معرفی صنعت گردشگری جمهوری دموکراتیک کنگو

بخش گردشگری در جمهوری دموکراتیک کنگو که مدت‌ها به عنوان بخشی اجتماعی-فرهنگی تلقی می‌شد، اکنون دستخوش تحولی اساسی در دیدگاه سیاستگذاری ملی شده است. وزارتخانه‌ای که پیش‌تر در چارچوبی فرهنگی فعالیت داشت، اکنون به حوزه اقتصاد و امور مالی منتقل شده و نشان‌دهنده اراده دولت در تبدیل گردشگری به یک اهرم راهبردی برای توسعه پایدار، رشد فراگیر و ایجاد اشتغال است.

۱. مقدمه : به‌سوی بازنگری راهبردی در گردشگری کنگو

بخش گردشگری در جمهوری دموکراتیک کنگو که مدت‌ها به عنوان بخشی اجتماعی-فرهنگی تلقی می‌شد، اکنون دستخوش تحولی اساسی در دیدگاه سیاستگذاری ملی شده است. وزارتخانه‌ای که پیش‌تر در چارچوبی فرهنگی فعالیت داشت، اکنون به حوزه اقتصاد و امور مالی منتقل شده و نشان‌دهنده اراده دولت در تبدیل گردشگری به یک اهرم راهبردی برای توسعه پایدار، رشد فراگیر و ایجاد اشتغال است.

این تحول در چارچوب سیاست ملی نوظهوری قرار دارد که هدف آن ارج نهادن به میراث طبیعی، تاریخی و فرهنگی بی‌نظیر کشور است — از گوریل‌های باعظمت ویرونگا گرفته تا آبشارهای دیدنی چوشوپو، جنگل‌های استوایی ایتوری و شگفتی‌های پنهان منطقه کنگوی مرکزی.

با این حال، این تغییر رویکرد با چالش‌های بودجه‌ای جدی مواجه است: وزارت گردشگری کمتر از ۱٪ از بودجه ملی را دریافت می‌کند. این کمبود منابع مالی ظرفیت سرمایه‌گذاری، معرفی بین‌المللی و توسعه زیرساخت‌های حیاتی گردشگری را به‌طور چشمگیری محدود کرده است. با این وجود، در صورت تحقق جهت‌گیری‌های کنونی، چشم‌انداز این بخش امیدبخش باقی می‌ماند.

۲. مأموریت و وظایف وزارت گردشگری جمهوری دموکراتیک کنگو

وزارت گردشگری جمهوری دموکراتیک کنگو مأمور طراحی، اجرا و نظارت بر سیاست ملی گردشگری کشور است.این وزارتخانه متعهد به معرفی و حفظ میراث طبیعی و فرهنگی کشور، ارتقای زیرساخت‌های گردشگری و بازاریابی مقصد گردشگری کنگو در سطح ملی و بین‌المللی است.همچنین از فعالان حوزه گردشگری نظیر هتل‌ها و آژانس‌های مسافرتی حمایت کرده و مشارکت‌های عمومی-خصوصی را تقویت می‌کند.

وزارت گردشگری مسئول تنظیم فعالیت‌های گردشگری، تضمین انطباق با استانداردهای بین‌المللی و نمایندگی کشور در نهادها و کنفرانس‌های تخصصی نیز هست.با توجه به این وظایف متعدد، این وزارتخانه نقش راهبردی در توسعه گردشگری پایدار، منسجم و رقابتی در جمهوری دموکراتیک کنگو ایفا می‌کند.

برای تحقق مأموریت جدید اقتصادی خود، وزارت گردشگری جمهوری دموکراتیک کنگو بر ساختار اداری‌ای تکیه دارد که حول چند نهاد کلیدی سامان یافته و هر یک نقشی راهبردی در اجرای سیاست‌های بخشی ایفا می‌کنند.

