اخبار اقتصادی ترکیه - ارزروم

گزیده اخبار و تحولات اقتصادی منطقه شرق و جنوب شرق ترکیه در نیمه دوم تیرماه 1404 مندرج در روزنامه‌ها و رسانه‌های این کشور به شرح زیر می‌باشد:

شوک صادراتی در زردآلو: طلای مالاتیا امسال نمی‌درخشد

در نیمه نخست سال ۲۰۲۵، صادرات زردآلوی خشک از مالاتیا از نظر حجم و درآمد نسبت به سال گذشته کاهش یافته است. وقوع یخبندان کشاورزی در تاریخ ۱۱ و ۱۲ آوریل باعث کاهش تولید شد، با این حال قیمت هر واحد تا مرز ۷ دلار افزایش یافت.

طبق گزارشی که توسط مرکز تحقیق و توسعه زردآلو و محصولات زردآلوی دانشگاه تورگوت اوزال مالاتیا منتشر شده، صادرات زردآلو خشک در شش ماهه نخست سال نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش نشان می‌دهد. کاهش تولید و نوسانات قیمتی از جمله عواملی هستند که تأثیر منفی بر صادرات گذاشته‌اند.

درآمد ۱۵۳ میلیون دلاری در نیمه اول سال

در بازه ژانویه تا ژوئن ۲۰۲۵، صادرات زردآلوی خشک به ۳۰ هزار و ۵۲۱ تُن رسید. این رقم در مقایسه با دوره مشابه سال ۲۰۲۴، کاهش تقریبی هزار تُنی را نشان می‌دهد. از نظر درآمد نیز، در حالی که در نیمه اول سال ۲۰۲۴ میزان درآمد حاصل از صادرات ۱۸۷ میلیون دلار بود، این رقم در سال جاری به ۱۵۳ میلیون دلار کاهش یافته است.

یخبندان آوریل باعث افزایش قیمت شد

یکی دیگر از نکات قابل توجه در گزارش، وقوع یخبندان کشاورزی در تاریخ‌های ۱۱ و ۱۲ آوریل ۲۰۲۵ است. این پدیده طبیعی باعث کاهش محصول شد و در نتیجه، در ماه ژوئن، قیمت هر کیلو زردآلو خشک به ۶.۹۲ دلار افزایش یافت. با این حال، این افزایش قیمت نتوانست از کاهش کلی صادرات جلوگیری کند.

بخش پیشتاز اقتصاد مالاتیا در زیان

زردآلوی خشک، یکی از پایه‌های اصلی اقتصاد مالاتیا، امسال هم از نظر تولید و هم از نظر قیمت، با دوره‌ای سخت مواجه شده است. کارشناسان هشدار می‌دهند که در آینده نیز ممکن است نوسانات مشابهی به دلیل شرایط اقلیمی رخ دهد.

 2025/07/08، مالاتیا

 

صادرات ترخون با نشان جغرافیایی بایبورت به آمریکا

گیاه دارویی و معطر ترخون که با نشان جغرافیایی خاص استان بایبورد شناخته می‌شود، برای صادرات به آمریکا آماده می‌شود. کوین جان لیندست، تاجر و مدیر شرکتی در آمریکا، برای بررسی محصولات ترخون بایبورت، از مزارع روستای یدی‌گؤزه این استان بازدید کرد.

هیأتی که با همراهی مقامات اداره کشاورزی و جنگلداری استان و در چارچوب همکاری با سازمان DOKAP به منطقه سفر کرده بود، ابتدا از واحد خشک‌سازی ترخون بازدید کرد. سپس از مزارع ترخون در روستای یدی‌گوزه دیدن شده و با کشاورزان محلی گفتگوهایی صورت گرفت. در ادامه نیز مذاکراتی با هدف ایجاد شبکه صادراتی بین تولیدکنندگان بایبوردی و شرکت آمریکایی انجام شد.

