نقشه راه و چشم انداز توسعه امارات

نقشه راه آینده امارات چارچوبی جامع برای توسعه پایدار این کشور تا سال ۲۱۱۷ است که از مرحله تحول اقتصادی و فناوری تا افق فضایی و زیست میان‌سیاره‌ای را دربر می‌گیرد. در بازه ۲۰۲۵ تا ۲۰۳۰، تمرکز بر تحقق چشم‌اندازهای اقتصادی، زیست‌محیطی و شهری ابوظبی و دبی، گسترش زیرساخت‌های حمل‌ونقل پایدار، توسعه صنایع دانش‌بنیان و اجرای دستورکار توسعه پایدار سازمان ملل است. مأموریت فضایی ۲۰۲۸ و پروژه‌های عظیمی چون پارک خورشیدی محمد بن راشد، نماد نوآوری علمی و زیست‌محیطی کشور به شمار می‌آیند. از ۲۰۳۰ تا ۲۰۵۰، امارات راهبردهای انرژی، امنیت آبی، هوش مصنوعی و توسعه شهری را برای تقویت اقتصاد پاک و زیرساخت‌های هوشمند پیش می‌برد، در حالی که طرح‌های ملی چون ما امارات ۲۰۳۱ و دستورکار اقتصادی دبی (D33) رشد دوبرابری اقتصاد را هدف گرفته‌اند. در افق بلندمدت، طرح صدساله ۲۰۷۱ و پروژه مریخ ۲۱۱۷ چشم‌انداز تمدنی امارات را به‌سوی آینده‌ای فناورانه، خودکفا و فرامرزی ترسیم می‌کنند؛ جایی که کشور با تکیه بر علم، پایداری و نوآوری، جایگاه خود را به‌عنوان الگویی جهانی از توسعه و آینده‌نگری تثبیت خواهد کرد.

این نقشه راه در خصوص پایداری و پیشرفت کشور امارات در حوزه‌های مختلف از جمله بهداشت، آموزش، زیرساخت، گردشگری، علم، محیط‌زیست و تحقق اهداف توسعه پایدار سازمان ملل است.

۲۰۳۰- ۲۰۲۵:

امارات تا سال ۲۰۳۰ به تحقق «چشم‌انداز اقتصادی ابوظبی۲۰۳۰»، «چشم‌انداز محیط‌زیست ابوظبی ۲۰۳۰»، «طرح جامع ابوظبی ۲۰۳۰»، «راهبرد مدیریت جابه‌جایی حمل‌ونقل ابوظبی»، «طرح جامع حمل‌ونقل سطحی ابوظبی»، «راهبرد حمل‌ونقل خودران دبی»، «راهبرد صنعتی دبی ۲۰۳۰»، «راهبرد چاپ سه‌بعدی دبی» و «دستورکار ۲۰۳۰ سازمان ملل متحد» دست خواهد یافت.

ماموریت بین‌سیاره‌ای امارات ۲۰۲۸:

در سال ۲۰۲۸، امارات مأموریت بین‌سیاره‌ای خود را با هدف اصلی کاوش در کمربند سیارکی میان مریخ و مشتری آغاز خواهد کرد. فضاپیما در این مأموریت، سفری پنج‌ساله به مسافت ۳٫۶ میلیارد کیلومتر را طی خواهد کرد و در نهایت در سال ۲۰۳۳ بر روی یک سیارک در فاصله ۵۶۰ میلیون کیلومتری از زمین فرود خواهد آمد. با این دستاورد، امارات چهارمین کشور جهان خواهد بود که موفق به فرود یک فضاپیما بر روی سیارک می‌شود.

پارک خورشیدی محمد بن راشد آل مکتوم:

پارک خورشیدی محمد بن راشد آل مکتوم، بزرگ‌ترین پارک خورشیدی یک‌پارچه جهان است که بر اساس مدل تولید برق مستقل (IPP) ساخته شده است. این پروژه تا سال ۲۰۲۰ ظرفیت تولید ۱۰۰۰ مگاوات و تا سال ۲۰۳۰ ظرفیت ۵۰۰۰ مگاوات خواهد داشت.

مرحله نخست پروژه در سال ۲۰۱۳ با ظرفیت ۱۳ مگاوات آغاز به کار کرد؛ مرحله دوم در آوریل ۲۰۱۷ با ظرفیت ۲۰۰ مگاوات به بهره‌برداری رسید؛  این پروژه دارای بلندترین برج خورشیدی جهان به ارتفاع ۲۶۰ متر خواهد بود.

