در شرایط کاهش قیمت نفت، قزاقستان «کیسه‌های ایمنی» ندارد
وبسایت خبری BaigeNews.kz در گزارش تحلیلی به بررسی وضعیت قزاقستان در شرایط کاهش قیمت نفت پرداخته است. نویسنده در این گزارش با یوری مازور، رئیس دپارتمان تجزیه و تحلیل داده‌ها در CEX.IO Broker گفتگو نموده است. وی اعتقاد دارد که قزاقستان در شرایط کاهش قیمت نفت، برخلاف روسیه و عربستان سعودی، «کیسه‌های ایمنی» ندارد. بنابراین، حتی کاهش اندک قیمت می‌تواند منجر به عواقب نا امید کننده‌ای شود، این کارشناس تلاش دارد سناریویی که در وضعیت اضطراری در انتظار اقتصاد قزاقستان است را پیش بینی کند.
چگونه وضعیت اضطراری و قرنطینه در دو منطقه بزرگ جمهوری قزاقستان، بر اقتصاد تأثیر خواهد گذاشت؟
دو کلان شهر قزاقستان ( آلماتی و نور سلطان) تأثیر بحران را شدیدتر از سایر شهرها احساس می‌کنند.یوری مازور مطمئن است که برقراری قرنطینه در این کلان شهرها در واقع کار کل حوزه‌های اجتماعی را محدود می‌کند. برخی از نهادهای اجتماعی مانند مراکز خرید، سینماها، استادیوم ها و برخی دیگر، به طور چشمگیری ساعت کار خود را محدود کرده و یا کاملاً بسته شده‌اند و این به معنی از دست رفتن درآمد مالیاتی خزانه شهرهاست.
ضربه بعدی به شرکتهای مسافرتی و حمل و نقل وارد خواهد شد. انزوای داوطلبانه، منجر به استفاده کمتر از خدمات حمل و نقل شهری می‌شود. اما صحبت در مورد ارقام مشخصی از خسارات احتمالی، فعلأ خیلی زود است.
هنوز مشخص نیست که قرنطینه چه مدت ادامه خواهد داشت و اوضاع به چه گونه‌ای در آینده پیش خواهد رفت. اخیراً متخصصان بانک گلدمن ساکس (Goldman Sachs) اعلام نمودند که طبق پیش‌بینی‌های آنها، اوج شیوع کورونا ویروس در 9-8 هفته آینده خواهد بود. در قزاقستان ابتدا تا 15 آوریل وضعیت فوق‌العاده اعلام شد، اما این وضعیت از سوی رئیس جمهور قزاقستان تا پایان ماه آوریل تمدید گردید و این امر به معنی وارد شدن ضررهای بیستر به خزانه دولتی است.
بنابراین، ضررهای احتمالی را نمی‌توان زودتر از 3-2 ماه آینده محاسبه کرد.
با توجه به کاهش قیمت نفت، قزاقستان با چه مشکلاتی روبرو خواهد شد؟
اولین و اصلی‌ترین مشکل، کمبود نقدینگی در بودجه دولت است. بودجه کشوری در سال 2019 با در نظر گرفتن قیمت نفت در سطح 60-55 دلار بسته شد. اکنون قیمت به نصف کاهش یافته است، این بدان معناست که خزانه دولت میلیون‌ها تنگه را از دست خواهد داد. این امر منجر به کاهش بودجه برای برنامه‌های اجتماعی، برنامه‌های توسعه تولید، پایین آمدن سطح زندگی شهروندان و افزایش تورم خواهد شد. روسیه یا عربستان سعودی اما ذخایره خاصی از قدرت اقتصادی دارند و می‌توانند در وضعیت کاهش قیمت نفت، تعادل برقرار کنند، در قزاقستان اما این «کیسه‌های ایمنی» وجود ندارد. کاهش قیمت نفت فوراً به اقتصاد کشور ضربه خواهد زد.
مشکل دوم کاهش تامین مالی برای صنعت نفت و توسعه میادین جدید است. امروزه هزینه تولید نفت در قزاقستان از 20 تا 60 دلار در هر بشکه متغیر است. اگر قیمت نفت در آینده نزدیک بالا نرود، که البته پیش نیازهای واقعی برای این امر وجود ندارد، تولید نفت در واقع فاقد سود می‌شود. این بدان معنی است که تأمین اعتبار برای توسعه میادین جدید زیر سؤال خواهد رفت.