بر اساس توافق اولیه، تمامی ترخون تولیدشده در بایبورت، بدون محدودیت در وزن و مقدار به آمریکا صادر خواهد شد.

کوین جان لیندست با اشاره به اینکه برای نخستین بار به بایبورد و تنها برای ترخون آمده است، گفت:

«برای بررسی باکیفیت‌ترین ترخون دنیا از آمریکا به اینجا آمدم. ترخون‌هایی که در اینجا به‌صورت ارگانیک تولید می‌شوند بسیار طبیعی و سالم هستند. ما در پی یافتن بهترین کیفیت در جهان هستیم و اکنون این کیفیت را در بایبورد یافته‌ایم.»

تولیدکنندگان محلی ترخون در یدی‌گوزه نیز ابراز امیدواری کردند که ترخون بایبورت از مرزهای کشور فراتر رفته و به یک برند جهانی تبدیل شود. انتظار می‌رود با امضای توافق‌نامه در روزهای آینده، صادرات رسمی ترخون بایبورد به آمریکا آغاز شود و این امر نقش بسزایی در شناخته شدن این محصول با نشان جغرافیایی در سطح بین‌المللی ایفا کند.

2025/07/09، بایبورت

 

 وان، بیشترین میزان مهاجرت منفی در ترکیه را در سال ۲۰۲۴ تجربه کرد!

مؤسسه آمار ترکیه آمار مهاجرت داخلی مربوط به سال ۲۰۲۴ را منتشر کرد. بر اساس این آمار، نسبت جمعیتی که در ترکیه بین استان‌ها مهاجرت کرده‌اند در سال ۲۰۲۴ برابر با 13.3 درصد بوده است؛ این در حالی است که این نسبت در سال ۲۰۰۸ معادل 18.3 درصد گزارش شده بود و در طول سال‌ها با نوساناتی همراه بوده است.

مطابق داده‌های اعلام‌شده، در سال ۲۰۲۴ در مجموع ۲ میلیون و ۶۸۲ هزار و ۶۷۳ نفر در سراسر ترکیه بین استان‌ها جابجا شده‌اند که ۴۷/۶ درصد از آن‌ها مرد و ۵۲/۴ درصد زن بوده‌اند.

در میان استان‌های ترکیه، استانبول با ۳۹۵ هزار و ۴۸۵ نفر بیشترین مهاجر ورودی را داشته و پس از آن آنکارا با ۲۰۲ هزار و ۴۰۲ نفر و ازمیر با ۱۱۷ هزار و ۸۸۹ نفر در رتبه‌های بعدی قرار گرفته‌اند. در مقابل، استان‌های آرداهان (۴۵۷۰ نفر)، بایبورت (۵۶۴۴ نفر) و تونجلی (۶۷۳۹ نفر) کمترین میزان مهاجر ورودی را ثبت کرده‌اند.

بر اساس آمارها، جمعیت استان وان ۱ میلیون و ۱۱۸ هزار و ۸۷ نفر بوده و نرخ خالص مهاجرت این استان منفی ۲۰ در هزار گزارش شده است. در سال ۲۰۲۴، وان ۳۱ هزار و ۴۱۸ نفر مهاجر ورودی دریافت کرده ولی ۵۴ هزار و ۲۳ نفر مهاجرت خروجی داشته است. به این ترتیب، خالص مهاجرت استان منفی ۲۲ هزار و ۶۰۵ نفر بوده و وان را به بیشترین خالص مهاجرت منفی در ترکیه در سال ۲۰۲۴ تبدیل کرده است.