دفتر وزیر

دفتر وزیر به‌عنوان نهاد سیاسی و تصمیم‌گیرنده وزارتخانه عمل می‌کند و متشکل است از:

• وزیر گردشگری
• مدیر دفتر وزیر
• نه مشاور:
• مشاور مسئول راهبرد ملی، ترویج و مشارکت‌ها
• مشاور امور حقوقی و اداری
• مشاور مالی
• مشاور امور دیجیتال
• مشاور بسیج منابع مالی
• مشاور کارآفرینی گردشگری
• مشاور بازسازی سایت‌های گردشگری
• مشاور امور زیست‌محیطی
• مشاور مطالعات و برنامه‌ریزی

این دفتر مسئول هماهنگی جهت‌گیری‌های دولتی، نظارت بر پروژه‌های اولویت‌دار و گفت‌وگو با شرکای ملی و بین‌المللی است.

دبیرخانه کل

این بخش تحت مدیریت دبیرکل وزارتخانه، هسته اصلی امور اداری است. با بیش از ۱۷۰۰ کارمند، مسئولیت‌های زیر را بر عهده دارد:

• اجرای سیاست‌های عمومی
• هماهنگی بخش‌های فنی
• پیگیری پروژه‌ها و برنامه‌ها
• مدیریت منابع انسانی و مالی

دو واحد تخصصی نیز وابسته به این دبیرخانه هستند:

• واحد فنی پشتیبانی
• واحد مدیریت پروژه‌ها و قراردادهای عمومی

مدیریت‌های فنی

وزارتخانه دارای چند مدیریت تخصصی است که هر یک وظایف مشخصی دارند:

• مدیریت خدمات عمومی: لجستیک و امور اداری
• مدیریت مطالعات و برنامه‌ریزی: تحلیل راهبردی و آینده‌نگری
• مدیریت اداری و مالی: بودجه‌بندی و امور حسابداری
• مدیریت مشارکت‌های گردشگری: همکاری با نهادهای دولتی و خصوصی
• مدیریت منابع گردشگری: فهرست‌برداری و معرفی سایت‌ها
• مدیریت ترویج و سرمایه‌گذاری گردشگری: بازاریابی سرزمینی و افزایش جذابیت مقصد
• مدیریت بایگانی و فناوری‌های نوین ارتباطات و اطلاعات: دیجیتال‌سازی و حافظه نهادی

نهادها و سازمان‌های عمومی وابسته

وزارتخانه همچنین بر چند نهاد عملیاتی نظارت دارد:

• اداره ملی گردشگری (ONT): واحد فنی مسئول ترویج گردشگری، توسعه خدمات و معرفی میراث طبیعی و فرهنگی
• بازرسی ملی گردشگری: کنترل و تنظیم فعالیت‌های واحدهای گردشگری
• سایت گردشگری ن‌سله: فضای نمونه برای توسعه اکوتوریسم و فعالیت‌های تفریحی

۴. وضعیت گردشگری در جمهوری دموکراتیک کنگو

جمهوری دموکراتیک کنگو سرشار از جاذبه‌های گردشگری با ارزشی بی‌نظیر است. در زیر جدولی تفصیلی از مهم‌ترین سایت‌ها، موقعیت جغرافیایی آنها و گونه‌های شاخص جانوری و گیاهی هر منطقه ارائه می‌شود:

