روابط اقتصادی جمهوری تاتارستان با کشورهای آسیای مرکزی
جمهوری تاتارستان یکی از مهمترین جمهوری‌های فدراسیون روسیه بوده و زیر ساخت های اقتصادی خوبی برای توسعه روابط نیز برخودار است.
در سال های اخیر روابط این جمهوری با سایر کشورها بویژه کشورهای آسیای مرکزی توسعه خوبی داشته است.
حجم روابط تجاری جمهوری تاتارستان با کشورهای مسلمان در قلمرو پساشوروی به میلیون‌ها دلار می‌رسد. این جمهوری با صادرات محصولاتی همچون فرآورده‌های لبنی، مارمالاد و کچاپ و همچنین واردات شیرینی‌جات، کره و سایر اقلام خوراکی، روابط اقتصادی فعالی با کشورهای اسلامی‌برقرار کرده است.
تاتارستان به‌صورت پویا در حال گسترش همکاری‌های اقتصادی با کشورهای مسلمان است. از جمله این همکاری‌ها، می‌توان به روابط تجاری خارجی این جمهوری با جمهوری‌های سابق شوروی اشاره کرد که اکثریت جمعیت آن‌ها پیرو دین اسلام هستند. نزدیکی فرهنگی و مذهبی میان تاتارستان و این کشورها، عاملی غیرمادی اما بسیار تأثیرگذار در موفقیت این روابط به‌شمار می‌رود.
الکساندر اسمکالین، مدیر انجمن مناطق نوآور روسیه در گفت‌وگو با RBC تاتارستان اظهار داشت: «تاتارستان که از سنت‌های دیرینه اسلامی و دیپلماسی باتجربه در بستر جهان اسلام برخوردار است، به‌عنوان حلقه‌ای مطمئن و عامل اعتماد میان روسیه و کشورهای دارای جمعیت عمدتاً مسلمان ایفای نقش می‌کند.»
براساس داده‌های منتشرشده از سوی دفتر مطبوعاتی وزارت کشاورزی و صنایع غذایی تاتارستان، در سال ۲۰۲۴ قزاقستان به‌عنوان نخستین مقصد صادرات مواد غذایی تاتارستان در میان کشورهای مسلمانِ پساشوروی معرفی شده است. حجم صادرات به این کشور ۴۸,۸ میلیون دلار برآورد شده که حدود یک‌سوم آن، معادل ۱۵,۸ میلیون دلار، شامل سس‌های آماده، چاشنی‌ها و افزودنی‌های طعم‌دهنده بوده است. همچنین، کچاپ و سایر سس‌های گوجه‌فرنگی به ارزش ۴,۲ میلیون دلار و بستنی و انواع یخ‌خوراکی با یا بدون کاکائو به ارزش ۲,۴ میلیون دلار صادر شده است. سایر کالاهای صادرشده به قزاقستان شامل شیر، خامه، کره، پنیر، مربا، ژله، مارمالاد، پوره میوه و دیگر اقلام غذایی می‌شود.
ازبکستان در جایگاه دوم کشورهای واردکننده مواد غذایی از تاتارستان قرار دارد. به گفته وزارت کشاورزی این جمهوری، در سال گذشته مجموع صادرات به ازبکستان به ۱۵,۷ میلیون دلار رسیده که ۹,۲ میلیون دلار از آن به محصولات مشابه قزاقستان از جمله سس‌های آماده، چاشنی‌ها و افزودنی‌های غذایی اختصاص یافته است. قزاقستان، ازبکستان و ترکیه از جمله مهمترین شرکای اقتصادی تاتارستان محسوب می‌شوند.
به گفته گرمان لرنر، معاون وزیر صنعت و تجارت جمهوری، تاتارستان با بیش از ۱۳۰ کشور جهان ارتباط تجاری دارد. آرتور نیکلایف، معاون اول رئیس اتاق بازرگانی و صنایع تاتارستان نیز در گفت‌وگو با RBC تاتارستان پیشنهاد داد که این جمهوری می‌تواند صادرات روغن آفتابگردان، آرد و غلات به ازبکستان را افزایش دهد و در مقابل، سبزیجات و میوه‌های تازه این کشور را که چندین مرتبه در سال برداشت می‌شوند، وارد کند. در رتبه‌بندی حجم صادرات مواد غذایی از تاتارستان به کشورهای مسلمان پساشوروی، پس از قزاقستان و ازبکستان، تاجیکستان با واردات ۴ میلیون دلاری در سال ۲۰۲۴ در جایگاه سوم و قرقیزستان با ۳ میلیون دلار در رتبه چهارم قرار دارد. قزاقستان نه‌تنها در صادرات از تاتارستان بلکه در زمینه صادرات مواد غذایی به این جمهوری نیز در جایگاه نخست قرار دارد. بنا بر گزارش وزارت کشاورزی تاتارستان، واردات از قزاقستان در سال ۲۰۲۴ به ۲۴,۶ میلیون دلار رسیده است. بخش عمده‌ای از این واردات شامل کره به ارزش ۱۵,۲ میلیون دلار بوده است. همچنین مخلوط‌های غذایی و محصولات آماده تهیه‌شده از چربی‌های حیوانی یا گیاهی به ارزش ۴,۷ میلیون دلار و شیرینی‌جات بدون کاکائو از جمله شکلات سفید به ارزش ۱,۱ میلیون دلار وارد تاتارستان شده‌اند. ازبکستان با صادرات ۴,۳ میلیون دلاری در رتبه دوم واردات به تاتارستان قرار دارد. پس از آن، تاجیکستان با ۹۷۶ هزار دلار و ترکمنستان با تنها ۱۳ هزار دلار در رده‌های بعدی قرار دارند. بنا بر اعلام مقامات، در سال گذشته وارداتی از قرقیزستان ثبت نشده است.
لرنر خاطرنشان کرد: «تاتارستان به‌طور سنتی از روابط تجاری و اقتصادی مستحکم با کشورهای اسلامی‌برخوردار بوده است. سهم کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی‌شامل قزاقستان، ازبکستان، قرقیزستان، تاجیکستان و ترکمنستان از کل تجارت خارجی تاتارستان از ۱۲,۶ درصد در سال ۲۰۲۰ به حدود ۴۰ درصد در سال ۲۰۲۳ افزایش یافته است.» الکساندر اسمکالین، رئیس انجمن مناطق نوآور روسیه، تأکید کرد که گسترش روابط اقتصادی خارجی تاتارستان با گروهی از کشورهای مسلمان، اقدامی منطقی و راهبردی محسوب می‌شود که نشان‌دهنده بلوغ و انسجام در سیاست اقتصادی این منطقه است. تاتارستان نقش نظام‌مندی در تحقق اهداف سیاست خارجی فدراسیون روسیه ایفا می‌کند و از طریق مشارکت فعال در نشست‌های بین‌المللی، برگزاری جلسات سرمایه‌گذاری و پذیرش هیئت‌های تجاری، به‌طور مؤثری در دیپلماسی اقتصادی کشور مشارکت دارد. اسمکالین در پایان تصریح کرد: «به این ترتیب، تاتارستان به تقویت مسیر دیپلماسی اقتصادی روسیه، به‌ویژه در حوزه‌هایی که مرکز فدرال در پی ایجاد مشارکت‌های پایدار، قابل اعتماد و سودمند متقابل است، کمک شایانی می‌کند.» (سایت خبرگزاری «rt.rbc.ru»)