اخبار اقتصادی ترکیه - آنکارا

گزیده اخبار و تحولات اقتصادی ترکیه در هفته چهارم خردادماه 1404 مندرج در روزنامه‌ها و رسانه‌های این کشور به شرح زیر می‌باشد:

وزیر انرژی ترکیه: مشکلی برای تامین گاز طبیعی از ایران وجود ندارد

آلپارسلان بایراکتار، وزیر انرژی و منابع طبیعی ترکیه ضمن اشاره به جنگ میان رژیم صهیونیستی و ایران گفت: مشکلی در تامین گاز طبیعی وجود ندارد. ما از ایران گاز می‌گیریم نه نفت، در مورد گاز هم مشکلی نمی‌بینیم. وی افزود، مشکلی برای تامین گاز طبیعی از ایران وجود ندارد.

بایراکتار پس از جلسه هیئت دولت در جمع خبرنگاران گفت: درگیری  رژیم صهیونیستی و ایران می‌تواند وضعیت منفی در زمینه عرضه نفت ایجاد کند. وی با جلب توجه به افزایش قیمت نفت گفت: ممکن است وضعیت منفی در عرضه در دنیا ایجاد شود، قیمت ها بلافاصله واکنش نشان دادند و کمی‌بالا می روند اما اینکه آیا بیشتر هم خواهند شد؟ بله امکان افزایش قیمت وجود دارد. اما در سمت عرضه مشکلی نمی‌بینیم. ضمن اینکه ترکیه از سال 2019 نفتی از ایران خریداری نکرده است.

وزیر بایراکتار با بیان اینکه ترکیه از سال 2019 تاکنون هیچ نفتی از ایران خریداری نکرده است، گفت: نفت خام از بصره که از تنگه هرمز می‌گذرد و به ترکیه می آید وجود دارد و طبق آمار سال گذشته حدود 20 درصد بوده است و باید به نحوی آن را جایگزین کنیم. بایراکتار با بیان اینکه نفت تولید داخل در منطقه شیرناک 8 درصد نیاز ترکیه را تامین می‌کند، خاطرنشان کرد:مهمترین تأثیر ما در اینجا به معنای کلان افزایش واردات خواهد بود، نفت که 60 دلار بود به 76 دلار رسید، که این افزایش در  قیمت گاز طبیعی نیز منعکس خواهد شد. ما هیچ مشکلی در امنیت عرضه نمی‌بینیم، ما از ایران گاز می خریم، نفت نمی خریم و در تامین گاز هم مشکلی نمی‌بینیم.

تاثیر جنگ رژیم صهیونیستی  علیه ایران بر تغییر مسیر صادرکنندگان ترکیه ای

تنش میان رژیم صهیونیستی و ایران بر صادرات نیز تأثیر دارد. مصطفی گلتپه، رئیس انجمن صادرکنندگان ترکیه،خاطرنشان کرد که ایران بازار بسیار مهمی است، اما ممکن است در نتیجه تحولات اخیر صادرکنندگان به بازارهای جایگزین روی بیاورند. وی افزود، ایران شریک تجاری مهمی‌برای ترکیه است و آنها آگاه هستند که صادرکنندگان در نتیجه تحولات کنونی باید بیشتر به بازارهای جایگزین روی بیاورند. گلتپه با بیان اینکه در سال گذشته نزدیک به 5500 شرکت به ایران صادرات داشته اند، گفت: 5 بخش اصلی بیشترین صادرات به ایران در سال 2024 بخش های شیمیایی، منسوجات، مبلمان، کاغذ و محصولات جنگلی و ماشین آلات بوده و مجموع صادرات ترکیه به ایران در سال گذشته  بالغ بر 3.2 میلیارد دلار بوده است.

