تحول در صنعت کشاورزی عربستان سعودی

عربستان سعودی حدود ۸۰ درصد شبه‌جزیره عرب را تشکیل می‌دهد و یکی از خشک‌ترین کشورهای جهان است لیکن با طرح‌های ابتکاری، سرمایه‌گذاری‌ و نوآوری‌های فناوری برای دستیابی به خودکفایی در تولید بسیاری از مواد غذایی در یکی از خشک‌ترین مناطق جهان تلاش می کند.

همچنین به گزارش نشریه اکونومی‌میدل‌ایست، وزارت محیط زیست، آب و کشاورزی عربستان سعودی از افزایش قابل توجه و چشمگیر سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در بخش کشاورزی و غذایی کشور خبر داده است. میزان کل این سرمایه‌گذاری‌ها که در راستای تحقق چشم‌انداز ۲۰۳۰ و تامین امنیت غذایی کشور صورت می‌گیرد، از ۳۷ میلیارد ریال سعودی (حدود 10 میلیارد دلار) فراتر رفته است. پروژه‌های سرمایه‌گذاری شامل کشت محصولات، دامداری، شیلات، فرآوری و تولید محصولات کشاورزی و توسعه زیرساخت‌ها است. دولت عربستان نیز با ارائه تسهیلات و حمایت‌های مختلف از سرمایه‌گذاران، از جمله تسهیلات مالی و ارائه زمین‌های کشاورزی، از این سرمایه‌گذاری‌ها حمایت می‌کند.

سرمایه‌گذاری‌های جدید برای تحقق چشم‌انداز ۲۰۳۰

این سرمایه‌گذاری‌ها طیف گسترده‌ای از پروژه‌ها از جمله تولید محصولات زراعی، دامداری، شیلات، صنایع تبدیلی و زیرساخت‌های کشاورزی را در سراسر عربستان سعودی پوشش می‌دهند. مقامات سعودی تأکید کرده‌اند که تمام این پروژه‌ها با چشم‌انداز ۲۰۳۰ این کشور همسو هستند.

وزارت محیط زیست، آب و کشاورزی این اعلامیه را در حاشیه پنل گفتگوی «چشم‌انداز ۲۰۳۰ و استراتژی ملی غذا، چالش‌های آینده» که به ریاست سلیمان الخطیب، معاون وزیر کشاورزی، در چهل و یکمین نمایشگاه کشاورزی عربستان سعودی در ریاض برگزار شد، ارائه کرد.

همکاری بخش خصوصی و دولت برای تامین امنیت غذایی و توسعه پایدار

الخطیب بر نقش حیاتی بخش خصوصی در پیشبرد بخش کشاورزی تأکید کرد. این سرمایه‌گذاری‌ها همچنین از تلاش‌های وزارتخانه برای دستیابی به امنیت غذایی، رشد اقتصادی، توسعه اجتماعی و پایداری محیط زیست حمایت می‌کنند.

پروژه‌های سرمایه‌گذاری شامل تولیدات گیاهی، دامداری و شیلات، همچنین فرآوری و تولید محصولات کشاورزی و توسعه زیرساخت‌ها می‌شود. وزارتخانه همچنین سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های زنجیره سرد را برای بهبود حمل و نقل محصولات کشاورزی تشویق می‌کند. علاوه بر این، وزارتخانه در حال ترویج ایجاد مراکز بازاریابی در سراسر کشور است.

مشوق‌های جدید برای جذب سرمایه‌گذاران در بخش کشاورزی

الخطیب اظهار داشت: «برای تسهیل این سرمایه‌گذاری‌ها و افزایش بهره‌وری بخش کشاورزی، وزارتخانه مشوق‌ها و تسهیل‌گرهای مختلفی را معرفی کرده است. این موارد شامل حمایت از فرصت‌های سرمایه‌گذاری، ترویج استفاده از فناوری‌های کشاورزی مدرن، ارائه وام‌های کشاورزی از طریق صندوق توسعه کشاورزی، تشویق به اجاره زمین‌های ارزان، ساده‌سازی مراحل صدور مجوز برای پروژه‌های کشاورزی و ارائه پشتیبانی فنی و مشاوره‌ای به کشاورزان می‌شود.»

این اهداف با استراتژی ملی کشاورزی ۲۰۳۴ همسو است که بر پایداری منابع طبیعی، نوآوری، پیشگیری از آفات، افزایش سهم اقتصادی و پرورش یک جامعه کشاورزی پویا تمرکز دارد.

