اعطای وام، راهبرد روسیه جهت کنترل ذخایر نفتی ونزوئلا
ونزوئلا در رتبه نخست ذخایر منابع نفتی دنیا قرار دارد؛ با این حال، باتوجه به وضعیت سیاسی فعلی و تحریم های آمریکا با مشکلات بسیاری دست و پنجه نرم می‌کند. روسیه به عنوان یکی از حامیان دولت ونزوئلا در برابر قدرت نمایی آمریکا در آمریکای لاتین در کنار ونزوئلا ایستاده است. در سالهای اخیر دولت ونزوئلا حدود 17 میلیارد دلار از روسیه وام دریافت کرده که تاکنون بیش از 3 میلیارد دلار از آن به عنوان بدهی ونزوئلا به روسیه باقی مانده است. روسیه با توجه به تحریم‌های آمریکا علیه ونزوئلا از فرصت استفاده کرده و درصدد به دست گرفتن منابع و شرکت های نفتی این کشور و افزایش جایگاه خود در تعاملات انرژی در سطح بین‌المللی است.
بر اساس اطلاعات منتشره، بلاروس، اوکراین و ونزوئلا، به ترتیب بیشترین بدهی را به روسیه دارند. بزرگترین کشور بدهکار به روسیه در حال حاضر جمهوری بلاروس است که میزان بدهی آن به روسیه در ماه ژوئن سال 2019 مبلغ 7.6 میلیارد دلار و بدهی اوکراین به روسیه حدود 3.7 میلیارد دلار است. این بدهی شامل 3.75 میلیارد یورویی میشود که صندوق رفاه ملی اوکراین در اکتبر سال 2013 قرض گرفته است. در اواخر سال 2015 اوکراین از وجود این بدهی به صورت اوراق خبر داده و در عین حال یادآور شد که قصد ندارد این بدهی را بپردازد که پس از آن روسیه به یک دادگاه انگلیسی شکایت کرد. مقامات جدید اوکراین هم این بدهی به طرف روسی را به رسمیت نشناخته و تنها بدهی 0.61 میلیارد دلاری که مربوط به اوایل دهه 90 میشود را قبول دارند. اما کشور ونزوئلا، بزرگترین بدهکار روسیه در خارج از فضای جمهوری‌های شوروی سابق به شمار می‌رود. بر اساس اطلاعات رسمی وزارت دارایی روسیه، بدهی اصلی ونزوئلا به روسیه 3.15 میلیارد دلار است که باید تا سال 2027 پرداخت شود. این در حالی است که ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه در ماه ژوئن امسال اعلام کرد که بدهی کاراکاس به مسکو به 3.5 میلیارد دلار رسیده است.
بدهی ونزوئلا به روسیه:
روسیه سال‌هاست که میلیاردها دلار در قالب وام و سرمایه‌گذاری در حمایت از دولت هوگو چاوز و سپس نیکلاس مادورو ، رؤسای جمهور سابق و کنونی ونزوئلا به این کشور اعطاء نموده است. روسیه از سال 2006 تاکنون 17 میلیارد دلار به دولت ونزوئلا وام اعطاء کرده است و در آخرین گزارشها، وعده بازپرداخت وام‌ها تا سال 2027 پیش‌بینی شده است. این درحالیست که آمریکا و بسیاری از کشورهای اروپایی، خوان گوایدو، رئیس جمهور خودخوانده ونزوئلا را بهعنوان رئیس جمهور دولت موقت به رسمیت شناخته‌اند. با این حال با توجه به وخامت اوضاع اقتصادی ونزوئلا که نتیجه کشمکش های داخلی و فشارهای بین‌المللی به خصوص تحریم‌هایی که از سوی ایالات متحده بر این کشور وضع شده است به نظر میرسد رقم وام‌های اعطای روسیه به این کشور افزایش یابد.
