امارات در مسیر تبدیل شدن به مرکز مالی سرمایه‌گذاری اسلامی

امارات متحده عربی با ثبت تراکنش‌های همسو با اصول اسلامی‌به ارزش ۱.۵۳ میلیارد دلار در سال‌های ۲۰۲۳ تا ۲۰۲۴، پس از اندونزی به دومین بازار فعال سرمایه‌گذاری اسلامی در جهان تبدیل شده است.

تراکنش‌های همسو با اصول اسلامی در امارات متحده عربی طی سال‌های ۲۰۲۳ تا ۲۰۲۴ به ۱.۵۳ میلیارد دلار رسید و این کشور را پس از اندونزی به دومین بازار فعال در سرمایه‌گذاری‌های منطبق با شریعت در جهان تبدیل کرد. این رقم از مجموع ۵۰ معامله در حوزه ادغام و تملیک، سرمایه‌گذاری خصوصی و سرمایه‌گذاری خطرپذیر به دست آمده و برگرفته از یازدهمین گزارش وضعیت اقتصاد اسلامی جهانی منتشرشده توسط مؤسسه دیناراستاندارد است.

اندونزی در این دوره با ۴۰ معامله به ارزش ۱.۶ میلیارد دلار پیشتاز بود، در حالی که امارات از عربستان سعودی که ۳۴ معامله به ارزش ۱.۰۸ میلیارد دلار ثبت کرده بود، پیشی گرفت و سهم قابل‌توجهی از اقتصاد جهانی حلال را به خود اختصاص داد.

موفقیت امارات بخشی از یک بخش بزرگ‌تر جهانی به ارزش ۷.۳ تریلیون دلار در سال ۲۰۲۳ است؛ بخشی که شامل حدود ۲.۴ تریلیون دلار هزینه مصرف‌کنندگان مسلمان و ۴.۹ تریلیون دلار دارایی‌های مالی اسلامی می‌شود. در همین دوره، میزان سرمایه‌گذاری در کسب‌و‌کارهای مرتبط با اقتصاد اسلامی‌به ۵.۸ میلیارد دلار در قالب ۲۲۵ معامله رسید.

شاخص اقتصاد اسلامی جهانی دیناراستاندارد، امارات را در رتبه چهارم جهان قرار داده و عواملی چون پیوندهای تجاری قوی، توان صادراتی و نوآوری را از دلایل اصلی این جایگاه می‌داند. رفیع‌الدین شیکو، مدیرعامل این مؤسسه، علت پیشرفت امارات را «شبکه‌های تجاری عمیق، برنامه‌های جاه‌طلبانه دیجیتال و هوش مصنوعی، و ظرفیت در حال رشد تولید محصولات حلال برشمرده و این کشور را یکی از اثرگذارترین مراکز اقتصاد اسلامی جهانی معرفی کرده است.

تمرکز اصلی سرمایه‌گذاری‌ها در حوزه ادغام و تملیک، سرمایه‌گذاری خصوصی و سرمایه‌گذاری خطرپذیر بوده است. تحلیل‌گران رشد این بخش را بازتابی از تلاش‌های امارات برای تنوع‌بخشی به اقتصاد، گسترش زیست‌بوم فین‌تک و ارتقای صنایع دارای گواهی حلال برای پاسخ به تقاضای جهانی می‌دانند.

در بخش مالی اسلامی، دارایی‌های جهانی در سال‌های ۲۰۲۳/۲۰۲۴ رشد ۹.۲ درصدی داشته و به ۴.۹۳ تریلیون دلار رسیده است؛ رقمی‌که پیش‌بینی می‌شود تا سال‌های ۲۰۲۷/۲۰۲۸ به ۷.۵۳ تریلیون دلار با نرخ رشد سالانه ۸.۹ درصد برسد. انتظار می‌رود امارات نقش عمده‌ای در این رشد ایفا کند؛ به‌ویژه از طریق انتشار صکوک نوآورانه، تأمین مالی سبز و توسعه فین‌تک.