چشم‌انداز اقتصادی ابوظبی ۲۰۳۰:

دولت ابوظبی طرحی بلندمدت را برای تحول ساختار اقتصادی این امارت اعلام کرده است؛ طرحی که هدف آن کاهش تدریجی وابستگی به بخش نفت به‌عنوان منبع اصلی فعالیت اقتصادی و تمرکز بیشتر بر صنایع دانش‌بنیان در آینده است. این برنامه با عنوان «چشم‌انداز اقتصادی ابوظبی ۲۰۳۰»، هفت اولویت اقتصادی فوری را شناسایی کرده است.

چشم‌انداز محیط‌زیست ابوظبی ۲۰۳۰:

چشم‌انداز محیط‌زیست ۲۰۳۰ برای امارت ابوظبی با هدف ایجاد هم‌افزایی میان سه رکن پایداری ـ یعنی ابعاد زیست‌محیطی، اقتصادی و اجتماعی ـ تدوین شده است. این برنامه بر حفظ و تقویت میراث طبیعی ابوظبی، استفاده کارآمد از منابع و بهبود کیفیت زندگی برای همه تمرکز دارد. در این چشم‌انداز، پنج حوزه اولویت‌دار شناسایی شده است.

طرح جامع ابوظبی ۲۰۳۰:

«طرح جامع ابوظبی ۲۰۳۰» یا «چارچوب ساختار شهری ابوظبی» توسط شورای برنامه‌ریزی شهری ابوظبی تهیه شده است. هدف از این طرح، کمک به دولت ابوظبی برای پاسخ‌گویی مؤثر به نیازهای توسعه‌ای کنونی و آینده، ایجاد فرهنگ برنامه‌ریزی شهری و تدوین اصول راهنمای قوی برای توسعه‌های جدید است. این طرح راه‌حل‌های مفهومی‌برای شکل‌دهی به روند رشد ابوظبی در طول ۲۵ سال آینده ارائه می‌دهد.

راهبرد مدیریت جابه‌جایی و حمل‌ونقل ابوظبی:

راهبرد مدیریت جابه‌جایی ابوظبی تا سال ۲۰۳۰ در پی آن است که نگرش و رفتار عمومی را نسبت به استفاده از شیوه‌های پایدار حمل‌ونقل تغییر دهد، دسترسی به حمل‌ونقل عمومی را بهبود بخشد، نیازهای جابه‌جایی را برآورده سازد، رشد و تراکم ترافیک را کاهش دهد و شبکه‌ای کارآمد از سامانه حمل‌ونقل چندوجهی عمومی ایجاد کند.

طرح جامع حمل‌ونقل سطحی ابوظبی:

هدف اصلی «طرح جامع حمل‌ونقل سطحی» ارائه یک سامانه حمل‌ونقل در سطح جهانی و پایدار است که از اهداف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست‌محیطی ابوظبی پشتیبانی کند. هدف زیست‌محیطی این طرح عبارت است از: دستیابی به عملکردی در سطح جهانی در زمینه پایداری محیط‌زیست از طریق استفاده مسئولانه از منابع، کاهش آلودگی و حفظ محیط طبیعی منحصربه‌فرد ابوظبی.

راهبرد حمل‌ونقل خودران دبی:

«راهبرد حمل‌ونقل خودران دبی» با هدف تبدیل ۲۵ درصد از کل سامانه حمل‌ونقل این شهر به حالت خودران تا سال ۲۰۳۰ تدوین شده است. انتظار می‌رود این راهبرد با کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل، انتشار کربن و حوادث رانندگی و همچنین افزایش بهره‌وری افراد، سالانه حدود ۲۲ میلیارد درهم درآمد اقتصادی در بخش‌های مختلف ایجاد کند و صدها میلیون ساعت زمان تلف‌شده در حمل‌ونقل سنتی را صرفه‌جویی نماید.

راهبرد صنعتی دبی ۲۰۳۰:

در ژوئن ۲۰۱۶، شیخ محمد بن راشد «راهبرد صنعتی دبی ۲۰۳۰» را با هدف تبدیل دبی به پلتفرمی جهانی برای کسب‌وکارهای دانش‌بنیان، پایدار و نوآورانه راه‌اندازی کرد. این راهبرد بر پنج هدف کلیدی استوار است که پایه‌گذار آینده صنعتی دبی خواهند بود. از جمله اهداف اصلی این راهبرد، افزایش تولید کل و تبدیل دبی به سکوی برتر برای فعالیت‌های تولیدی است.

