گردشگری گاسترونومی و جایگاه آن در صنعت گردشگری ترکیه

صنعت گردشگری از جمله منابع اصلی درآمد سالیانه ترکیه است و این درآمد سهم قابل توجهی در جبران بخشی از کسری تراز تجاری این کشور دارد. بر اساس آمار و اطلاعات منتشر شده از حجم تجارت ترکیه در سال 2023 میلادی، صنعت گردشگری با درآمدی بالغ بر 53 میلیارد دلار51.24 درصد از کسری تجاری این کشور را در سال 2023 پوشش داده است.از سوی دیگر 19 درصد از درآمد حاصل از صنعت گردشگری ترکیه درآمدهای حاصل از مواد غذایی و به اصطلاح گردشگری گاسترونومی‌بوده است.

گردشگری گاسترونومی

گردشگری یکی از با ارزش ترین صنایع دنیاست. بالاترین اعتبار، نفوذ و ویژگی جذاب در بخش گردشگری، عرضه غذا و نوشیدنی است. زیرساخت‌ها و عرضه مواد غذایی و آشامیدنی به عنوان یک قابلیت اساسی برای مقاصدی است که در گردشگری رقابت می‌کنند.

بر اساس مطالعات صورت گرفته، یکی از ویژگی‌هایی که گردشگران در انتخاب مقصد برای بازدید و یا در رضایت و نارضایتی از مقصد مورد ارزیابی قرار می‌دهند و بیش از هرچیز تحت تاثیر آن قرار می‌گیرند، نحوه ارائه غذا و نوشیدنی است.

موضوع خوراک شناسی، به عنوان راهنمایی در مورد اینکه کجا، چه زمانی، چگونه، چقدر، چگونه غذا بخوریم و بنوشیم، تعریف شده است (یونال، 2014). خوراک شناسی به عنوان شاخه ای از علم، هم از علوم فیزیکی و هم از علوم اجتماعی بهره می‌برد و همچنین موضوعات تحقیقاتی مختلفی را برای این علوم ارائه می دهد. طعم، مواد مغذی، کیفیت مواد غذایی، بهداشت، نظافت و مواردی از این دست را می‌توان در چارچوب رابطه خوراک شناسی با علم برشمرد. در زمینه علوم اجتماعی، روانشناسی تعیین می‌کند که مردم چه نوشیدنی یا غذایی را دوست دارند و چرا آن را دوست ندارند. اشتراک غذاها و نوشیدنی‌های مذکور، پدیده و انگیزه غذا خوردن در بیرون از منزل موضوع اقتصاد و جامعه شناسی است. تکامل ابزار و تجهیزات مورد استفاده در آشپزخانه موضوعی تاریخی و باستانی است.

از سوی مسائل مربوط به غذاهای حلال و حرام نیز که به نوعی مربوط به خوراک شناسی است در حوزه الهیات و علوم اسلامی است که از این جهت نیز گاسترونومی یا خوراک شناسی به عنوان یک محور علمی مورد بررسی قرار می‌گیرد. (Sökmen & Özkanlı, 2018).

ضرورت خوردن و آشامیدن و اشتیاق گردشگران به ارزیابی و لذت بردن از لحظه لحظه سفر، ارزش‌های خوراک شناسی را جزء لاینفک گردشگری می‌کند. اهمیت این ارزش‌های خوراک شناسی که دلیل اصلی سفر برخی از گردشگران را تشکیل می‌دهد، زمینه ساز پیدایش گردشگری گاسترونومی است. افرادی که برای ارزش‌های خوراکی سفر می‌کنند، به نوعی شاهد ارزش‌های منطقه‌ای هستند که از گذشته تا کنون بازدید می‌کنند.

غذاها و نوشیدنی‌های محلی تهیه و سرو می‌شوند که در مقصدی که گردشگری غذا در آن انجام می‌شود، نتیجه ترکیب ارزش‌هایی مانند فرهنگ مذهبی، ساختار اجتماعی و سنت‌های آن مقصد است (Karakuş, Onat, & Özdemir, 2020).

در شرایط امروزی خوراک شناسی اساس گردشگری و در نتیجه اقتصاد را تشکیل می‌دهد. با نفوذ گردشگری گاسترونومی (خوراک شناسی)، هم اقتصاد کشور و هم جامعه در حال تغییر و توسعه هستند. علاوه بر این، گردشگری گاسترونومی نیز پایه و اساس یک محیط انتقال فرهنگی را تشکیل می دهد.

چهار عنصر تشویق کننده مختلف در گردشگری خوراک شناسی وجود دارد: فیزیکی، فرهنگی، اجتماعی و شهرت:

1-  از نظر انگیزه فیزیکی، گردشگران غذا می خورند تا زندگی کنند.

