اخبار اقتصادی ترکیه - آنکارا

گزیده اخبار و تحولات اقتصادی ترکیه در هفته اول مردادماه 1404 مندرج در روزنامه‌ها و رسانه‌های این کشور به شرح زیر می‌باشد:

تامین مالی 2.4 میلیارد یورویی جهت احداث خط راه آهن ترکیه - نخجوان

عبدالقادر اورال اوغلو، وزیر حمل و نقل و زیرساخت ترکیه، در مورد پروژه راه آهن کارس-ایغدیر-آرالیک-دیلجو که از نظر استراتژیک مهم است و شرق ترکیه را به آسیا متصل خواهد کرد، اعلام داشت که در نتیجه کار موفقیت‌آمیز وزارت خزانه‌داری و دارایی ترکیه، ۲.۴ میلیارد یورو تأمین مالی خارجی برای این پروژه تأمین شده است. وی اظهار داشت: گام استراتژیک دیگری برای اتصال شرق ترکیه به آسیا با تلاش‌های وزارت خزانه‌داری و دارایی تحقق یافته که اتصال ریلی بین ترکیه و نخجوان را برقرار خواهد کرد. اورال اوغلو تأکید کرد که تأمین مالی ارائه شده، نشان‌دهنده اعتماد بین‌المللی به برنامه اقتصادی ترکیه است و خاطرنشان کرد که وزارت حمل و نقل و زیرساخت همچنان با قاطعیت به اجرای پروژه‌های زیرساختی که قدرت لجستیکی ترکیه را افزایش داده و آن را در رقابت بین‌المللی ارتقا می‌دهد، ادامه خواهد داد.   

صادرات 6.3 میلیارد دلاری خودروهای سواری ترکیه

طبق داده‌های انجمن صادرکنندگان ترکیه، خودروهای سواری در دوره ژانویه تا ژوئن 2025 به ۷۷ کشور، منطقه خودمختار و مناطق آزاد صادر شده است. بر اساس این گزارش، صادرات خودروهای سواری که در نیمه اول سال گذشته بالغ بر ۵.۶۴۲ میلیارد دلار بود، در مدت مشابه امسال با ۱۲ درصد افزایش به ۶.۳۱۸ میلیارد دلار رسید.

در بین کشورهای صادرکننده خودروهای سواری ترکیه، کشور فرانسه رتبه اول را به خود اختصاص داده است.اما در کل صادرات صنعت خودروی ترکیه، فرانسه رتبه دوم را دارا است اما در بخش صادرات خودروهای سواری،   رتبه نخست از آن این کشور می‌باشد. صادرات خودروهای سواری به فرانسه در نیمه اول سالجاری در مقایسه با مدت مشابه سال قبل با ۶.۳ درصد افزایش از ۱.۰۲۲ میلیارد دلار به ۱.۰۸۷ میلیارد دلار رسید. بعد از فرانسه دومین مقصد صادرات خودروهای سواری ترکیه، کشور اسپانیا می‌باشد.

صادرات خودروهای سواری ترکیه به اسپانیا که در دوره ژانویه تا ژوئن سال گذشته ۶۱۸ میلیون دلار بود، با ۲۶ درصد افزایش به ۷۸۴ میلیون دلار رسید. صادرات به ایتالیا که در رتبه سوم قرار داشت، از 710 میلیون دلار به ۷۰۳ میلیون دلار کاهش یافت. بریتانیا با ۶۶۵ میلیون دلار در رتبه چهارم و آلمان با ۵۶۵ میلیون دلار در رتبه پنجم قرار دارند. در رتبه ششم نیز کشور اسلوانی  قرار دارد. صادرات خودروهای سورای به این کشور در نیمه نخست سالجاری میلادی با 144 درصد افزایش از 189 میلیون دلار به 462 میلیون دلار رسید. در صادرات خودروهای سواری، لهستان با ۳۹۵ میلیون دلار در رتبه هفتم، بلژیک با ۲۸۷ میلیون دلار در رتبه هشتم، پرتغال با ۱۴۹ میلیون دلار در رتبه نهم و یونان با ۱۲۵ میلیون دلار در رتبه دهم قرار دارند. گفتنی است  ۹ کشور از ۱۰ کشور برتر در صادرات خودروهای سواری ترکیه را کشورهای عضو اتحادیه اروپا تشکیل داده اند.