گلتپه از کاهش 8 درصدی صادرات به ایران در 5 ماهه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته و رسیدن به رقم به 1.2 میلیارد دلار خبر داد و خاطرنشان کرد: صادرکنندگان ما در حال حاضر مشکل رقابتی جدی دارند. در کنار این مشکل، اگر قدرت خرید در کشورهای دیگر ضعیف شود، خریداران به ناچار جستجوی خود را برای تامین کنندگان جایگزین تسریع می‌کنند. در این مرحله، برای شرکت های ما مهم است که در سبد محصولات فعلی خود، محصولات مقرون به صرفه تری را به خریداران عرضه کنند. صادرکنندگان ترکیه با ساختار پویای خود توانایی سازگاری سریع با انواع تحولات جهانی و بین المللی را دارند. گلتپه با بیان اینکه هم انجمن صادرکنندگان و هم نهادهای دولتی مربوطه در حال کار بر روی مدل‌های جایگزین و ابزارهای حمایتی مختلف برای به حداقل رساندن ریسک‌های مالی صادرکنندگان هستند، گفت: هدف ما افزایش قابلیت پیش‌بینی و اجرای مکانیسم‌هایی است که از قدرت رقابتی صادرکنندگان محافظت می‌کند. وی با تاکید بر اینکه بازار ایران از لحاظ نزدیکی تاریخی و جغرافیایی یک شریک تجاری مهم برای ترکیه است، گفت: اما در راستای تحولات کنونی، ما نیز آگاه هستیم که صادرکنندگان ما باید ریسک های خود را متنوع کرده و بیشتر به سمت بازارهای جایگزین روی بیاورند. گلتپه خاطرنشان کرد که آنها به عنوان انجمن صادرکنندگان از جستجوهای بازار جدید هم به صورت منطقه ای و هم به صورت بخشی حمایت می‌کنند.

تاثیر جنگ رژیم صهیونیستی علیه ایران بر اقتصاد ترکیه

قیمت بنزین و گازوئیل در ترکیه به بالاترین میزان در 5 ماه اخیر رسید.

چند روز بعد از آغاز جنگ رژیم صهیونیستی علیه ایران قیمت نفت در بازارهای جهانی 10 درصد افزایش یافت. به دنبال افزایش قیمت نفت ، قیمت سوخت در ترکیه بارها افزایش یافته است. طی یک هفته قیمت بنزین 3 لیر و قیمت گازوئیل 5 لیر افزایش یافته است. در آخرین افزایش قیمت، قیمت هر لیتر بنزین 1.56 لیر و گازوئیل 1.75 لیر در ترکیه افزایش یافت. اینک نرخ یک لیتر بنزین در ترکیه 50 لیرو نرخ گازوئیل 51.6 لیر می‌باشد. این در حالی است که قبل از حمله رژیم صهیونیستی به ایران قیمت یک لیتر بنزین 46.9 و گازوئیل 46.2 لیر بود. البته کارشناسان حوزه انرژی معتقدند افزایش قیمت حامل های انرژی تنها محدود به نرخ بنزین و گازوئیل نخواهد بود و بخش گاز و برق را نیز به شدت تحت تاثیر قرار خواهد داد.

حملات رژیم صهیونیستی به ایران و تلافی ایران، تنش ها را در منطقه افزایش داده است. این تحول خطرات جدی برای سیاست خارجی ترکیه و همچنین امنیت انرژی و اقتصادی دارد. نجدت پامیر، کارشناس حوزه انرژی معتقد است که ترکیه از جهات مختلف تحت تأثیر این بحران قرار گرفته است. وی اظهارداشت: در پی حملات رژیم صهیونیستی، قیمت نفت برنت از 69 دلار به بیش از 74 دلار افزایش یافت. افزایش قیمت ها در کوتاه مدت یک تحول قابل انتظار بود. ترکیه 92 درصد به نفت خارجی وابسته است. افزایش قیمت نفت به طور مستقیم هزینه‌های انرژی را افزایش داد. در سال 2022، زمانی که نفت برنت به طور متوسط 101 دلار بود، میزان واردات انرژی ترکیه 96.6 میلیارد دلار بود. هنگامی‌که قیمت ها در سال 2023 به 82 دلار کاهش یافت، این میزان به 69.1 میلیارد دلار کاهش یافت. از سوی دیگر، واردات انرژی نه تنها شامل نفت بلکه واردات گاز طبیعی، زغال سنگ و برق را نیز شامل می‌شود. افزایش قیمت نفت در همه این موارد منعکس خواهد شد. علاوه بر این، واردات انرژی به دلار انجام می‌شود و کاهش ارزش لیر هزینه‌ها را بیش از پیش افزایش خواهد داد.