عربستان پیش‌تر نیز اعلام کرد که این کشور برای افزایش امنیت غذایی و کاهش وابستگی به واردات غذا، بودجه‌ای دو میلیارد ریالی (۵۳۳ میلیون دلار) را به بخش کشاورزی اختصاص داده است. این بودجه صرف طرح‌هایی مانند تولید گوشت قرمز و طیور، کشاورزی گلخانه‌ای، آبزی‌پروری و ساخت سردخانه‌ها می‌شود. با این سرمایه‌گذاری، عربستان قصد دارد خودکفایی در تولید محصولات کشاورزی را افزایش دهد و به اهداف چشم‌انداز ۲۰۳۰ خود نزدیک‌تر شود.

به گزارش عرب نیوز  صندوق توسعه کشاورزی عربستان سعودی، مبلغ ۲ میلیارد ریال سعودی (معادل ۵۳۳.۳۳ میلیون دلار) را برای ارائه وام‌ها و تسهیلات اعتباری با هدف ارتقای پایداری و امنیت غذایی در سراسر پادشاهی تصویب کرد.

عربستان، به دنبال تنوع‌بخشی در تولیدات کشاورزی

این بودجه راهبردی، طیف وسیعی از ابتکارات کشاورزی از جمله تولید گوشت قرمز و طیور، کشاورزی گلخانه‌ای، آبزی‌پروری ماهی و امکانات انبار سرد را پشتیبانی خواهد کرد. این تصمیم در سومین جلسه هیئت مدیره صندوق در سال جاری که در ۱۸ سپتامبر 2024 برگزار شد و ریاست آن را عبدالرحمان الفضلی، وزیر محیط زیست، آب و کشاورزی بر عهده داشت، اتخاذ شد.

با وجود اینکه حدود ۹۰ درصد از خاک عربستان سعودی را بیابان تشکیل می‌دهد، این کشور در حال تجربه یک تحول عظیم در بخش کشاورزی با هدف افزایش تولید محصولات داخلی و کاهش وابستگی به واردات مواد غذایی است. طبق اعلام سازمان آمار عمومی، پادشاهی عربستان، در حال حاضر به خودکفایی کامل در تولید خرما، محصولات لبنی تازه و تخم‌مرغ رسیده است.

حمایت دولت عربستان از بخش کشاورزی برای کاهش وابستگی به واردات

صندوق توسعه کشاورزی عربستان سعودی (ADF) با تقویت تولیدات داخلی و تضمین زنجیره‌های تأمین پایدار، نقش مهمی در پیشبرد اهداف امنیت غذایی کشور و ترویج پایداری بلندمدت کشاورزی، مطابق با اهداف چشم‌انداز عربستان سعودی ۲۰۳۰ ایفا می‌کند.

مُنیر بن فهد السهلی، مدیرعامل صندوق توسعه کشاورزی عربستان سعودی، اعلام کرد که سرمایه در گردش برای حمایت از واردات محصولات کشاورزی کلیدی، با همکاری بانک‌ها تأمین خواهد شد. وی تأکید کرد که این اقدام، بخشی از یک استراتژی جامع امنیت غذایی است که برای تقویت ذخایر و تثبیت زنجیره‌های تأمین طراحی شده است.

هیئت مدیره همچنین گزارشی را در مورد عملکرد پروژه‌های کشاورزی که در پنج سال گذشته توسط صندوق حمایت شده‌اند، بررسی کرد و عملیات، تولید و اهداف تأمین مالی آنها را ارزیابی نمود. علاوه بر این، هیئت مدیره گزارش عملکرد کلی ADF را تا پایان ماه اوت در سال مالی جاری بررسی کرد.

رشد چشمگیر تولیدات کشاورزی در عربستان سعودی

منصور المشیتی، معاون وزیر محیط زیست، آب و کشاورزی عربستان سعودی، در سخنرانی خود در چهل و سومین نشست کنفرانس عمومی سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد در ژوئیه ۲۰۲۳، به افزایش چشمگیر سرمایه‌گذاری‌ها در بخش کشاورزی عربستان سعودی اشاره کرد. وی خاطرنشان کرد که تولیدات کشاورزی داخلی در سال ۲۰۲۲ به ۱۰۰ میلیارد ریال سعودی رسیده که بالاترین سهم در تاریخ است و پادشاهی عربستان سعودی به سطح قابل توجهی از خودکفایی، به ویژه در محصولات کشاورزی با استفاده از فناوری‌های مدرن، دست یافته است.