انتشار نتیجه نظرسنجی فعالان بازار در ماه جولای 2025 توسط بانک مرکزی ترکیه

بانک مرکزی جمهوری ترکیه نتیجه نظرسنجی فعالان بازار در ماه جولای 2025 را که با مشارکت ۶۵ شرکت‌کننده، از جمله نمایندگان بخش‌های خصوصی، بازارهای مالی و همچنین کارشناسان ذی ربط حوزه اقتصادی و پولی انجام شده بود، منتشر کرد. 

بر این اساس، انتظار افزایش نرخ تورم براساس شاخص قیمت مصرف‌کننده در ماه جولای که ماه گذشته ۱.۸۶ درصد بود، در این دوره نظرسنجی به ۲.۱۱ درصد افزایش یافت. انتظار افزایش نرخ تورم براساس شاخص قیمت مصرف‌کننده در پایان سال جاری از ۲۹.۸۶ درصد به ۲۹.۶۶ درصد کاهش یافت. همچنین بر پایه این نظر سنجی، انتظار افزایش شاخص قیمت مصرف‌کننده برای دوره ۱۲ ماهه از ۲۴.۵۶ درصد به ۲۳.۳۹ درصد و برای دوره ۲۴ ماهه از ۱۷.۳۵ درصد به ۱۷.۰۸ درصد کاهش یافت.

انتظارات شرکت‌کنندگان در این نظر سنجی از نرخ برابری دلار آمریکا در برابر لیر ترک در پایان سالجاری میلادی از ۴۳.۵۷ لیر به ۴۳.۷۲ لیر و انتظارات ۱۲ ماهه آنها از دلار آمریکا در برابر لیر ترکیه از ۴۷ لیر به ۴۷.۶۹  لیر افزایش یافت.

انتظار کسری حساب جاری در پایان سال 2025، که در دوره  نظر سنجی قبلی ۱۸.۸ میلیارد دلار بود، این بار به ۱۹.۹ میلیارد دلار افزایش یافت. انتظار کسری حساب جاری برای سال آینده نیز ۲۵.۳ میلیارد دلار اعلام گردید.

همچنین انتظار رشد تولید ناخالص داخلی (GDP) برای سال جاری در ۲.۹٪ و برای سال آینده ۳.۷٪ ثابت ماند.

انتظار نرخ بهره بانک مرکزی برای اولین جلسه شورای سیاستهای پولی ۴۳.۲۹٪، برای دومین جلسه ۴۰.۹۰٪ و برای سومین جلسه ۳۸.۶۰٪ اعلام شد. انتظار نرخ بهره در پایان سال ۳۶.۱۶٪ است.

گزارش عملکرد واحدهای گمرکی ترکیه در مبادی مرزی

تیم‌های گمرکی وزارت تجارت  ترکیه در نیمه اول سال ۲۰۲۵، طی ۳۶۵۰ عملیات در مبادی گمرکی این کشور، ۳۵ میلیارد و 513 میلیون لیر کالای قاچاق کشف و ضبط کردند.

در بیانیه کتبی وزارت تجارت ترکیه، اطلاعاتی در مورد عملیات انجام شده در گمرک در بازه زمانی ژانویه تا ژوئن ۲۰۲۵ و تعداد کالاهای قاچاق کشف و ضبط شده ارائه شده است.  