گردشگری و نگرانی‌های امنیتی منطقه ای

تنش در منطقه می‌تواند بر جریان گردشگری به ترکیه تأثیر منفی بگذارد. در طول جنگ غزه در سال 2023، رزروهای گردشگری از منطقه کاهش یافت. بخش گردشگری به سرعت به تحولات ژئوپلیتیکی واکنش نشان می دهد. سالانه بیش از سه میلیون گردشگر ایرانی به ترکیه سفر می نمایند که در صورت تداوم این بحران، صنعت گردشگری ترکیه که سهم بالایی در درامد بودجه این کشور دارد دچار اختلال خواهد شد.

علاوه بر این، مسائل امنیتی در حمل و نقل تجاری در دریای سرخ و کانال سوئز می‌تواند به معنای زمان حمل و نقل طولانی تر و هزینه‌های بالاتر برای صادرکنندگان باشد. با توجه به حملاتی که در ابتدای سال 2024 از یمن منشا گرفته بود، زمان حمل بار در این مسیر افزایش یافت و هزینه حمل و نقل کانتینری تا 300 درصد افزایش یافت.

علاقمندی شرکت های ترک برای سرمایه گذاری در مصر

در دوره‌های اخیر سرمایه گذاران ترکیه ای علاقه خود را به سرمایه گذاری در بازار مصر نشان داده اند. بر اساس اعلام منابع رسمی، تاکنون 3 میلیارد دلار سرمایه گذاری از سوی سرمایه گذاران ترکیه ای در کشور مصر صورت گرفته است. براساس اخبار منتشر شده این بار شرکت پوشاک و نساجی اولوسوی نیز به لیست شرکتهایی که مصر را جهت سرمایه گذاری ترجیح  داده اند، می‌پیوندد. بنابر اعلام مدیران این شرکت، شرکت پوشاک اولوسوی سرمایه گذاری اولیه 18 میلیون دلاری را در مصر انجام خواهد داد. این شرکت قصد دارد که یک کارخانه نخ و ریسندگی در منطقه اقتصادی کانال سوئز واقع در  منطقه قنطره غرب ایجاد نماید و در همین ارتباط توافق نامه ای را امضا کرده است.

این کارخانه که در زمینی به مساحت 35000 متر مربع خواهد بود، زمینه اشتغال مستقیم برای 855 نفر را فراهم می‌کند. 80 درصد از تولیدات صادر می‌شود و 20 درصد به بازار داخلی هدایت می‌شود.

ولید جمال الدین، رئیس منطقه صنعتی قنطره غرب مصر اظهار داشت که منطقه صنعتی قنطره غرب برای صنایع نساجی و پوشاک آماده بوده و این منطقه پیوسته در حال توسعه است. وی افزود، این کارخانه بیست و چهارمین پروژه انجام شده در منطقه صنعتی قنطره غرب است، گفت: مجموع سرمایه گذاری‌های در این منطقه به 661.5 میلیون دلار رسیده و برای 34 هزار و 455 نفر به طور مستقیم اشتغالزایی شده است.

گزارش صادرات استانی ترکیه

وزارت تجارت ترکیه داده‌های صادرات این کشور را به صورت استانی برای دوره ژانویه تا می 2025 اعلام کرد. در 5 ماه اول، 18 استان بیش از یک میلیارد دلار صادرات و 46 استان افزایش صادرات را تجربه کرده اند. در حالی که استانبول بیشترین صادرات را به خود اختصاص داده است، بیشترین افزایش صادرات نسبت به مدت مشابه سال قبل در شهر کجاعلی به ثبت رسیده است. این وزارتخانه تاکید کرد: تلاش ها با هدف گسترش صادرات در سراسر کشور و افزایش آن با محصولات با ارزش افزوده بالا، با قاطعیت ادامه دارد.

استانبول در ماه می 2025 با 5 میلیارد و 212 میلیون دلار بیشترین صادرات را در مقایسه با سایر استان‌ها به دست آورد.  بعد از استانبول، کجاعلی با 3 میلیارد و 403 میلیون دلار، ازمیر با 2 میلیارد و 124 میلیون دلار، بورسا با یک میلیارد و 837 میلیون دلار و تکیرداغ با یک میلیارد و 186 میلیون دلار در رتبه‌های بعدی قرار دارند.

استانی که بیشترین افزایش صادرات را نسبت به ماه مشابه سال قبل داشته، استان کجاعلی با 681 میلیون دلار افزایش بوده است. پس از آن شهرهای چوروم با 268 میلیون دلار، یالووا با 174 میلیون دلار، آنکارا با 160 میلیون دلار و بورسا با 106 میلیون دلار قرار دارند.