مهاجرت به وان در سال ۲۰۲۴:

علل مهاجرت به وان به تفکیک آمار زیر گزارش شده است:

به دلیل انتصاب شغلی یا تغییر محل کار: ۳۶۵۷ نفر

برای شروع یا یافتن شغل: ۲۰۷۷ نفر

به منظور تحصیل: ۴۹۳۲ نفر

به دلیل ازدواج یا سایر دلایل خانوادگی: ۱۴۸۵ نفر

برای دسترسی به مسکن یا شرایط زندگی بهتر: ۷۰۲۳ نفر

به‌عنوان فرد وابسته به اعضای خانواده: ۷۲۷۰ نفر

برای بازگشت به زادگاه یا نزد خانواده: ۱۵۸۷ نفر

به دلایل درمانی و مراقبتی: ۶۰ نفر

به دلیل خرید منزل: ۶۴۳ نفر

به دلیل بازنشستگی: ۶۰ نفر

سایر و دلایل نامشخص: ۲۶۲۴ نفر

مهاجرت از وان در سال ۲۰۲۴:

دلایل مهاجرت از استان وان نیز به شرح زیر گزارش شده است:

به دلیل انتصاب شغلی یا تغییر محل کار: ۶۹۸۶ نفر

برای شروع یا یافتن شغل: ۴۳۱۰ نفر

به منظور تحصیل: ۷۱۴۰ نفر

به دلیل ازدواج یا سایر دلایل خانوادگی: ۲۷۷۴ نفر

برای دسترسی به مسکن یا شرایط زندگی بهتر: ۹۰۰۷ نفر

به‌عنوان فرد وابسته به اعضای خانواده: ۱۸۴۶۵ نفر

برای بازگشت به زادگاه یا نزد خانواده: ۷۹۱ نفر

به دلایل درمانی و مراقبتی: ۱۴۴ نفر

به دلیل خرید منزل: ۱۳۹۱ نفر

به دلیل بازنشستگی: ۱۲۹ نفر

سایر و دلایل نامشخص: ۲۸۸۶ نفر

2025/07/14، وان

 

 تونجلی با تولید ۲۴ برابر بیشتر از نیاز سالانه گندم، به اقتصاد کشور کمک می‌کند

تونجلی با تولید ۷۰ هزار تن گندم، که ۲۴ برابر بیشتر از نیاز سالانه ۵ هزار تنی این استان است، به اقتصاد کشور کمک می‌کند. شفیق آیگُل، استاندار تونجلی، در مراسم برداشت محصول در منطقه مازگِرت اعلام کرد که مهندسانی برای حمایت از کشاورزان منصوب خواهند شد.

تونجلی با تولید ۲۴ برابر بیشتر از نیاز سالانه گندم، به اقتصاد کشور کمک می‌کند

تونجلی با تولید بیش از ۲۴ برابر نیاز سالانه گندم خود، سهم قابل توجهی در اقتصاد کشور دارد. شفیق آیگُل، استاندار تونجلی، در مراسم برداشت محصول که در شهرستان مازگِرت برگزار شد، به این نکته اشاره کرد که نیاز سالانه گندم این استان ۵ هزار تن است، اما این نیاز با تولید تقریبی ۷۰ هزار تن برآورده می‌شود.

استاندار آیگل در این مراسم، در حین برداشت محصول با ماشین آلات، با تولیدکنندگان محلی و صاحبان کارخانه‌ها ملاقات کرد و گفت:

"ما با ۶۰ مهندس و تعدادی دامپزشک برای حمایت از تولید در اینجا هستیم. در صورت نیاز، مهندسان را برای مشاوره در مسائل کشاورزی به روستاها اعزام خواهیم کرد. در اینجا کارشناسانی خواهند بود که مستقیماً با تولیدکنندگان ارتباط برقرار کنند و به آنها کمک کنند. ما فقط از کارخانه‌های جدید حمایت نخواهیم کرد، بلکه از تولیدکنندگانی که موفق هستند نیز حمایت خواهیم کرد. با این رویکرد، تولید کشاورزی را حمایت خواهیم کرد. به طور دوره‌ای برای بررسی مسائل کشاورزی به اینجا خواهیم آمد و مهندسین ما مشاوران دهیاران و کشاورزان خواهند بود."