در این بیانیه آمده است که در شش ماه اول 2025، ۳۶۵۰ عملیات به عنوان بخشی از فعالیت‌های ضد قاچاق توسط واحدهای گمرک، با استفاده از سیستم‌های فناوری و تکنیک‌های پیشرفته تجزیه و تحلیل انجام شده است. در نتیجه عملیات انجام شده در این دوره، در مجموع ۳۵ میلیارد و 513 میلیون لیر کالای قاچاق کشف و ضبط شدکه این میزان کشفیات نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۱۴ درصد افزایش داشته است.

در این بیانیه آمده است که انواع مختلف کالاهای قاچاق در طول این عملیات‌ها از جمله ۱۸.۷ تن مواد مخدر، ۹۶میلیون و 668 هزار تن تنباکو، محصولات دخانی و مشروبات الکلی، 33 میلیون و 365 هزار تن پارچه، 29 میلیون و 866 هزار تن اقلام متفرقه، حیوانات زنده، کالاهای الکترونیکی و آثار تاریخی، کشف و ضبط شده است.

در این بیانیه آمده است که تنها در ماه ژوئن 2025 بالغ بر 9 میلیارد و 67 میلیون لیر کالاهای تجاری و مواد مخدر در نتیجه عملیات‌های انجام شده کشف و ضبط شده است که در مقایسه با ماه مشابه سال گذشته تقریباً ۱۹۹ درصد افزایش نشان می دهد. در این ماه همچنین ۳.۴ تن مواد مخدر، ۱۶.۷۱ میلیون تنباکو، محصولات دخانی و مشروبات الکلی، ۹.۸۷۲ میلیون قلم اقلام متفرقه و ۴.۴۵۸ میلیون قلم لوازم پزشکی کشف و ضبط شده است.   

کاهش نرخ بهره بانکی و افزایش ذخایر ارزی بانک مرکزی ترکیه

شورای سیاست پولی بانک مرکزی ترکیه به ریاست فاتح کاراهان، رئیس این بانک تشکیل جلسه داد. در این جلسه تصمیم گرفته شد تا نرخ سود بانکی از ۴۶ درصد به ۴۳ درصد کاهش دهد.

از سوی دیگر این بانک میزان ذخایر ارزی  این کشور را اعلام نمود. بر پایه این گزارش، تا آخر هفته 18 جولای، ذخایر ارزی بانک مرکزی با ۱.۷۵۲ میلیارد دلار افزایش به ۸۳.۳۰۳ میلیارد دلار و ذخایر طلا نیز با ۵۷۴ میلیون دلار افزایش از ۸۴.۶۹۲ میلیارد دلار به ۸۵.۲۶۶ میلیارد دلار رسید. بر این اساس، کل ذخایر بانک مرکزی در مقایسه با هفته قبل با ۲.۳۲۶ میلیارد دلار افزایش از ۱۶۶.۲۴۳ میلیارد دلار به ۱۶۸.۵۶۹ میلیارد دلار رسید.

افزایش نرخ مالیات برای مصارف خاص برای انواع خودروها

فرمان اجرایی ریاست جمهوری به شماره 653 که شامل اصلاح قانون حمایت از ارزش پول ترکیه و برخی قوانین و مقررات برای تنظیم نرخ‌های مالیات برای مصارف خاص در بخش خودرو است، در روزنامه رسمی منتشر و لازم‌الاجرا گردید. در این فرمان اجرایی، نرخ مالیات بر مصارف خاص در خصوص مالیات خودروها به روزرسانی شده است. وزارت خزانه داری و دارایی ترکیه بعنوان مجری این طرح، هدف از این اقدام را حمایت از تولید داخلی و بهبود در حساب کسری جاری این کشور عنوان نموده است.

برپایه این فرمان نرخ مالیات برای مصارف خاص برای خودروهای لوکس کامیون‌ها، کامیونت ها و ون‌ها، از ۴ درصد به ۵۰ درصد افزایش یافته است.