2-  از جنبه فرهنگی، گردشگران برای یادگیری فرهنگ خاصی غذا می خورند و در این مرحله، محصولات محلی برای گردشگران جذاب می‌شوند و با نیازهای ضروری آنها ادغام می‌شوند. برای این منظور گردشگران از مکان‌های اصلی تولید محصولات بازدید می‌کنند، رستوران‌هایی که غذاهای محلی سرو می‌کنند و جشنواره‌هایی با این محصولات را به مسیر سفر خود اضافه می‌کنند.

3- از جنبه اجتماعی، گردشگران واقعاً می‌توانند در فعالیت های خوراک شناسی شرکت کنند.

4- آخرین ابزار انگیزشی کسب شهرت از طریق به اشتراک گذاشتن این تجربه محلی در محیط هایی است که در آن یافت می‌شود و این اشتراک توجه عموم را به خود جلب می‌کند (Guzman & Canizares, 2011).

گردشگری باغ‌شناسی از جمله فعالیت‌های گردشگری خوراک شناسی است. این فعالیت‌ها حاوی اطلاعات گاسترونومی، نوع خاصی گردشگری است که به سرعت در حال رشد است و می‌توان آن را به بسیاری از زمینه‌های فرعی مانند گردشگری نوشیدنی‌ها، گردشگری شکلات و گردشگری پنیر، گردشگری دسر و ... تقسیم کرد. فعالیت‌های مربوط به غذا و نوشیدنی در رستوران‌ها، کافه تریاها، بازدید گردشگری از کارخانه‌ها و بازارهای کشاورزان، کارگاه‌های آموزشی مرتبط با غذا و شرکت در کنفرانس، تجربه نوشیدنی‌های مختلف و تورهای زیادی در مورد فرهنگ است و آن را از طریق غذا است و آن را از طریق غذا به گردشگران منتقل می‌کند.

کشور ترکیه با اشراف به این موضوع و اهمیت غذا و گاسترونومی در بخش گردشگری و به تبع آن در اقتصاد این کشور با تمرکز بر این بخش سعی در بهره مندی از آن و معرفی بیش از پیش گاسترونومی ترکیه صنعت گردشگری و درآمدهای حاصل از آن را توسعه دهد.

بر اساس آمار و اطلاعات منتشر شده از حجم تجارت ترکیه در سال 2023 میلادی، صنعت گردشگری با درآمدی بالغ بر 53 میلیارد دلار 51.24 درصد از کسری تجاری این کشور را در سال 2023 پوشش داده است.

از سوی دیگر 19 درصد از درآمد حاصل از صنعت گردشگری، درآمدهای حاصل از مواد غذایی و به اصطلاح گردشگری گاسترونومی‌بوده است.

انتشار کتاب‌های گوناگون، شرکت در نمایشگاه‌های مختلف بین‌المللی، تهیه برنامه‌های متنوع تلویزیونی و اختصاص بخشی از سریال‌های پرطرفدار به برنامه‌های غذایی و برگزاری نمایشگاه تخصصی خوراک شناسی و گاسترونومی از جمله برنامه‌های ترکیه در این راستاست.

این در حالی است که علاوه بر تاثیر مستقیم گردشگری گاسترونومی‌بر گردشگری ترکیه، تبلیغات گسترده غذاهای ترکیه موجب افزایش محبوبیت آن‌ها و در نتیجه افزایش تقاضا برای تامین مواد غذایی مورد نیاز آن‌ها به نحوی که در سال‌های اخیر شاهد افزایش حضور مواد غذایی ترکیه‌ای در فروشگاه‌های مختلف کشورهای منطقه از جمله کشورمان هستیم که از جمله آن‌های می‌توان به فروش انواع سوجوک، خمیر یوفکا، مانتی و انواع شیرینی‌های ترکیه همچون باقلوا و ... اشاره کرد که این امر نیز موجب افزایش صادرات مواد غذایی ترکیه شده است.

این در حالی است که علاوه بر تاثیر مستقیم گردشگری گاسترونومی‌بر گردشگری ترکیه، تبلیغات گسترده غذاهای ترکیه موجب افزایش محبوبیت آن‌ها و در نتیجه افزایش تقاضا برای تامین مواد غذایی مورد نیاز آن‌ها شده است. به نحوی که در سال‌های اخیر شاهد افزایش حضور مواد غذایی ترکیه‌ای در فروشگاه‌های مختلف کشورهای منطقه از جمله کشورمان هستیم که از جمله آن‌های می‌توان به فروش انواع سوجوک، خمیر یوفکا، مانتی و انواع شیرینی‌های ترکیه همچون باقلوا و ... اشاره کرد که این امر نیز موجب افزایش صادرات مواد غذایی ترکیه شده است.