(2025/07/09، تونجلی

 

 سالی خشک، برای انگور "هوروز کاراسی" در کیلیس

در شهرستان موسی‌بِیلی کیلیس، که انگور هوروز کاراسی یکی از منابع اصلی معیشت است، به دلیل خشکسالی، دمای بالا و حوادث سرما، تولید این انگور به شدت کاهش یافته است. کشاورزان اعلام کردند که امسال سال سختی برای برداشت خواهد بود و از دولت خواسته‌اند که از آن‌ها حمایت کند.

سال سخت برای انگور هوروز کاراسی در کیلیس

رامازان ارجان، دهیار روستای کایاپینار در شهرستان موسی‌بِیلی، گفت که تولید انگور هوروز کاراسی که معمولاً حدود ۵ هزار تن بود، امسال به حدود ۱۰۰۰ تن کاهش خواهد یافت. وی افزود:

آبشارهایی که همیشه جاری بود، امسال خشک شد

دهیار ارجان اشاره کرد که خشکسالی نه تنها تأثیر زیادی بر محصول‌ها گذاشته بلکه منابع آبی روستا را نیز تحت تاثیر قرار داده است. وی اظهار داشت:

"آبشارهایی که سال‌ها مانند شلاله جریان داشتند، امسال به‌طور کامل خشک شدند. اسم روستای ما هم از منبع آبی که از زیر این سنگ‌ها می‌آید گرفته شده است. نام روستای کایاپینار به همین دلیل است."

2025/07/09، کیلیس

 

تقاضای اعسار (کُنکورداتو) بیش از 15 شرکت در ارزروم؛ زنگ خطری برای اقتصاد محلی

در استان ارزروم ترکیه، بیش از ۱۵ شرکت شناخته‌شده  عمدتاً فعال در بخش ساخت‌وساز رسماً اعلام ورشکستگی کنترل‌شده کرده‌اند. در میان این شرکت‌ها، برخی با وجود دارایی کافی به دلیل شرایط دشوار اقتصادی توان بازپرداخت بدهی‌های خود را از دست داده‌اند، در حالی که برخی دیگر تنها چند ماه پس از دریافت وام‌های کلان از بانک‌ها، به این فرایند پناه برده‌اند.

کُنکورداتو؛ حق قانونیست

کُنکورداتو در اصل یک فرایند قانونی برای نجات شرکت‌های بدهکار از بحران مالی است؛ اما متأسفانه به دلیل خلأهای حقوقی، این فرایند به بستری برای سوءاستفاده تبدیل شده و به ویژه در اقتصادهای کوچکی چون ارزروم، موجب بروز مشکلات فراوانی شده است. شرکت‌های ساختمانی که درخواست کُنکورداتو داده‌اند، نه‌تنها به کسب‌وکارهای کوچک آسیب می‌زنند، بلکه موجب زیان‌دیدگی شهروندانی می‌شوند که خانه‌های خود را از پروژه‌های در حال ساخت این شرکت‌ها خریداری کرده‌اند.

در مناطقی با ظرفیت اقتصادی محدود، اعلام کُنکورداتو از سوی یک شرکت می‌تواند اثر دومینویی بر سایر بخش‌ها گذاشته و بحران اعتماد در میان کسب‌وکارها و شهروندان را تشدید کند. به‌ویژه طلبکارانی که وام‌های بدون وثیقه مانند مصالح ساختمانی یا دستمزد کارگران را در اختیار شرکت‌ها قرار داده‌اند، در فضای تورمی‌کنونی با زیان‌های جدی مواجه می‌شوند، چرا که کُنکورداتو شامل پرداخت بهره به این نوع طلب‌ها نمی‌شود.

2025/07/15، ارزروم 

 

احداث ۳ سد کوچک برای آبیاری ۱۶ کیلومتر مربع زمین در ارزروم

در راستای گسترش آبیاری مدرن در کشاورزی، بهره‌وری حداکثری از اراضی کشاورزی، تأمین آب سالم برای مصرف خانگی و کاهش خطر سیلاب، سازمان کل آب‌های دولتی ترکیه DSİ وابسته به وزارت کشاورزی و جنگلداری، با درک صحیح از مفهوم مدیریت پایدار منابع آب، در تلاش است تا از هر قطره آب به‌خوبی استفاده کند.