نفت ونزوئلا در برابر وام‌های اعطای روسیه:
روسیه با توجه به وضعیت موجود، خواهان حضور بیشتر در صنایع نفت و گاز ونزوئلا است به گونه‌ای که طبق آخرین گزارشها، تاکنون روسیه به بزرگترین معامله گر نفت ونزوئلا مبدل شده و تاکنون بیش از 66 درصد از نفت این کشور را بازاریابی و صادر کرده است. این در حالی میباشد که در سال 2018 ، صادرات نفت ونزوئلا و بازاریابی آن توسط شرکتهای روسی قابل توجه نبوده است. بر اساس اطلاعات منتشر شده قرار است شرکت روسی روس نفت و شرکت نفت ملی ونزوئلا (PDVSA) در صادرات نفت ونزوئلا در ازای بازپرداخت بدهیهای این کشور به روسیه به توافق برسند که در این صورت روسیه به بزرگترین دخایر نفت جهان دست خواهد یافت؛ ولی مشکل اصلی احتمال تحریم شرکت روس نفت از سوی آمریکا میباشد که با توجه به سیاست‌های نفتی که روسیه در پیش گرفته است چندان دور از ذهن نمی‌باشد. با این حال، دولت مادورو در تلاش است که شرکت نفت ملی ونزوئلا (PDVSA) را از بخش دولتی به شرکتی خصوصی منتقل کند تا از تحریم‌های آمریکا در امان باشد با این حال باتوجه به وضعیت فعلی؛ بعید به نظر میرسد لایحه تقدیمی دولت مادورو با استقبال نمایندگان مجلس ونزوئلا روبرو شود. یکی از مهم‌ترین اهداف روسیه از این اقدام حمایت از متحدانی است که از گذشته در بسیاری از مناطق جهان از جمله آسیای مرکزی ، اروپای شرقی، آمریکای لاتین، شرق آسیا و خاورمیانه قرار دارند. ونزوئلا به عنوان یکی از متحدان روسیه همواره در اتخاذ تصمیمات سیاسی خود ملاحظات روسیه را در نظر داشته است. با این حال روسیه با اعلام حمایت از دولت ونزوئلا چند هدف را در نظر دارد:
- جنگ سرد نوین و گسترش نفوذ روسیه در محیط پیرامونی آمریکا: پس از روی کار آمدن آقای پوتین و گذر روسیه از انزواگرایی و بحران معنا در سیاست خارجی این کشور پس از شوک فروپاشی شوروی ، روسیه به دنبال ایجاد نقشی فعال‌تر در معادلات منطقه‌ای و جهانی به ویژه آمریکای لاتین است. همچنین حضور ناتو و نیروهای نظامی‌بلوک غرب در مرزهای روسیه، یکی از مهم‌ترین دغدغه های امنیتی روسیه در سالهای اخیر برشمرده میشود و در این خصوص روسیه سعی دارد در محیط پیرامونی آمریکا نفوذ گسترده ای داشته باشد تا به گونه ای توازن امنیتی برقرار شود.
- وابستگی اقتصادی: اعطای وام های کلان خارجی و عدم توانایی در باز پرداخت، منجر به ایجاد وابستگی اقتصادی و سیاسی خواهد شد. روسیه با اختصاص وام به دولت ونزوئلا ابتدا وابستگی اقتصادی و سیاسی این کشور به خودش را در نظر گرفته و در مرحله دوم با توجه به عدم باز پرداخت وام های اعطایی، سیستم اقتصادی و به ویژه بازار انرژی این کشور را که مهم‌ترین منبع درآمد دولت به حساب می‌آید، تحت سیطره خود قرار می‌دهد.
- مقابله با تحریم ها و تقویت ارزش روبل: یکی از استراتژیهای روسیه در مقابله با تحریم ها، مقابله با یکه‌تازی دلار در عرصه اقتصاد جهانی و همچنین تقویت ارزش پول ملی خود میباشد. روسیه با بازاریابی و فروش نفت ونزوئلا به مشتریان خود به ویژه هند و چین با ارز ملی خود در اندیشه حفظ و تقویت جایگاه روبل میباشد. بنابراین فروش نفت ونزوئلا و باز پرداخت بدهی ونزوئلا با ارز ملی روسیه، تا حدودی به تقویت روبل در برابر ارزهای خارجی در عرصه داخلی و بین المللی کمک خواهد کرد.