طبق ادعای مقامات ذیربط سعودی و براساس آمارها و داده‌های رسمی دستگاهها و نهادهای این کشور، برخی موسسات تحقیقاتی غیرسعودی و رسانه‌های محلی، خودکفایی این کشور در زمینه برخی مواد غذایی و محصولات کشاورزی طی سال‌های اخیر به شرح ذیل می‌باشد:

 

درصد خودکفایی برخی محصولات کشاورزی و موادغذایی در عربستان سعودی
ردیف	نام محصول	میزان خودکفایی (میزان تولیدشده از کل مصرف داخلی)	ملاحظات
1	خرما :	124 درصد
2	شیرتازه :	122 درصد
3	سایر لبنیات تازه :	۱18 درصد
4	تخم‌مرغ :	117 درصد.
5	انجیر :	111 درصد
6	انگور :	100 درصد
7	انار :	100 درصد
8	نوعی طالبی :	100 درصد
9	هندوانه :	99 درصد
10	سیب زمینی :	80 درصد
11	سبزیجات :	70 درصد
12	طیور(ماکیان) :	۶۸ درصد
13	گوجه‌فرنگی :	۶۷ درصد،
14	گوشت قرمز :	۶۰ درصد،
15	ماهی :	۴۸ درصد تا 52 درصد
16	انبه :	51.7 درصد
17	هویج :	۵۰ درصد،
18	پیاز :	۴۴ درصد
19	انار :	34 درصد
20	مرکبات :	15 درصد

 

ضمنا وزارت «محیط زیست، آب و کشاورزی» عربستان سعودی اخیرا گزارش داد، عربستان در بسیاری از محصولات کشاورزی دیگر از جمله انگور، انار و طالبی به خودکفایی رسیده‌ایم.

عربستان سعودی برای تقویت خودکفایی غذایی ناچار بوده است بر موانع ناشی از تغییرات اقلیمی غلبه کند: افزایش دمای بی‌سابقه و تخریب خاک، و کمبود آب در میانه کاهش بارندگی و محدودیت ذخایر آب شیرین طبیعی.  

سال گذشت برخی از مسوولان عربستانی از راه‌اندازی ‌Topian، شرکت غذایی نیوم خبر دادند. به گزارش خبرگزاری رسمی عربستان سعودی، تاپیان به دنبال بازنگری مجدد تولید، توزیع و مصرف مواد غذایی از طریق ایجاد راه‌حل‌های غذایی پایدار و نوآورانه در پنج ستون کشاورزی عمودی مقاوم در برابر تغییرات آب و هوایی، فرآیند آبزی‌پروری احیا‌کننده؛ غذاهای جدید؛ تغذیه شخصی؛ تامین غذای پایدار و ESG خواهد بود. راه‌اندازی تاپیان توسط وزارت محیط‌زیست، آب و کشاورزی عربستان سعودی برای تقویت امنیت غذایی اهداف چشم‌انداز ۲۰۳۰ پادشاهی عربستان، کاهش تغییرات اقلیمی و دستیابی به انتشار خالص صفر تا سال ۲۰۶۰ پشتیبانی می‌شود. بر اساس بیانیه‌ای که توسط نیوم منتشر شده است، این شرکت مواد غذایی نشان‌دهنده «استاندارد نوآورانه جدیدی در تولید مواد غذایی پایدار» است. هدف تاپیان، تکمیل هنرکارآیی بیشتر با هزینه کمتر است و «عصر جدید غذا» را برای دستیابی به امنیت غذایی در بر می‌گیرد.

بر اساس پیش‌بینی‌های استاتیستا، بازار کشاورزی عربستان سعودی به سوی رونق بیشتر حرکت می‌کند و انتظار می‌رود تا پایان سال جاری 2024 به رشدی چشمگیر دست یابد. به گونه‌ای که ارزش تولید ناخالص در این بازار می‌تواند به 16.13 میلیارد دلار برسد. این آمار نشان‌دهنده رشد سالانه 3.77 درصدی است. تا سال 2028، این رقم به 18.70 میلیارد دلار افزایش می‌یابد.

علاوه بر این، پیش‌بینی می‌شود ارزش واردات در بخش کشاورزی عربستان به 9.5 میلیارد دلار آمریکا و ارزش صادرات به 1021.0 میلیون دلار آمریکا برسد. این ارقام رشد سالانه 5.01 درصدی برای واردات و 6.85 درصدی برای صادرات را نشان می‌دهد. چنین رشد چشمگیری نشان‌دهنده تلاش‌های عربستان سعودی برای دستیابی به امنیت غذایی و کاهش وابستگی به واردات مواد غذایی است.

منابع:

Economymiddleeast

https://economymiddleeast.com/news/saudi-arabia-secures-10-billion-in-private-investment-for-sustainable-agriculture/

Arab News

https://www.arabnews.com/node/2572020/business-economy