اخبار اقتصادی سریلانکا (هفته اول خرداد 1399)

اخبار و مهم ترین تحولات اقتصادی سریلانکا در هفته اول خرداد ماه 1399که شامل اخبار مربوط به اقتصاد سریلانکا و اثرات بحران کرونا بر اقتصاد این کشور می‌باشد به شرح ذیل ارائه می‌گردد.

سخنان رئیس‌کل بانک مرکزی سریلانکا:

اخیر به دلیل موضوع چاپ پول بدون پشتوانه توسط بانک مرکزی سریلانکا انتقادات فراوانی به این نهاد وارد شد. در همین راستا رئیس بانک مرکزی سریلانکا در قالب یک وبینار که در تاریخ 26 می 2020 (6 خرداد 1399) برگزار شد به بررسی این موضوع و برخی از دیگر مسائل مهم اقتصادی سریلانکا از جمله عناوین ذیل پرداخت.

 چاپ پول و تورم

پروفسور لاکشمن ضمن اشاره به موضوع، این نکته را متذکر شد که کشور با مشکل نقدینگی رو‌به‌رو بود و در صورت عدم چاپ پول مشکلات بسیاری برای سریلانکا و فعالان اقتصادی آن ایجاد می‌شد. علاوه بر این چاپ پول به معنای ایجاد تورم نخواهد بود بلکه با اتخاذ سیاست‌های صحیح پولی و مالی می‌توان مانع ایجاد تورم ناشی از چاپ پول شد.

نقش بانک‌های مرکزی به‌ویژه در شرایط فوق‌العاده تأمین نقدینگی کافی برای سیستم مالی است تا به همه امکان دهد که در این شرایط پول نقد کافی در اختیار داشته باشند. وظیفه ما تأمین نقدینگی کافی است. اگر چنین کاری انجام نشده بود، بانک‌ها قادر نبود تا تأثیر ویروس را کاهش دهند، از مشاغل پشتیبانی کنند و مردم پول در اختیار نداشتند. البته این فقط اقدامی مختص به سریلانکا نبود، بلکه بانک‌های مرکزی در سراسر جهان دست به این اقدام زدند.

رشد اقتصادی

برای سال 2020 پیش‌بینی نرخ رشد خیلی خوب به نظر نمی‌رسد. آژانس‌های بین‌المللی امسال نرخ رشد بسیار پایین یا منفی را برای سریلانکا پیش‌بینی می‌کنند اما با توجه به تأثیر سیاست‌هایی که انجام می‌شود و همچنین بازیابی تدریجی از  بحران COVID-19 مطمئن هستیم. با وجود مشکلات پیش‌آمده، به دلیل پیش‌بینی از بهبود شرایط در سه‌ماهه چهارم سال 2020، رشد اقتصادی سریلانکا قطعاً کمتر از 1.5 درصد نخواهد بود و شرایط اقتصادی در سه‌ماهه چهارم 2020 بهبود خواهد یافت و این برخلاف پیش‌بینی‌های صندوق بین‌المللی پول و سایر سازمان‌ها خواهد بود.

در خصوص مقایسه با رشد اقتصادی سریلانکا و سایر کشورهای منطقه نیز این موضوع مورد اشاره قرار گرفت که بر اساس اصول سوسیالیستی سریلانکا، رشد اقتصادی 6 تا 7 درصد بسیار منطقی‌تر است تا پیروی کورکورانه از سیاست‌های رشد دو رقمی‌برخی از کشورهای منطقه. البته این به معنای رضایت از عملکرد نیست. بنگلادش، هند و سایر کشورهای جنوب آسیا رشد بهتری از سریلانکا داشته‌اند ، بنابراین باید گفته شود که عملکرد بهتری از سریلانکا داشته‌اند.

بازپرداخت بدهی‌ها

مقامات بانک مرکزی همچنین بر این عقیده بودند که بازپرداخت بدهی تحت کنترل قرار دارد و منابع کافی برای بازپرداخت بدهی برای 10 ماه اول سال در نظر گرفته شده است. از 4.8 میلیارد دلار که قرار است امسال بازپرداخت شود ، دولت قبلاً 1.6 میلیارد دلار تسویه کرده بود. دولت برای پرداخت 3.3 میلیارد دلار باقیمانده چندین راه از جمله توافق مبادله با بانک ذخیره هند را دنبال می‌کند که می‌تواند حتی تا 1 میلیارد دلار نیز باشد. البته در سال 2020 برای دسترسی به بازارهای مالی با مشکلاتی روبه‌رو خواهیم بود اما در سال آینده به بازارهای مالی بین‌المللی دسترسی خواهیم داشت و می‌توانیم بودجه بیشتری برای تأمین بازپرداخت بدهی‌ها تأمین کنیم.

