ابعاد اقتصادی سفر رئیس جمهور ازبکستان به ژاپن

آقای شوکت میرضیاف، رئیس جمهور ازبکستان، در سفری سه روزه در تاریخ 26 لغایت29 آذرماه 1398 در راس یک هیات عالی رتبه اقتصادی و تجاری به ژاپن سفر و با مقامات ژاپنی از جمله امپراتور، نخست وزیر، رئیس مجلس و نمایندگان محافل تجاری ملاقات نمود. در چارچوب این سفر موافقت نامه‌هایی بین دولتهای دو کشور در زمینه همکاری در حوزه‌های مالیاتی و گمرکی، انرژی و زیرساخت ها، صنعت، گردشگری، علمی، نوآوری، فناوریهای اطلاعات و ارتباطات، مهاجرت نیروی کار، آموزش و ورزش و همچنین همکاری‌های بین منطقه ای به امضا رسیده است.

ژاپن در تاریخ 28 دسامبر 1991 استقلال ازبکستان را به رسمیت شناخته و روابط دیپلماتیک دو کشور در 26 ژانویه 1992 برقرار شده است. روابط اقتصادی ژاپن و ازبکستان طی سالهای اخیر روند روبه رشدی را شاهد بوده  وحجم تجارت خارجی دو کشور در سال 2017 به میزان 166 میلیون دلار رسید  در حالی که در سال 2018 با رشد قابل ملاحظه ای به میزان 700 میلیون دلار  افزایش یافت و  بدین ترتیب ژاپن در جایگاه هفتمین شریک اقتصادی ازبکستان قرار گرفته است. این روند در سال 2019 نیز همچنان در حال افزایش است. ازبکستان و ژاپن علاوه بر همکاری‌های اقتصادی، در حوزه سیاسی، فرهنگی،علمی و آموزشی نیز روابط رو به گسترشی دارند.

ازبکستان از منابع معدنی فراوانی برخوردار است و در حوزه ذخایر طلا، اورانیوم و مس جزء 10 کشور اول دنیا محسوب می‌گردد. در این زمینه ازبکستان به دنبال جذب تکنولوژی پیشرفته ژاپن جهت جلوگیری از خام فروشی منابع معدنی و ایجاد محصولات و کالاهای با ارزش افزوده بالا است. شرکت های بزرگ و معروف ژاپنی مانند میتسوبیشی، ، Toyota ،Tsusho ، Itochu ، Isuzu و نیز آزانس دولتی ژاپن از قبیل : JOGMEC  ، JICA و غیره در حوزه‌های مختلف در ازبکستان فعال می‌باشند. به عنوان مثال شرکت ایسوزو(Isuzu) ژاپن با مشارکت شرکت اوز آفتو صناعت ازبکستان بیش از 12 هزار اتوبوس و 17 هزار کامیون تولید کرده اند. همچنین  یکی از مهمترین پروژه‌های همکاری دو کشور در حوزه احداث نیروگاه و مدرن سازی نیروگاه‌های موجود در ازبکستان می‌باشد. در سال 2013 تفاهم نامه نصب توربین‌های جدید گازی در نیروگاه حرارتی نوایی در جنوب ازبکستان بین دولت ازبکستان و آژانس همکاری بین المللی ژاپن امضا شده است. ارزش این پروژه در حدود 2 میلیارد دلار برآورد شده است.

حوزه‌های اصلی همکاری دو کشور برق، نفت و گاز، پتروشیمی، صنایع شیمیایی، ماشین سازی و گردشگری است. از سال 1999، دفاتر منطقه ای آژانس همکاری‌های بین المللی ژاپن (JICA) و سازمان تجارت خارجی ژاپن (JETRO) و همچنین مرکز تجاری ازبک-ژاپن، در ازبکستان فعالیت می‌کنند و ارتباطات بین محافل تجاری و دولتی دو کشور را برقرار می‌ سازد . ازبکستان به لطف کمک های مالی و فنی ژاپن، تعدادی از پروژه‌های مهم اجتماعی و زیرساختی را در زمینه‌های بهداشت و درمان، آموزش، انرژی، حمل و نقل، ارتباطات از راه دور و سایر موارد به اجرا گذاشته است.
در چارچوب سفر آقای میرضیاف به ژاپن همایش تجاری دو کشور با حضور بیش از 500 شرکت و سازمان ژاپنی با انعقاد تفاهم نامه‌های مختلف در حوزه‌های انرژی، معدن و پتروشیمی، خودرو، مهندسی، صنعت سبک، باغبانی، داروسازی، مراقبت های بهداشتی و زیرساخت ها برگزار گردید. شرکت های دو کشور در پایان همایش چند موافقتنامه به ارزش کل 200 میلیون دلار را امضا کردند. همچنین در این سفر رئیس جمهور ازبکستان با رئیس آژانس همکاری‌های بین المللی ژاپن دیدار نمود. بر اساس اعلام رئیس جمهور ازبکستان در حال حاضر این کشور با آژانس توسعه ژاپن پروژه‌های مشترک به ارزش 4 میلیارد دلار در دست اجرا دارند و همچنین با آژانس مذکور در خصوص یک برنامه همکاری بلند مدت جدید به ارزش بیش از 3.5 میلیارد دلار به توافق رسیده اند که شامل پروژه‌هایی در زمینه انرژی، نوسازی صنعت و کشاورزی، زیر ساخت ها، محیط زیست، مراقبت های بهداشتی و سایر بخش ها می‌شود.
در چار چوب این سفر تفاهمات اقتصادی و تجاری زیادی بین محافل دولتی و خصوصی دو کشور به امضا رسید که به برخی از آنها اشاره می‌شود:
- تفاهم نامه همکاری اقتصادی و صنعتی بین وزارت سرمایه گذاری و تجارت خارجی ازبکستان و وزارت اقتصاد، تجارت و صنعت ژاپن
- تفاهم نامه اجرای برنامه مشترک توسعه سیستم های گرمایشی بین وزارت مسکن و خدمات شهری ازبکستان با مؤسسه اقتصاد انرژی ژاپن
- تفاهم نامه بررسی‌های زمین شناسی مشترک توسط شرکت نفت، گاز و فلزات ژاپن (JOGMEC) در استان نوایی ازبکستان
- تفاهم نامه ایجاد مرکز اطلاعات پزشکی ژاپنی-ازبکی
- تفاهم نامه سرمایه گذاری بین اوزآفتو صناعت(صنایع خودرو) ازبکستان با با Isuzu Motors و شرکت Itochu ژاپن
- تفاهم نامه تامین اعتبار پروژه‌های تجاری شرکت های کوچک و متوسط بین بانکهای ازبکستان با MUFG Bank و Sumitomo Mitsui Bank ژاپن
- تفاهم نامه ایجاد مرکز آموزشی، تدارکات و خدمات چند منظوره ازبک-ژاپنی در جمهوری ازبکستان بین شرکت ژاپنی Brothers Industry و انجمن صنایع نساجی ازبکستان به ارزش 5.5 میلیون دلار
- تفاهم نامه تولید نخ پنبه صادراتی بین انجمن صنایع نساجی ازبکستان و شرکت ژاپنی Masui Co Ltd به ارزش 1 میلیون دلار
- تفاهم نامه تولید انواع جدیدی از محصولات نساجی در ازبکستان بین شرکت ازبکی Art Soft Tex LLC با شرکت ژاپنی Kuraray