اوراسیا یکی از منابع مهم انتشار گاز متان
متان، جزء اصلی گاز طبیعی و یکی از عوامل اصلی گرمایش زمین است زیرا در جلوگیری از خروج گرما از جو زمین، بسیار قوی‌تر از گاز کربنیک عمل می کند. طبق یک مطالعه جدید، منطقه اوراسیا یکی از منابع مهم انتشار متان در دنیا است و اقدامات دولت‌های این منطقه در رسیدگی به این معضل کافی نبوده است.
در سال ۲۰۲۴ در سطح جهانی، بیش از ۱۲۰ میلیون تن متان تولید شده است که حدود ۷ درصد از آن مربوط به چاه های نفت و گاز یا انواع معادن رها شده و متروکه بوده است. پارسال روسیه حدود ۶۰ درصد از متان در اوراسیا را تولید کرده است اما ترکمنستان نیز یکی از منتشرکنندگان اصلی متان در منطقه بوده است. کشورهای اوراسیا در مجموع مسئول تولید حدود ۲۲ میلیون تن متان در سال ۲۰۲۴ بوده اند.
انتشار متان در ترکمنستان آنقدر زیاد است که به راحتی توسط ماهواره ها قابل شناسایی است بطوریکه حدود یک سوم از مشاهدات سامانه موسوم به « هشدار و واکنش » حاکی از انتشار گسترده متان در ترکمنستان است.در حالی که پوشش ماهواره ای در روسیه ( به دلیل یخ و برف و محدودیت های نور خورشید در روز) بسیار محدود است ولی در سال ۲۰۲۴ حدود ۹۰ توده متان بر فراز خاک روسیه مشاهده شد.
در نیمه دوم سال 2023 قزاقستان صحنه یکی از بدترین نشت‌های متان در جهان بود. انفجار و آتش سوزی متعاقب آن در یک چاه (در غرب قزاقستان) بیش از شش ماه کشف نشد در نتیجه حدود 127000 تن متان را به جو آزاد کرد، مقداری که می‌تواند صدها هزار خودرو را به مدت یک سال روشن کند. در حالی که تولید انرژی یکی از دلایل اصلی انتشار گازهای گلخانه ای در جهان است ولی «سوزاندن ناقص زیست توده سنتی ( زیست توده ناشی از استفاده در پخت و پز و گرمایش خانه‌ها و زباله‌های سوخته شده در کشاورزی همچنین سوزاندن مرسوم زباله‌ها در دنیا) یکی از منابع مهم تولید متان در دنیا است. تمامی منتشر کنندگان متان در اوراسیا همچنین در ابتکار بانک جهانی معروف به «به صفر رساندن انتشار متان تا سال 2030» حضور دارند با این حال، روسیه تنها تولیدکننده متان در منطقه است که در «تعهد جهانی متان» (ابتکار مشترک ایالات متحده و اتحادیه اروپا) حضور ندارد. ِتعهدی که ۱۵۹ کشور سهیم در آن (در تلاشی دسته جمعی) متعهد به اقدامات داوطلبانه برای کاستن از انتشار جهانی متان تا سال ۲۰۳۰ ( حداقل ۳۰ درصد کمتر از سال ۲۰۲۰ ) شده اند.
تمام تولیدکنندگان اصلی گاز متان در اوراسیا به نوعی در ابتکارات چند جانبه تنظیم متان حضور دارند هر چند نتایج کمی به بار آمده است. آذربایجان تنها تولیدکننده متان در اوراسیا است که غلظت متان آن پایین تر از میانگین جهانی است ( منظور نسبت انتشار متان به مقدار گاز تولید شده است) . تقریباً ۷۰ درصد از کل انتشار متان مربوط به استخراج سوخت‌های فسیلی است و امکان کاستن از تولید متان از این طریق با استفاده از فناوری‌های نوین وجود دارد. در سال ۲۰۲۴ حدود ۳۵ میلیون تن از کل انتشار متان، ناشی از تولید نفت، گاز و زغال سنگ بوده است و بدون هیچ هزینه خاصی می‌توان از تولید این میزان متان جلوگیری کرد. دلیل این امر آن است که هزینه های مورد نیاز برای کاستن از انتشار متان اضافی، کمتر از ارزش اقتصادی و تجاری گاز متانی است که بصورت اضافی تولید و جمع آوری و فروخته یا استفاده می‌شود.طبق این گزارش ( در سال ۲۰۲۴) در منطقه اوراسیا امکان جلوگیری از انتشار تقریباً ۴۵ درصد گاز متان با استفاده از اقدامات بدون هزینه وجود داشت. مؤثرترین اقدام برای کاهش متان تنها یک کار موثر است و آن کاستن از مصرف سوخت‌های فسیلی در منطقه . انتشار بیش از حد متان، چالش بزرگی برای ترکمنستان به عنوان کشور علاقه مند به صادرات گاز به اروبا ایجاد کرده است . بر اساس گزارش وزارت انرژی ایالات متحده که اوایل سال ۲۰۲۵ منتشر شد، انتشار بالای متان از میادین نفت و گاز طبیعی درعشق آباد ( بخاطر عدم انطباق با مقررات و تعهدات اروبایی در مبارزه با انتشار گازهای گلخانه ای تا سال ۲۰۳۰ ) می‌تواند مانع از صادرات آنها به اروپا شود. بر اساس گزارش یک وبگاه نظارتی که توسطCapterio منتشر شده است انتشار متان در یکی از میادین نفت و گاز در ترکمنستان که بسیار آلوده به متان بوده اخیراً کاهش یافته است. Capterio نهادی است که به شرکت‌های انرژی جهت کاستن از هدر رفت گاز و سوخته شدن گاز در میادین نفت و گاز کمک می‌کند. در به روزرسانی داده‌های وبگاه Capterio در اکتبر گذشته، از تلاشهای شرکت دولتی ترکمن گاز به خاطر اقداماتی که برای مهار شعله ور شدن گاز در دهانه آتشفشانی میدان گازی موسوم به « دروازه» که گردشگران آن را «دروازه های جهنم» نامیده اند، تقدیر شد. شعله ور شدن گاز در این محل در اواخر سال ۲۰۲۴ در مقایسه با دوره مشابه سال قبل، «۱ میلیون فوت مکعب در روز» کاهش یافته است.
https://eurasianet.org/eurasia-is-a-significant-source-of-methane-emissions-report
13 می 2025