با هدف استفاده بهینه از منابع آبی استان ارزروم، ساخت سه سد کوچکتوی در شهرستان پاسینلر، گرک در شهرستان خوراسان و کاووشتوران در پاسینلر در حال اجرا قرار دارد.

مهمت آکیف بالتای، رئیس کل سازمان آب‌های دولتی ترکیه، اعلام کرد که حفاری‌های مربوط به مسیر جابه‌جایی در پروژه کوچوکتوی به پایان رسیده و عملیات خاکبرداری از بدنه سد، خروجی آب مازاد (سرریز) و خطوط انتقال آب شرب به سرعت در حال اجراست.

"هم بازدهی افزایش می‌یابد، هم کشاورز نفس راحتی می‌کشد"

وی درباره سد گرک در خوراسان نیز گفت: «حفاری‌های مربوط به سرریز به پایان رسیده و عملیات خاک‌برداری و ساخت انحراف مسیر آب همچنان ادامه دارد. با اتمام پروژه، اراضی کشاورزی بدون آب در منطقه امکان آبیاری خواهند داشت.»

در خصوص سد کاووشتوران نیز اعلام شد که حفاری بدنه سد ادامه دارد و با بهره‌برداری از این پروژه، ۱۰.۶۰ کیلومتر مربع زمین کشاورزی به سیستم آبیاری مدرن مجهز خواهد شد.

بالتای افزود: «با اجرای این پروژه‌ها، هم بازده محصولات افزایش می‌یابد، هم کشاورز فرصت‌های بیشتری برای تولید خواهد داشت. ما به توسعه منابع آبی ارزروم ادامه خواهیم داد و چنین پروژه‌هایی نقش مهمی در پیشرفت منطقه ایفا خواهند کرد.»

۲۰۱ میلیون لیره درآمد سالانه بیشتر برای کشاورزان ارزرومی

مهمت آکیف بالتای تأکید کرد که سه سد کوچک کوچوکتوی، گرک و کاووشتوران، که در مجموع ۱۶۰٫۹ کیلومتر مربع زمین را آبیاری خواهند کرد، برای کشاورزی منطقه اهمیت فراوانی دارند. وی گفت:

«با آبیاری مدرن، هزینه‌های آبیاری در این ۱۶۰٫۹ کیلومتر مربع زمین کاهش یافته، بازده افزایش می‌یابد. کشاورزان می‌توانند محصولات متنوع‌تری کشت کنند و سود بیشتری به دست آورند. تنها با این پروژه‌ها طبق ارقام سال ۲۰۲۵، تولیدکنندگان ارزروم سالانه حدود ۲۰۱ میلیون لیره درآمد بیشتری کسب خواهند کرد.»

در مجموع، ۶٫۰۵ میلیون متر مکعب آب در سه سد ذخیره خواهد شد

2025/07/16، ارزروم

 

برداشت ۴۰ هزار تن زردآلو در اغدیر

در دشت اغدیر، واقع در خاک حاصلخیز شرق آناتولی، برداشت یکی از مهم‌ترین محصولات کشاورزی فصل تابستان یعنی زردآلو به پایان رسید. بنا به اعلام مسئولان، امسال در مجموع حدود ۴۰ هزار تن زردآلو در سطح شهر برداشت شده است.

دشت اغدیر که به دلیل ویژگی اقلیمی خاص خود با عنوان «چوکوروا‌ی شرق» شناخته می‌شود، به ویژه در مناطق مرکزی و روستاهای شهرستان توزلوجه میزبان تولید گسترده زردآلو است. کشاورزان اعلام کرده‌اند که میزان برداشت امسال در مقایسه با سال گذشته بسیار رضایت‌بخش بوده است.

