است که بتوان چنین اقداماتی انجام داد، این نظر خانم ایرینا کاپیتانوا عضو هیئت رییسه سازمان غیر دولتی "آپورا راسیا" میباشد.
البته کارشناسان جرات نکردند که ارزیابی خود را از کفایت اقدامات قبلی دولت و آمادگی فعلی سیستم مالی روسیه برای مواجهه با وضعیتی که تهدیدهای واشنگتن با موفقیت اجرا شوند ارائه نمایند. اما این امید که کشورهای غربی هنوز جرات ندارند روسیه را از سیستم پرداخت بین‌المللی منفک کنند به سختی می‌تواند مبنای کافی برای خوش‌بینی باشد.
نویسنده: آناستاسیا باشکاتوا، مدیر بخش اقتصاد روزنامه نیزاویسیمایا گازتا
سایت نیزاویسیمایا گازتا (24/6/2020)