مسئله دیگر مزیتی بود که کرونا برای این  کشور در پی داشته است. با کاهش قیمت سوخت، سریلانکا توانست 2 میلیارد دلار در این مورد صرفه‌جویی ارزی را تجربه کند.

به طور کلی به سه دلیل کاهش شدید صادرات، توقف عملی ورود گردشگر به سریلانکا و کاهش درآمدهای حاصل از فعالیت کارگران سریلانکایی شاغل در دیگر کشورها، سریلانکا با مشکلات جدی در زمینه ارز و در نتیجه برابری آن با روپیه رو‌به‌رو خواهد شد. بر همین اساس در تازه‌ترین تصمیم ورود هرگونه ماشین خارجی به عنوان یک محصول هزینه‌بر برای جلوگیری از خروج بیش ارز ممنوع شده است.

عدم تغییر در برنامه صادرات چای سریلانکا

بر اساس پیش‌بینی جدید در برنامه صادرات چای سریلانکا به عنوان یکی از مهم‌ترین کالاهای صادراتی این کشور، هیچ تغییری نسبت به شرایط پیش از کرونا در این مورد اعمال نشده است. در واقع باید گفت که صنعت چای بر مبنای آنچه بیان شده است تنها بخش مهم از اقتصاد سریلانکا به شمار می‌رود که تحت تأثیر کرونا قرار نگرفته است.

هدف صادرات چای سیلان برای سال 2020 با وجود بحران COVID-19 که بر اقتصاد جهانی وارد شده است ، مورد تجدیدنظر قرار نگرفت. هیئت چای سریلانکا[1] اطمینان دارد که با افزایش فعالیت صنعت چای، اهداف پیش‌بینی شده در سال جاری محقق خواهد شد.

پیش از این رسیدن به صادرات 1.3 میلیارد دلاری در سال جاری و افزایش تولید تا سقف 340 میلیون کیلوگرم هدف‌گذاری شده بود. هر چند بر اساس آمار تجمیعی تا پایان آوریل 2020 ، تقریباً به 0.35 میلیارد دلار رسیده است، این به معنای آن است که باید طی 8 ماه آینده حدود 0.95 میلیارد دلار درآمد کسب کند که البته دور از ذهن به نظر نمی‌رسد.

البته غیر از اهداف اقتصادی هیئت چای سریلانکا اهداف دیگری همچون با این حال بهبود تمرکز بر محصول و مدیریت کیفیت آن و افزایش استانداردهای کارخانه نیز در برنامه این صنعت قرار دارد.

 

کاهش حواله‌های ارزی کارگرانی سریلانکایی شاغل در خارج از کشور

حواله‌های ارزی کارگران سریلانکایی شاغل در خارج از کشور در ماه آوریل با 32.3 درصد کاهش یافت و از رقم 553.7 میلیون دلار در همین ماه در سال 2019  به رقم 375 میلیون دلار رسید. به دلیل شیوع کرونا ویروس، بسیاری از فعالیت‌های اقتصادی در سراسر جهان به حالت تعلیق درآمد و این موجب بیکاری بسیاری از کارگران شده است. البته لازم به ذکر است که علی‌رغم کاهش شدید در آوریل ، درآمد حاصل از این مورد در چهار ماه اول سال فقط 9 درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش داشته است.

برای چهار ماه منتهی به ماه آوریل ، کارگران مهاجر سریلانکایی رقم 1.975 میلیون دلار ارز به سریلانکا ارسال کردند که این میزان در مدت مشابه سال قبل 2.170 میلیون دلار بود.

 پیش‌بینی بانک جهانی برای این دست از درآمدهای سریلانکا با کاهش 19 درصدی در سال 2020 به رقم 5.4 میلیارد دلار خواهد رسید در حالی که این میزان در سال 2019 برابر با 6.7 میلیارد دلار بوده است. البته برخی دیگر از نهادهای مالی نیز کاهش 10 درصدی را پیش‌‌بینی کرده‌‌اند.

 لازم به ذکر است که درآمد حاصل از حواله‌های ارزی ارسالی توسط کارگران سریلانکایی شاغل در کشورهای دیگر یکی از مهم‌ترین منابع درآمدی سریلانکا به شمار می‌رود. با توجه به کاهش شدید صادرات، پیش‌بینی ادامه کاهش درآمدهای ارزی ارسالی توسط کارگران و عدم حضور گردشگر در سریلانکا، درآمدهای ارزی این کشور با مشکلات جدی‌تری رو‌به‌رو خواهد شد.