سایت گردشگری موقعیت حیات وحش گیاهان مساحت پارک ویرونگا نورد-کیوو گوریل‌های کوهی، فیل‌ها، شیرها جنگل‌های استوایی، دشت‌ها ۷۹۰.۰۰۰ هکتار پارک گارامبا اوت-اوله زرافه‌ها، فیل‌ها، کرگدن‌های سفید دشت‌ها، جنگل‌های روشن ۴۹۰ ۰۰۰ هکتار پارک سالونگا توشوپا، مای-ندمب بونوبوها، آنتیلوپ‌ها، کروکودیل‌ها جنگل استوایی متراکم ۳۶۰۰۰۰۰ هکتار پارک آپمبا اوت-لومامی هپیپوتاموس‌ها، گاوهای وحشی، پرندگان نادر باتلاق‌ها، دشت‌ها ۱۷۷۳۰۰۰ هکتار پارک کندلنگو اوت-کاتانگا آنتیلوپ‌ها، میمون‌ها، پلنگ‌ها فلات‌های مرتع، آبشارها ۷۶۰۰۰۰ هکتار لومامی تیشوپو / مانیما بونوبولسولا، میمون درایاس، فیل جنگلی جنگل استوایی مرطوب، دشت‌ها  ۸۸۷۹ کیلومتر مربع ذخیره‌گاه ایتومبوه سوید-کیوو گوریل‌ها، پرنده‌های بومی جنگل‌های کوهستانی - ذخیره‌گاه اوکاپی ایتوری اوکاپی، شامپانزه‌ها، آنتیلوپ‌های بومی جنگل ایتوری، پوشش گیاهی متراکم ۱۳ ۰۰۰ کیلومتر مربع آبشار واگنیا کیسانگانی ماهی‌ها، پرندگان آبی گیاهان آبی - غارهای مانزا-نگونگو کنگو مرکزی خفاش‌ها، حشرات شکل‌های کربناتی - باغ گیاه‌شناسی کیسانتو کنگو مرکزی پرندگان، خزندگان گیاهان دارویی، درختان استوایی - دامنه ن‌سله کینشاسا آنتیلوپ‌ها، کروکودیل‌ها فضاهای سبز ساماندهی شده - کوه‌های روانزوری نورد-کیوو پرندگان نادر، پستانداران کوچک پوشش گیاهی کوهستانی - آتشفشان‌های نیریگونگو و نیامورگیررا نورد-کیوو حیات وحش مقاوم خاک‌های آتشفشانی، خزه‌ها - آبشار کنگو کنگو حیات وحش آبی پوشش گیاهی دشت - رکز گنگالا-نابودیو اوت-اوله فیل‌های اهلی جنگل‌های روشن -

این مکان‌ها تا حدی توسط مؤسسه کنگویی حفاظت از طبیعت (ICCN) مدیریت می‌شوند که وظیفه حفاظت از اکوسیستم‌ها و ترویج گردشگری اکولوژیکی را بر عهده دارد.

در واقع، ICCN یا Institut Congolais pour la Conservation de la Nature نهادی است که مسئول مدیریت مناطق حفاظت‌شده در جمهوری دموکراتیک کنگو محسوب می‌شود. مأموریت اصلی این سازمان، حفظ تنوع زیستی و محافظت از اکوسیستم‌های طبیعی در کنار ترویج توسعه پایدار است.

مأموریت‌ها و وظایف اصلی ICCN عبارت‌اند از:

• مدیریت پارک‌های ملی: نظارت و اداره پارک‌های ملی و ذخیره‌گاه‌های طبیعی.
• حفاظت از تنوع زیستی: حفظ گونه‌های در معرض خطر و مراقبت از زیستگاه‌ها.
• آگاه‌سازی و آموزش عمومی: برگزاری کمپین‌های آگاهی‌بخشی درباره اهمیت حفاظت از طبیعت.
• توسعه جامعه‌محور: همکاری با جوامع محلی جهت ترویج روش‌های توسعه پایدار.

نظارت بر ICCN از سوی چند وزارتخانه انجام می‌شود:

• وزارت محیط زیست: برای مدیریت منابع طبیعی و حفاظت اکولوژیکی.
• وزارت گردشگری: جهت پیوند دادن حفاظت محیط زیست با رشد گردشگری پایدار.
• وزارت دفاع ملی: به خاطر چالش‌های امنیتی مرتبط با حفاظت از پارک‌ها در برابر شکار غیرمجاز و تهدیدات دیگر.