راهبرد چاپ سه‌بعدی دبی:

در آوریل ۲۰۱۶، شیخ محمد بن راشد «راهبرد چاپ سه‌بعدی دبی» را آغاز کرد. این ابتکار با هدف بهره‌گیری از فناوری در خدمت انسان و ارتقای جایگاه امارات و دبی به‌عنوان مرکز پیشتاز فناوری چاپ سه‌بعدی تا سال ۲۰۳۰ طراحی شده است. این راهبرد بر سه بخش اصلی و پنج رکن بنیادین استوار است.

دستورکار ۲۰۳۰ سازمان ملل متحد:

اهداف توسعه پایدار (SDGs) که با عنوان «اهداف جهانی» نیز شناخته می‌شوند، مجموعه‌ای از ۱۷ هدف هستند که با هدف فراهم‌سازی شرایط زندگی بهتر برای همگان تدوین شده‌اند. این اهداف بر پایه «اهداف توسعه هزاره» سازمان ملل متحد شکل گرفته‌اند و بخشی از «دستورکار ۲۰۳۰ برای توسعه پایدار» محسوب می‌شوند. امارات متحده عربی گام‌های متعددی را برای تحقق این اهداف، هم در داخل کشور و هم در عرصه بین‌المللی، برداشته است.

دوره ۲۰۳۰ تا ۲۰۵۰:

در این دوره، امارات به تحقق «راهبرد انرژی امارات ۲۰۵۰»، «راهبرد امنیت آبی امارات ۲۰۳۶»، و «راهبرد انرژی پاک دبی» دست خواهد یافت که بر اساس آن، ۷۵ درصد از انرژی دبی از منابع پاک تأمین می‌شود. همچنین امارات «طرح جامع فجیره ۲۰۴۰» را نیز به‌طور کامل اجرایی خواهد کرد.

دستورکار ملی علوم پیشرفته ۲۰۳۱:

«دستورکار ملی علوم پیشرفته ۲۰۳۱» اولویت‌های علمی راهبردی امارات را که باید تا سال ۲۰۳۱ محقق شوند، ترسیم می‌کند. هدف این دستورکار بهره‌گیری از علوم پیشرفته برای توسعه و خلق راه‌حل‌هایی در برابر چالش‌های آینده و حمایت از تلاش‌های دولت در راستای تحقق اهداف «چشم‌انداز ۲۰۲۱» و «طرح صدساله ۲۰۷۱» است. این برنامه از طریق سه راهبرد پیاپی، که نخستین آن «راهبرد علم پیشرفته ۲۰۲۱» است، اجرا می‌شود.

راهبرد ملی هوش مصنوعی امارات:

راهبرد ملی هوش مصنوعی امارات، که در سال ۲۰۱۷ راه‌اندازی شد، نخستین پروژه بزرگ در مسیر تحقق اهداف «طرح صدساله امارات ۲۰۷۱» به شمار می‌آید. این راهبرد مرحله‌ای نوین پس از دولت الکترونیک را رقم می‌زند، مرحله‌ای که در آن تمام خدمات، بخش‌ها و پروژه‌های زیربنایی آینده دولت بر پایه هوش مصنوعی بنا خواهند شد. این راهبرد، که در نوع خود نخستین در منطقه و جهان است، بر سرمایه‌گذاری در جدیدترین فناوری‌ها و ابزارهای هوش مصنوعی برای ارتقای کارایی و عملکرد دولت متمرکز است. بر اساس آن، تا سال ۲۰۳۱، تمام خدمات و تحلیل‌های داده‌های دولتی امارات به‌طور کامل بر هوش مصنوعی متکی خواهند بود.

چشم‌انداز « امارات ۲۰۳۱»:

چشم‌انداز « امارات ۲۰۳۱» با هدف دو برابر کردن تولید ناخالص داخلی کشور از ۱٫۴۹ تریلیون درهم به ۳ تریلیون درهم تدوین شده است. این چشم‌انداز، طرحی ملی برای شکل‌دهی آینده کشور در دهه پیشِ‌رو است که بر ابعاد اجتماعی، اقتصادی، سرمایه‌گذاری و توسعه‌ای تمرکز دارد. این طرح در پی آن است که جایگاه امارات را به‌عنوان شریکی جهانی و قطب اقتصادی جذاب و تأثیرگذار تثبیت کند و مدل اقتصادی موفق کشور و فرصت‌هایی را که برای شرکای جهانی فراهم می‌کند، برجسته سازد.