همچنین نرخ مالیات برای مصارف خاص برای خودروهای سواری تولید داخل ۵ و ۱۰ واحد درصد کاهش یافت، در حالی که برای خودروهای سواری لوکس وارداتی ۱۰ و ۲۰ درصد افزایش یافت. نرخ مالیات برای مصارف خاص برای خودروهای برقی که از ۱۰ درصد شروع می‌شد و به ترتیب به ۴۰، ۵۰ تا ۶۰ درصد ادامه داشت، نیز افزایش یافت و آستانه‌های پایه مالیاتی برای خودروهای برقی هر کدام ۱۵ واحد درصد افزایش یافت. بنابراین، نرخ‌های مالیات برای مصارف خاص برای خودروهای مجهز به موتور الکتریکی به ترتیب به ۲۵، ۵۵، ۶۵ و ۷۵ درصد افزایش یافتند. نرخ مالیات برای مصارف خاص برای خودروهای هیبریدی نیز هر کدام ۱۵ واحد افزایش یافت. بنابراین، نرخ‌های فعلی ۳۰، ۶۰ و ۷۰ درصد به ۴۵، ۷۵ و ۸۵ درصد افزایش یافتند.

افزایش استفاده از خودروهای برقی در ترکیه

تعداد خودروهای برقی ثبت‌شده در ترکیه تا پایان ماه ژوئن در مقایسه با ماه مشابه سال گذشته با ۱۱۷ درصد افزایش به ۲۶۵,۸۴۷ دستگاه رسیده است.

براساس اعلام سازمان آمار ترکیه، تعداد خودروهای ثبت‌شده در ماه ژوئن 2025 به ۱۶,۷۳۹,۹۷۷ دستگاه رسیده است.

خودروهای برقی که نسبت به سایر سوخت‌ها کربن کمتری منتشر می‌کنند، در ۱۰ سال گذشته افزایش قابل توجهی داشته‌اند که ناشی از افزایش تعداد ایستگاه‌های شارژ در سراسر ترکیه می‌باشد. البته تولید اولین خودروی ملی ترکیه (توگ) و تغییر ترجیحات مشتریان به سمت این انتخاب خودرو نیز در این افزایش نقش بسزایی داشته است.

تعداد خودروهای برقی ثبت‌شده که در سال ۲۰۱۵ تنها ۵۶۵ دستگاه بود، در ژوئن 2025 از مرز ۲۵۰,۰۰۰ دستگاه گذشت. تعداد خودروهای برقی ثبت‌شده که در ژوئن ۲۰۲۴، ۱۲۲,۶۷۰ دستگاه بود، تا ژوئن ۲۰۲۵ تقریباً ۱۱۷ درصد افزایش یافت و به ۲۶۵,۸۴۷ دستگاه رسید.

تا پایان ژوئن 2025، سهم خودروهای برقی ۱.۶ درصد از کل خودروهای ثبت‌شده در ترکیه بوده است که این رقم در پایان سال ۲۰۲۴ بالغ بر ۱.۱ درصد می‌بود.

داده‌های مربوط به خودروهای هیبریدی در ترکیه برای اولین بار در سال ۲۰۱۱ منتشر شد که تنها۲۳ دستگاه بود. این تعداد در سال ۲۰۱۹ به ۱۳,۸۷۷ دستگاه افزایش یافت. تعداد خودروهای هیبریدی ثبت‌شده تا پایان سال ۲۰۲۳، ۲۲۲.۳۲۸ دستگاه، در سال ۲۰۲۴ به ۳۹۱,۲۹۶ دستگاه و در پایان ژوئن 2025 به ۵۲۹,۷۶۵ دستگاه رسید. سهم این نوع خودرو در کل خودروهای ثبت شده در ترکیه، که در پایان سال ۲۰۲۴، ۲.۴ درصد بود، در ژوئن 2025 به ۳.۲ درصد افزایش یافت.