هر چند مقامات به ویژه رئیس بانک مرکزی این کشور امید بسیاری به آینده به ویژه سه ماهه چهارم سال جاری دارد. اما روند و جریان نقدینگی بین‌المللی قطعاً کمتر از گذشته وارد سریلانکا خواهد شد و با توجه به کاهش رتبه اعتباری این کشور، ریسک سرمایه‌گذاری در سریلانکا را افزایش خواهد یافت. این عوامل نشان می‌دهد که سریلانکا روزهای سختی را در صورت عدم برنامه‌ریزی صحیح در پیش‌رو خواهد داشت. هر چند وضعیت محبوبیت حزب حاکم مناسب ارزیابی می‌شود اما در صورت تعویق مجدد انتخابات، شرایط اقتصادی می‌تواند آثار خود را در نتایج انتخابات پارلمانی این کشور نشان دهد.

 

کاهش شدید درآمدهای صادراتی سریلانکا

مهمترین خبر اقتصادی هفته گذشته را باید کاهش شدید ارزش صادراتی سریلانکا در ماه آوریل دانست. بر اساس گزارش شورای توسعه صادرات (Export Development Board)  سریلانکا، ارزش صادرات این کشور در ماه آوریل 2020 نسبت به مدت مشابه سال قبل با کاهش تاریخی 65 درصدی روبه‌رو بوده است. ارزش دلاری آن نیز از 772.57 میلیون دلار در سال 2019 به 277.4 میلیون دلار در سال 2020 کاهش یافته است.

با بررسی جزئیات مشخص می‌شود که صنعت منسوجات با رقم قابل تامل 64.91 درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل درآمد کمتری داشته است به نحوی که درآمد آن از رقم 356.2 میلیون دلار به رقم 64.91 میلیون دلار رسیده است. در سایر صنایع نیز همین شرایط حاکم بوده است. صنعت چای با 21 درصد، محصولات لاتکس با 53 درصد، نارگیل و محصولات وابسته با 35 درصد، محصولات دریایی 72 درصد، محصولات غذایی و آشامیدنی با 44 درصد، ادویه با 24 درصد، محصولات الکترونیکی با 63 درصد و محصولات فلزی با 49درصد افت فروش در ماه آوریل 2020 مواجه بوده‌اند.

به طور کلی درآمد صادراتی سریلانکا در 4 ماهه اول سال 2020 نسبت با مدت مشابه در سال 2019 با 26 درصد سقوط روبه‌رو بوده و از رقم 3884.28 میلیون دلار به رقم 2853 میلیون دلار رسیده است. بر همین اساس شورای توسعه صادرات با تعدیل پیش‌بینی قبلی خود، برآورد نموده است که صادرات سریلانکا در سال 2020، حدود 42 درصد نسبت به سال 2019 کاهش خواهد یافت.

 

 تنزل رتبه اقتصادی سریلانکا

دو موسسه بین‌المللی اعتبار سنجی S&P وFitch رتبه اعتباری سریلانکا را کاهش دادند. موسسه S&P رتبه اعتباری این کشور را از B به B – تنزل داد. این نهادها معتقد هستند که شرایط ناشی از همه‌گیری بیماری کویید-19 می‌تواند منجر به رکود اقتصادی سریلانکا در سال 2020 شود. این در حالی است که پیش از این برآوردهای کاملاً متفاوتی از سال 2020 ارائه می‌شد. از سوی دیگر کسری مالی دولت از 6.8 درصد تولید ناخالص داخلی در سال 2019 به رقم 8 درصد در سال 2020 رسیده است و درآمدهای دولت نیز در سال 2020 کمتر از 10 درصد تولید ناخالص داخلی سریلانکا خواهد بود. مجموع این موارد باعث شده است که کارشناسان با نگرانی به آینده اقتصادی سریلانکا نگاه کنند.

 

واردات دام از استرالیا؛ قمار مجدد سریلانکا

بر اساس برنامه‌های پیش‌بینی شده، دولت در نظر دارد با هدف خودکفایی در زمینهٔ تولید شیر و کاهش واردات شیر خشک تا سال 2025، مبادرت به واردات 2500 رأس گاو شیری از استرالیا کند. مصرف روزانه شیر در سریلانکا حدود 3.5 میلیون لیتر است.

در حال حاضر تولید روزانه شیر در سریلانکا 1.2 میلیون لیتر است که برنامه دولت افزایش تولید 100 هزار لیتر شیر در روز است. همچنین مصرف روزانه شیر 2.5 میلیون لیتر است که با توجه به کمبود تولید، سریلانکا مجبور به واردات شیر به ارزش 50 میلیارد دلار در سال است.

 چنین اقدامی در سال 2017 نیز صورت گرفت اما 500 رأس گاو وارداتی از استرالیا و نیوزلند در روزهای اولیه در سریلانکا از بین رفتند. البته در آن تاریخ استرالیا برای این کار 100 میلیون دلار وام در اختیار سریلانکا قرار داد.