این ساختار چندوزارتی امکان رویکردی یکپارچه را فراهم می‌کند که در آن حفاظت از طبیعت با اهداف امنیتی، توسعه اقتصادی و حفظ محیط زیست هماهنگ می‌گردد.

۵. گونه‌های جانوری و گیاهی کلی در جمهوری دموکراتیک کنگو

• حدود ۶۷٪ از سطح کشور را جنگل‌های انبوه و مرطوب پوشانده‌اند؛ یعنی تقریباً نیمی از جنگل‌های استوایی کل قاره آفریقا.
• کشور میزبان حدود ۴۱۵ گونه پستاندار، ۱۱ هزار گونه گیاه، ۱۱۱۷ گونه پرنده و نزدیک به ۱۰۰۰ گونه ماهی است.
• گونه‌های شاخص شامل: گوریل‌های کوهستانی و دشتی، بونوبوها، اوکاپی، فیل‌های جنگلی و طاووس نادر کنگویی (Congo peafowl) هستند.

۶. دیگر جاذبه‌های گردشگری

• آبشارهای زونگو و آتشفشان نایراگونگو مناسب طبیعت‌گردی و ماجراجویی.
• رودخانه کنگو فرصت‌هایی عالی برای اکوتوریسم فراهم می‌کند: سفرهای دریایی، تماشای پرندگان، بازدید از روستاهای ساحلی.
• کینشاسا، پایتخت، شامل سایت‌های فرهنگی مانند: موزه ملی، بائوباب استنلی، آرامگاه لوران کابیلا، و پارک دره نسیله.
• آبشارهای لوفوئی و بویوما از چشم‌اندازهای طبیعی منحصربه‌فرد کشور هستند.
• رشته‌کوه‌های روونزوری و میتومبا برای علاقه‌مندان به کوه‌نوردی جذابند.
• باغ‌های گیاه‌شناسی کیسانتو، ایالا و کینشاسا مکان‌هایی عالی برای تماشای گونه‌های گیاهی بومی.
• سایت‌های تاریخی مانند قبرهای سلطنتی، موزه‌ها، شهرهای قدیمی ارزش فرهنگی و تاریخی ویژه‌ای دارند.

۷. شرکت‌های خارجی اصلی فعال در مناطق کیوو / ایتوری

شرکت منشاء و وضعیت فعالیت‌ها / مناطق تحت پوشش ویژگی‌ها و نقش‌های محلی آژانس کیوو تراول Kivu Travel Agency تأسیس شده توسط دو بلژیکی در ۲۰۰۹ (پذیرش نسل جوان در ۲۰۱۹) مستقر در شرق جمهوری دموکراتیک کنگو. پیشنهاد تورهایی در منطقه کیوو (شمال و جنوب کیوو) متخصص در گردشگری پایدار، همکاری در توسعه اجتماعی-اقتصادی محلی گلوبال بوش تراول وتوریسم Global Bush Travel & Tourism شرکتی از زیرمنطقه آفریقا مرکزی (دفتر مرکزی در کامرون) با شعبه‌ها/شرکای محلی   تورهای خصوصی و گروه‌های کوچک در جمهوری دموکراتیک کنگو، شامل پارک‌های ویرونگا و کاهوزی-بیگا سازماندهی پیاده‌روی برای دیدن گوریل‌ها، ویزا، راهنماها، اقامتگاه‌های محلی آفریکن تراولز African Travels DMC بین‌المللی با دفاتر در اروپا و آفریقا طراحی سفرهای سفارشی شامل پارک‌های کاهوزی-بیگا، ویرونگا، و مسیرها به سمت ایتوری تخصص محلی، حمایت از جوامع، اکوتوریسم و گردشگری مسئول ینگ پینیه تورز Young Pioneer Tours (YPT)   اپراتور گردشگری بین‌المللی که از سال ۲۰۲۳ در جمهوری دموکراتیک کنگو فعالیت می‌کند پیشنهاد بازدیدهای چندمکانی: کیوو، جنگل‌های استوایی، فرهنگ و طبیعت شرق کشور بسته‌های ترکیبی جمهوری دموکراتیک کنگو + کشورهای همسایه، تورهای اکوتوریستی