دستورکار اقتصادی دبی (D33) :

«دستورکار اقتصادی دبی» در نظر دارد تا سال ۲۰۳۳ اندازه اقتصاد دبی را دو برابر کرده و جایگاه آن را در میان سه شهر برتر جهان تثبیت کند. این طرح شامل ۱۰۰ پروژه تحول‌آفرین است و قصد دارد حجم تجارت خارجی دبی را به ۲۵٫۶ تریلیون درهم افزایش دهد و طی دهه آینده ۴۰۰ شهر جدید را به فهرست شرکای تجاری کلیدی خود بیفزاید.

راهبرد امنیت آبی امارات ۲۰۳۶:

بر اساس «راهبرد امنیت آبی امارات ۲۰۳۶»، این کشور تا سال ۲۰۳۶ قصد دارد تقاضای کلی برای منابع آب را ۲۱ درصد کاهش دهد، شاخص بهره‌وری آب را به ۱۱۰ دلار به ازای هر مترمکعب برساند، شاخص کمبود آب را سه واحد بهبود دهد، میزان استفاده مجدد از آب تصفیه‌شده را به ۹۵ درصد افزایش دهد و ظرفیت ذخیره‌سازی ملی آب را تا دو روز بالا ببرد. این راهبرد تأمین پایدار منابع آبی در شرایط مختلف را از طریق سه برنامه اصلی تضمین می‌کند: «برنامه مدیریت تقاضای آب»، «برنامه مدیریت عرضه آب» و «برنامه اضطراری تولید و توزیع آب».

طرح جامع فجیره ۲۰۴۰:

«طرح جامع فجیره ۲۰۴۰» بر ارتقای زیرساخت‌های مسکن و حمل‌ونقل تمرکز دارد. شهرداری فجیره اجرای پروژه‌هایی را در زمینه بهسازی جاده‌ها، احداث سدهای آبی، توسعه بنادر و مجتمع‌های مسکونی و گسترش مراکز بهداشت و درمان با بودجه‌ای معادل ۱.۵ میلیارد درهم آغاز کرده است. بندر فجیره نیز شامل پایانه‌های جدیدی برای نفت، خدمات دریایی، محموله‌های فله خشک و کانتینرها خواهد بود که به یک ناحیه لنگرگاه مجهز خواهند شد.

راهبرد کارایی انرژی و انرژی‌های تجدیدپذیر رأس‌الخیمه ۲۰۴۰:

«راهبرد کارایی انرژی و انرژی‌های تجدیدپذیر رأس‌الخیمه ۲۰۴۰» هدف دارد تا سال ۲۰۴۰ مصرف انرژی را ۳۰ درصد و مصرف آب را ۲۰ درصد کاهش دهد و تولید انرژی‌های تجدیدپذیر را به ۲۰ درصد از کل منابع انرژی برساند. این راهبرد بخشی از تلاش‌های رأس‌الخیمه برای کاهش اثرات تغییرات اقلیمی در امارات و جهان به شمار می‌آید.

طرح جامع شهری دبی ۲۰۴۰:

«طرح جامع شهری دبی ۲۰۴۰» دارای چارچوبی راهبردی برای توسعه شهری است که تمام طرح‌های توسعه‌ای امارت دبی را یکپارچه کرده و آن‌ها را با اولویت‌های اقتصادی راهبردی و نیازهای آینده شهر هماهنگ می‌سازد. بر اساس این طرح، تا سال ۲۰۴۰ مساحت شهر دو برابر خواهد شد و فضاهای سبز و تفریحی، ذخایر طبیعی و مناطق روستایی طبیعی ۶۰ درصد از کل مساحت امارت را تشکیل خواهند داد. چندین گذرگاه سبز برای اتصال مناطق خدماتی، مسکونی و کاری ایجاد خواهد شد و تردد عابران پیاده، دوچرخه‌سواران و وسایل حمل‌ونقل پایدار تسهیل می‌گردد. مساحت اختصاص‌یافته به هتل‌ها و فعالیت‌های گردشگری ۱۳۴ درصد افزایش خواهد یافت، مساحت فعالیت‌های تجاری به ۱۶۸ کیلومتر مربع خواهد رسید، و زمین‌های اختصاص‌یافته به آموزش و سلامت ۲۵ درصد افزایش خواهند یافت. همچنین طول سواحل عمومی دبی تا ۴۰۰ درصد افزایش می‌یابد.