چشم‌انداز انتشار صکوک نیز در حال تحول است؛ صکوک سبز و پایدار، صکوک دیجیتال مبتنی بر بلاک‌چین و صکوک سنتی همگی مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار گرفته‌اند. این ابزارها شامل تأمین مالی زیرساخت‌های انرژی تجدیدپذیر و پروژه‌های مسئولانه اجتماعی می‌شوند. امارات نیز با هم‌راستایی با اهداف پایداری منطقه‌ای، آماده جذب سهم بیشتری از این نوع سرمایه‌هاست.

فرآیند پذیرش فناوری با سرعت در حال پیشرفت است. دبی و ابوظبی فناوری بلاک‌چین را در بازارهای سرمایه ادغام کرده‌اند و در مسیر توسعه بانکداری دیجیتال اسلامی و اصلاحات نظارتی گام برمی‌دارند. در سطح خلیج فارس نیز مجوزدهی فین‌تک و پلتفرم‌های سرمایه‌گذاری دیجیتال رو به گسترش است.

با وجود کاهش صدور صکوک در سطح جهانی—که از ۱۱۹ میلیارد دلار در میانه سال ۲۰۲۴ به ۱۰۱.۳ میلیارد دلار در نیمه اول ۲۰۲۵ کاهش یافته—کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس، به‌ویژه در زمینه صکوک با ارز خارجی، انعطاف‌پذیری خود را حفظ کرده‌اند. صکوک خزانه‌داری کوتاه‌مدت امارات نیز با استقبال زیادی مواجه شده و ضمن حفظ نقدینگی، به استراتژی‌های مالی حاکمیتی کمک می‌کند.

با این حال، چالش‌هایی همچنان پابرجاست؛ از جمله نیاز به تقویت استانداردهای حاکمیتی و چارچوب‌های مدیریت ریسک، به‌ویژه در شرایطی که ابزارهای مالی اسلامی تنوع بیشتری یافته‌اند. با این حال، نهادهایی چون بانک توسعه اسلامی‌که از پروژه‌هایی نظیر طرح ۱.۱۵ میلیارد دلاری آب در قزاقستان و برنامه صکوک پایدار جهانی به ارزش ۵۰۰ میلیون یورو حمایت کرده، در تقویت تاب‌آوری این زیست‌بوم نقش مهمی ایفا می‌کنند.

ابتکارهای دولتی در امارات نیز جایگاه مالی اسلامی این کشور را ارتقا داده‌اند. هیئت دولت امارات اعلام کرده قصد دارد دارایی‌های بانکداری اسلامی را از ۹۸۶ میلیارد درهم به ۲.۵۶ تریلیون درهم برساند؛ تصمیمی‌که حاکی از اراده قوی برای رشد مالی مبتنی بر اصول اخلاقی است.

زیرساخت‌های دیجیتال، صنایع حلال و فضای مقررات‌گذاری منسجم در امارات موجب جذب سرمایه‌های خطرپذیر و سهامی‌شده است؛ به‌ویژه در بخش‌های نوظهوری چون غذاهای حلال، داروسازی، مد پوشیده، گردشگری و فین‌تک. این‌ها از جمله هفت بخش اولویت‌دار معرفی‌شده در گزارش SGIE هستند.

رقابت منطقه‌ای نیز رو به افزایش است. اصلاحات چشم‌انداز ۲۰۳۰ عربستان و اقدامات مقرراتی اندونزی موجب رشد سرمایه‌گذاری اسلامی در این کشورها شده است. امارات در پاسخ، تمرکز خود را بر رهبری در حوزه‌های تخصصی همچون مالی دیجیتال حلال و استانداردهای جهانی قرار داده تا توجه سرمایه‌گذاران بین‌المللی را جلب کند.

سرمایه‌گذاری‌های خصوصی و خطرپذیر، فرایند جهانی‌شدن این بخش را شتاب بخشیده‌اند. سرمایه‌گذاری در استارت‌آپ‌های همسو با اصول حلال که با فین‌تک و پلتفرم‌های پایداری همکاری می‌کنند، توجه سرمایه‌گذاران حوزه خلیج فارس، آسیا-اقیانوسیه و اروپا را به خود جلب کرده که به دنبال دارایی‌هایی اخلاق‌مدار و رشدمحور هستند.

https://thearabianpost.com/uae-emerges-as-global-islamic-investment-epicentre/