بخش بزرگی از زردآلوهای برداشت‌شده روانه بازار داخلی شده‌اند، در حالی که نوع خاصی از زردآلوی اغدیر با نام «شالاغی»، به دلیل بافت نرم، عطر بی‌نظیر و طعم منحصربه‌فردش، به کشورهای مختلف از جمله کشورهای اروپایی، جمهوری آذربایجان، گرجستان و روسیه نیز صادر شده است. این زردآلوی خاص همچنان نقش مهمی در اقتصاد کشاورزی منطقه ایفا می‌کند.

کارشناسان تاکید می‌کنند که اقلیم و ساختار خاک اغدیر شرایط بسیار مناسبی برای تولید زردآلو فراهم می‌کند. میزان برداشت بالا و افزایش پتانسیل صادراتی، سبب رضایت خاطر کشاورزان شده و نقش قابل توجهی در توسعه کشاورزی منطقه دارد.

2025/07/11، اغدیر

 

  تولید سالانه چندین تن‌ بچه‌ماهی در ارتفاع ۲۱۰۰ متری در استان موش

در منطقه‌ای با ارتفاع ۲۱۰۰ متر از سطح دریا در شهرستان وارتو از توابع استان موش، یک مرکز پرورش ماهی سالانه چندین تن بچه‌ماهی تولید کرده و به استان‌های مختلف ترکیه ارسال می‌کند.

این مرکز در دامنه‌های کوه‌های بینگول و به همت ارجان اوزر، کارآفرین در سال ۲۰۱۱ تأسیس شد و از آن زمان تاکنون در زمینه پرورش بچه‌ماهی فعال است.

در این مرکز که از منابع آب طبیعی بهره‌مند است، ماهی سالمون و قزل‌آلا پرورش می‌یابد و توسط شرکت تابعه‌ی این مرکز به نقاط مختلف کشور عرضه می‌شود.

عمر باتوهان اوزر، مهندس شیلات و مدیر مسئول مرکز پرورش ماهی در شهرستان وارتو از توابع موش، اعلام کرد که ظرفیت تولید سالانه این مرکز ۴۰ میلیون بچه‌ماهی است.

اوزر در گفت‌وگویی اظهار داشت:

«به دلیل کمبود منابع آب طبیعی، نمی‌توانیم با تمام ظرفیت کار کنیم. در حال حاضر منتظر دریافت مجوز نصب قفس‌های پرورش ماهی در دریاچه سد آلپ‌ارسلان-۲ هستیم. در صورت دریافت این مجوز، می‌توانیم ظرفیت تولید را دو برابر کنیم.»

«پس از دریافت تخم‌های ماهی، آن‌ها را در دستگاه‌های انکوباتور قرار می‌دهیم. مدت زمان انکوباسیون بسته به دمای آب و شرایط طبیعی محیط متغیر است. پس از ۴۰ تا ۴۵ روز، تخم‌ها باز شده و بچه‌ماهی‌ها به مخازنی با طول یک متر منتقل می‌شوند تا کیسه زرده‌شان را به‌طور کامل جذب کنند.»

 ارسال به سراسر کشور و صادرات غیرمستقیم:

«ماهی‌ها پس از ورود به مرحله رشد، باید هر ماه اندازه‌گیری شوند. بچه‌ماهی‌های تولیدشده در ارتفاع ۲۱۰۰ متری در این مرکز، از طریق شرکت طرف قرارداد ما به کارخانه‌ها و مراکز پرورش ماهی سراسر ترکیه فرستاده می‌شوند. این مراکز، ماهی‌ها را با وزن‌های ۱۵، ۲۰ یا ۳۰ گرم خریداری کرده، آن‌ها را در سدها و مراکز خود به سایز سالمون می‌رسانند و سپس برای صادرات به خارج از کشور آماده می‌کنند.»

 2025/07/14، موش