راهبرد یکپارچه مدیریت پسماند دبی ۲۰۲۱–۲۰۴۱:

این راهبرد با هدف ترویج نوآوری در زمینه مدیریت پسماند، بازیافت و تبدیل پسماند به انرژی تدوین شده و در راستای مجموعه‌ای از پروژه‌هایی است که شورای اجرایی دبی در حوزه‌های پایداری، حفاظت از محیط‌زیست، ارتقای کیفیت زندگی و ساخت آینده‌ای پایدار به تصویب رسانده است.

راهبرد انرژی امارات ۲۰۵۰:

در سال ۲۰۱۷، امارات «راهبرد انرژی ۲۰۵۰» را به‌عنوان نخستین راهبرد جامع ملی در حوزه انرژی که بر توازن عرضه و تقاضا استوار است، راه‌اندازی کرد. این راهبرد هدف دارد سهم انرژی پاک در ترکیب کل انرژی کشور را از ۲۵ درصد به ۵۰ درصد تا سال ۲۰۵۰ افزایش دهد و ردپای کربنی تولید برق را تا ۷۰ درصد کاهش دهد که در نتیجه، صرفه‌جویی‌ای معادل ۷۰۰ میلیارد درهم تا آن زمان به همراه خواهد داشت. همچنین این راهبرد به دنبال ارتقای ۴۰ درصدی بهره‌وری مصرف انرژی در سطح افراد و شرکت‌ها است.

 راهبرد انرژی پاک دبی:

در نوامبر ۲۰۱۵، شیخ محمد بن راشد «راهبرد انرژی پاک دبی» را راه‌اندازی کرد. بر اساس این راهبرد، دبی قصد دارد تا سال ۲۰۵۰ هفتاد و پنج درصد از نیاز انرژی خود را از منابع پاک تأمین کند. این راهبرد همچنین در پی آن است که دبی را به مرکز جهانی انرژی پاک و اقتصاد سبز تبدیل نماید. ساختار این راهبرد بر پنج رکن اصلی استوار است: زیرساخت، قانون‌گذاری، تأمین مالی، توسعه مهارت‌ها و ظرفیت‌ها، و ترکیب انرژی دوستدار محیط‌زیست.

دوره ۲۰۵۰ تا ۲۱۱۷:

امارات متحده عربی برنامه دارد تا سال ۲۱۱۷ نخستین سکونتگاه انسانی قابل‌زیست را در سیاره مریخ ایجاد کند. «طرح صدساله امارات ۲۰۷۱» نیز نقشه‌ای روشن برای اقدام بلندمدت دولت در جهت تقویت اعتبار بین‌المللی کشور و قدرت نرم آن ترسیم می‌کند.

پروژه مریخ ۲۱۱۷:

هدف امارات از پروژه «مریخ ۲۱۱۷» ایجاد نخستین سکونتگاه انسانی قابل‌زیست در مریخ تا سال ۲۱۱۷ است. شیخ محمد بن راشد آل مکتوم اعلام کرده که این پروژه همان بذر دانشی است که امارات امروز می‌کارد تا نسل‌های آینده ثمرات آن را برداشت کنند؛ تلاشی برآمده از اشتیاق به یادگیری و کشف مرزهای جدید دانش. او دستور داده است که «مرکز فضایی محمد بن راشد» رهبری این پروژه را برعهده گرفته و برنامه‌ای صدساله برای اجرای آن تدوین کند.

راهبرد امنیت غذایی ۲۰۵۱:

هدف امارات این است که تا سال ۲۰۵۱ در «شاخص جهانی امنیت غذایی» به جایگاه نخست جهان دست یابد و تا سال ۲۰۲۱ در میان ده کشور برتر قرار گیرد. تحقق امنیت غذایی در تمامی‌شرایط از طریق به‌کارگیری فناوری در تولید و تأمین مواد غذایی، گسترش مشارکت‌های تجاری بین‌المللی، اجرای سیاست‌ها و مقررات برای بهبود کیفیت تغذیه و کاهش ضایعات و هدررفت مواد غذایی دنبال می‌شود.

طرح صدساله امارات ۲۰۷۱:

شیخ محمد بن راشد آل مکتوم، نایب‌رئیس دولت، نخست‌وزیر امارات و حاکم دبی، «طرح صدساله امارات ۲۰۷۱» را راه‌اندازی کرد. این طرح، برنامه‌ای جامع و بلندمدت است که برای پنج دهه پس از سال ۲۰۲۱ طراحی شده و نقشه‌ای روشن برای فعالیت‌های راهبردی دولت در جهت تقویت اعتبار جهانی کشور و ارتقای قدرت نرم امارات ارائه می‌دهد.

 منبع: سامانه دولت امارات: https://u.ae/en/about-the-uae/uae-in-the-future/uae-future