درآمد نفت تا چه انداره کاهش خواهد یافت؟
اقتصاد قزاقستان تا حد زیادی به قیمت نفت وابستگی دارد، به همین دلیل حتی کاهش اندک قیمت می‌تواند عواقب نا امید کننده‌ای به دنبال داشته باشد. خزانه دولت در سالهای اخیر از عوارض گمرک صادرات، درآمد مستقیمی‌به میزان یک تریلیون تنگه در سال دریافت می‌کرد. تحت شرایط کاهش قیمت نفت، پرداختهای شرکتهای نفتی به دولت ممکن است سه برابر کاهش یابد. اما چنانچه قیمت هر بشکه نفت به 25 دلار کاهش یابد، این عوارض به صفر می‌رسد و این منجر به تشکیل حفره عظیمی در بودجه خواهد شد.
من یک نمونه از نتایج سال گذشته را ذکر می‌کنم. قزاقستان 5 تریلیون تنگه از فروش نفت به دست آورد. از این مبلغ 3.5 تریلیون تنگه انتقالی صندوق ملی، 1 تریلیون پرداخت عوارض صادرات و 500 میلیارد تنگه کسر مالیات از شرکتهای استخراج کننده نفت است.
آیا ارزش دارد که در شرایط فعلی تولید نفت کاهش یابد و چرا؟
کاهش تولید یا افزایش آن در یک مدت زمان کوتاه برای شرکتهای قزاقستانی کار آسانی نیست. بر خلاف ذخایر موجود در عربستان سعودی، نفت قزاقستان درعمق بسیار بیشتری قرار دارد. به همین دلیل صرفأ با دستور از بالا، کاهش دادن استخراج از نظر فنی مشکل ساز است. وزیر انرژی جمهوری قزاقستان، قبلاً اظهار داشته بود که این کشور هیچ برنامه‌ای برای کاهش تولید ندارد و به نظر من این تصمیم صحیح است.
چه بخش‌هایی انتظار بیشترین ضرر را دارند؟
شرکتهای گردشگری خسارت می‌بینند و منجر به تعطیلی گسترده هتل‌ها و مکانهای دیدنی در سراسر جهان و همچنین ممنوعیت تردد گردشگران خواهد شد. در حال حاضر شاهد تمایل شهروندان به پس دادن گسترده بسته‌های مسافرتی که قبلاً خریداری کرده‌اند هستیم. آری، مسافرت کردن به هرجایی، تحت شرایط اپیدمی همه‌گیر ایده خوبی نیست.
بخش ساخت و ساز نیز به شدت خسارت خواهد دید. محدودیت واردات، منجر به راکد شدن پروژه‌های ساختمانی به دلیل کمبود مصالح ساختمانی خواهد شد، بنابراین باید برای این واقعیت آماده شد که برخی واحدهای ساختمانی حد اقل تا آینده نزدیک ناتمام باقی خواهند ماند.
اقدامات لازم برای حفظ اقتصاد
دولت در حال حاضر اقدامات ضد بحرانی زیادی را در پیش گرفته است. این اقدامات شامل مداخله ارزی، افزایش نرخ بهره برای تحریک سپرده‌های شهروندان، تعلیقات مالیاتی و تأمین منابع مالی اضافی برای بخش‌هایی که بیشترین خسارت را از بحران متحمل می‌شوند همانند حمل و نقل، گردشگری و برخی دیگر است. علاوه بر این، دولت بر اجرای ضمانت‌های اجتماعی نظارت خواهد کرد. همه این اقدامات صحیح است، اما مسئله اینجاست که این اقدامات با در نظر گرفتن پیامدهای اقتصادی احتمالی، قطره‌ای در اقیانوس است.
دولت امروز باید توسعه مشاغل محلی را تحریک کند، نرخ بهره وام برای مشاغل را کاهش داده و راهروهایی برای واردات و صادرات کالاها ایجاد کند. با این حال وضعیت اقتصادی، تا حد زیادی به وضعیت اقتصاد جهانی بستگی دارد.
منبع:
https://baigenews.kz/news/u_kazakhstana_net_-podushki_bezopasnosti-_v_usloviyakh_padeniya_tsen_na_neft_-_ekspert/