سایر بازیگران بین‌المللی (اپراتورها یا نمایندگانی با تأثیر در جمهوری دموکراتیک کنگو)

گوندوانا اکو تورز: شرکتی آمریکایی متخصص در اکوتوریسم که پیاده‌روی برای دیدن گوریل‌های کوهستانی (به ویژه در جمهوری دموکراتیک کنگو، رواندا، اوگاندا) را در همکاری با راهنماهای محلی و سازمان‌های غیر دولتی ارائه می‌دهد. اگرچه این شرکت به‌طور مستقیم در جمهوری دموکراتیک کنگو مستقر نیست، اما برای تورهایی در پارک‌های کیوو همکاری می‌کند.

در دایرکتوری‌های تخصصی ثبت شده است (مانند SafariBookings، AfricaTourOperators):

پرایم سافاریز و تورز (اوگاندا)

وایلد گوریلا سافاریز، کنگو گوریلا سافاریز تورز، آفریقا سافاریز تورز: بسته‌هایی شامل ویرونگا و کاهوزی بیگا ارائه می‌دهند، با راهنماهای مرزی مستقر در اوگاندا یا جمهوری دموکراتیک کنگو.

به‌طور خلاصه

• آژانس کیوو تراول یک بازیگر خارجی مستقر محلی است که به شدت در گردشگری پایدار در کیوو متعهد است.
• گلوبال بوش تراول، آفریکن تراولز و جوانان پیشگام تورز سازمان‌های بین‌المللی هستند که با شرکای محلی برای فعالیت در پارک‌های شمال و جنوب کیوو همکاری دارند.
• گوندوانا اکو تورز تورهایی را با شرکای محلی برای پیاده‌روی گوریل‌ها هماهنگ می‌کند.

• چندین اپراتور یا نماینده از غرب آفریقا/شرق آفریقا (اوگاندا و غیره) تورهایی را شامل شرق جمهوری دموکراتیک کنگو ارائه می‌دهند، معمولاً در همکاری با شرکای محلی.

۸ .آمار تعداد تخمینی گردشگران در جمهوری دموکراتیک کنگو

سال تعداد تخمینی بازدیدکنندگان خارجی ملاحظات ۲۰۲۰ ۷۰,۰۰۰ COVID-19، کاهش شدید ۲۰۲۱ ۹۵,۰۰۰ بهبودی کند ۲۰۲۲ ۱۵۰,۰۰۰ تبلیغات افزایش یافته ۲۰۲۳ ۲۸۰,۰۰۰ رویدادها و بازدید از پارک‌ها ۲۰۲۴ ۵۰۰,۰۰۰ ویزای الکترونیکی، احیای پس از COVID

۹.چالش‌های ساختاری: موانع پایدار در مسیر شکوفایی گردشگری

با وجود ظرفیت‌های بی‌نظیر، بخش گردشگری جمهوری دموکراتیک کنگو همچنان با مجموعه‌ای از چالش‌های ساختاری مواجه است که روند توسعه آن را کند کرده‌اند:

• کمبود زیرساخت‌ها: جاده‌های غیرقابل عبور، دسترسی دشوار به سایت‌های گردشگری، و نبود اقامتگاه‌های باکیفیت.
• ضعف در ارتباطات هوایی: قیمت بالای بلیت‌ها و نبود پروازهای مستقیم به مناطق کلیدی گردشگری.
• مشکلات امنیتی: بی‌ثباتی در برخی مناطق مانند شمال کیوو که منجر به تعطیلی سایت‌های شاخصی همچون پارک ویرونگا شده است.
• تصرف غیرقانونی و مدیریت ضعیف سایت‌ها: نبود حمایت حقوقی و تخریب میراث طبیعی و فرهنگی.
• پایین بودن سطح حرفه‌ای‌گری: کمبود آموزش در مشاغل گردشگری و نبود استانداردهای کیفی.
• پیچیدگی‌های اداری: دشواری در دریافت ویزا و روندهای ورود نامناسب برای گردشگران خارجی.
• بودجه ناچیز: کمتر از ۱٪ از بودجه ملی به وزارت گردشگری اختصاص یافته که توان اجرایی و تبلیغاتی آن را به‌شدت محدود کرده است.

چشم‌انداز اصلاحات تا سال ۲۰۳۰

در مواجهه با چالش‌های ساختاری، دولت جمهوری دموکراتیک کنگو تحت هدایت وزیر گردشگری، آقای دیدیه م‌پامبیا، مجموعه‌ای از اصلاحات جسورانه را آغاز کرده تا گردشگری را به موتور رشد اقتصادی کشور تبدیل کند.

 در نوامبر ۲۰۲۴ در کینشاسا، وزیر گردشگری در یک نشست خبری مشترک با وزیر ارتباطات و رسانه‌ها، برنامه‌ای جامع را برای آزادسازی ظرفیت‌های گردشگری کشور ارائه داد. این طرح با هدف احیای بخش گردشگری و تبدیل کنگو به مقصدی برجسته در آفریقا طراحی شده است.

اصلاحات کلیدی شامل موارد زیر است:

• تدوین نخستین سیاست ملی گردشگری با چارچوب حقوقی مشخص برای بهبود عملکرد بخش.
• تسهیل ورود گردشگران از طریق همکاری با اداره مهاجرت و سازمان راه‌های هوایی برای بهبود خدمات در بنادر و فرودگاه‌ها.
• برنامه‌ریزی برای حمل‌ونقل سریع به سایت‌های گردشگری با استفاده از قایق‌های تندرو، اتوبوس‌ها و هواپیماها.
• ایجاد روستاهای گردشگری با مسیرهای منسجم و تجربه‌های فرهنگی غنی.
• بازسازی سایت‌هایی مانند ن‌سله و احیای باغ‌وحش تاریخی آن برای افزایش اشتغال و ارائه سرگرمی‌های مقرون‌به‌صرفه به مردم.

طبق گفته وزیر، تعداد گردشگران سالانه در کنگو حدود ۵۰۰ هزار نفر است. این اصلاحات می‌توانند بین ۲۰۰ تا ۵۰۰ هزار شغل جدید تا سال ۲۰۳۰ ایجاد کنند.

وزیر ارتباطات نیز اعلام کرد که هدف دولت دستیابی به میلیاردها دلار درآمد تا سال ۲۰۳۰ است. این امر از طریق تقویت مشارکت عمومی-خصوصی، توسعه مقاصد جدید گردشگری در چارچوب برنامه توسعه ۱۴۵ منطقه (PDL 145T)، و ارتقاء کیفیت خدمات با آموزش تخصصی دنبال می‌شود.

همچنین، وزیر گردشگری وعده داده است که خدمات کنسولی و استقبال از گردشگران در سفارتخانه‌ها بهبود یابد. او پروژه‌ای برای دیجیتالی‌سازی اطلاعات و تصاویر گردشگری آغاز کرده و از راه‌اندازی سیستم ویزای الکترونیکی در سال ۲۰۲۵ خبر داده است.

۱۰ .شرکای بخش گردشگری در جمهوری دموکراتیک کنگو

بخش گردشگری در کنگو از حمایت طیف گسترده‌ای از نهادها، کشورها، سازمان‌های غیردولتی و بخش خصوصی برخوردار است که هر یک نقش مهمی در توسعه پایدار این صنعت ایفا می‌کنند:

الف. شرکای نهادی و چندجانبه

• یونسکو: مدیریت سایت‌های ثبت‌شده در فهرست میراث جهانی.
• سازمان جهانی گردشگری (UNWTO): ارائه پشتیبانی فنی و مشاوره‌ای.
• بانک توسعه آفریقا (BAD)، برنامه توسعه سازمان ملل (PNUD)، سازمان خواربار و کشاورزی (FAO): تأمین مالی پروژه‌ها و ادغام اصول توسعه پایدار در گردشگری.

ب. شرکای دوجانبه

• اتحادیه اروپا، اسپانیا، فرانسه، بلژیک: اجرای پروژه‌های فرهنگی و اکوتوریسم.
• هند، چین، آفریقای جنوبی: سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و خدمات گردشگری.

ج. سازمان‌های غیردولتی و بنیادها

• WWF، بنیاد ویرونگا، انجمن حفاظت از حیات‌وحش، African Parks و دیگران: حفاظت از منابع طبیعی و حیات‌وحش.
• همکاری با ICCN برای مدیریت مناطق حفاظت‌شده و پارک‌های ملی.

د. شرکای خصوصی

• آژانس‌های مسافرتی و هتل‌های بین‌المللی: ارائه خدمات اقامتی و گردشگری.
• باشگاه‌های فرهنگی و ورزشی: از جمله مشارکت با باشگاه فوتبال AC Milan در سال ۲۰۲۴ برای ارتقاء تصویر گردشگری کشور در سطح جهانی.

 نتیجه‌گیری: گردشگری، وعده‌ای برای بازپس‌گیری

جمهوری دموکراتیک کنگو در آستانه یک تحول سرنوشت‌ساز قرار دارد: تبدیل گردشگری از یک فعالیت صرفاً فرهنگی به یکی از ارکان اصلی اقتصاد ملی. این کشور با برخورداری از تنوع زیستی بی‌نظیر، میراث طبیعی خیره‌کننده و فرهنگ‌های متنوع، همه‌ی ظرفیت‌ها را دارد تا به یکی از مقاصد برجسته گردشگری در قاره آفریقا تبدیل شود.

برای تحقق این هدف، تغییرات عمیقی در سطح نهادی و سیاست‌گذاری عمومی در حال انجام است. ارتقاء جایگاه وزارت گردشگری به سطح اقتصادی نشان‌دهنده‌ی یک چشم‌انداز جدید است که با اصلاحات جسورانه، اراده سیاسی تازه و برنامه‌ریزی تا سال ۲۰۳۰ پشتیبانی می‌شود.با این حال، تحقق کامل این آرمان نیازمند تأمین مالی پایدار، بسیج چندبخشی و به رسمیت شناختن بین‌المللی در سطحی متناسب با ظرفیت‌های کنگو است.

منابع :

1. https://savaneinspire.com/tourisme/liste-des-sites-touristiques-de-la-rdc/
2. https://e.patshtecno.com/tourisme-et-conservation-de-la-nature-en-republique-democratique-du-congo-rdc/
3. https://portail.officetourisme.cd
4. https://tourisme.gouv.cd/secretariat-general/
5. https://lintervieweur.cd/2024/09/10/rdc-didier-mpambia-expose-les-defis-majeurs-du-secteur-touristique-au-forum-de-validation-de-la-politique-nationale-du-tourisme-pnt-a-beatrice-hotel/
6. https://www.radiookapi.net/2023/09/28/emissions/dialogue-entre-congolais/tourisme-en-rdc-defis-et-nouvelles-strategies-pour-la
7. https://infos.cd/actualite/politique/tourisme-en-rdc-des-reformes-pour-relancer-le-secteur/52759/
8. https://infos.cd/actualite/politique/tourisme-en-rdc-des-reformes-pour-relancer-le-secteur/52759/

atlasobscura.com+2tripadvisor.fr+2Ultimate Safaris+2