روند بهره گیری از انرژی‌های تجدیدپذیر در کوبا

به گزارش آژانس آمار دولتی کوبا ، ONEI، علیرغم سرمایه‌گذاری‌های انجام شده ، روند بهره گیری از انرژی‌های تجدیدپذیر همچنان کمتر از 5 درصد تولید کل انرژی ملی است.

مزارع بادی خیبارا، اولین مزرعه بادی در کوبا، در 40 کیلومتری شرق، در استان هولگین، در سال 2000 با ظرفیت طراحی شده 9.6 مگاوات ساعت توسط 12 ژنراتور، هر کدام به ارتفاع 50 متر شروع به کار کرده بودند. طرح توسعه انرژی بادی در لاس توناس یک فرآیند سه فازی را برای مزارع بادی هرادورا و یک مزرعه بادی اضافی در شهرداری Manatí (50 کیلومتری غرب محل مزرعه اول) را شامل می‌گردید . پس از هرادورا 1، هرادورا 2 (با 50 مگاوات ساعت قدرت نصب شده) و در درازمدت هرادورا 3 (30 مگاوات ساعت) قرار خواهد گرفت. هزینه ساخت اینها از منابع مالی ملی تامین خواهند شد، در حالی که پروژه در Manatí (122 مگاوات ساعت) قرار بود از منابع حاصل از سرمایه گذاری‌های خارجی بدست آید که تاکنون مشخص نشده است. در آن زمان گفته شد که تنها قدرت دو مزرعه اول در هرادورا برای پوشش حداکثری تقاضای برق استان لاس توناس کافی است.

با توجه به شرایط اقتصادی کوبا ، این سرمایه گذاری بسیار عظیم بود. حتی برای کشورهایی که تجربه طولانی در تولید برق بادی دارند، چنین تاسیساتی نیاز به سرمایه گذاری قابل توجهی دارد. برای مثال، در اسپانیا، تخمین زده می‌شود که مونتاژ یک مزرعه بادی در خشکی بین چهار تا هشت سال طول می‌کشد و این فرآیند می‌تواند تا بیش از یک دهه در صورتی که شامل سایت‌های دریایی باشد، ادامه یابد. مدت کوتاهی پس از شروع کار بر روی پروژه هرادورا 1، کوبا خود را در میانه بحران سوخت سپتامبر 2019 دید که علیرغم داشتن حمل و نقل کالا به عنوان یکی از بخش های اولویت دار برای تامین، در نهایت بر آن تاثیر گذاشت. این بخش برای فاز اول پروژه، زمانی که پایه‌های عظیم ژنراتورهای بادی باید ریخته‌گری می‌شد، ضروری بود. سپس، همه‌گیری و بحران متعاقب آن برنامه را به تأخیر انداخت تا جایی که رئیس جمهور میگل دیاز کانل هنگام بازدید از مجتمع در آوریل 2024 وضعیت کلی پروژه را شخصا" مشاهده کرد.

در آن زمان وزارت انرژی و معادن تصمیم گرفته بود که حداقل و در مرحله نخست ، پروژه هرادورا 1 را محدود به راه اندازی 22 آسیاب با توان ترکیبی 33 مگاوات ساعت نماید . به گزارش روزنامه تراباخادورس، رئیس جمهور کوبا در بازدید خود از این پروژه اطمینان حاصل کرد که ادغام تدریجی این تجهیزات در باقیمانده سال 2024 اتفاق خواهد افتاد. در طول بازرسی دولتی، مسئولین کار اظهار داشتند که پارک پروژه هرادورا 2 در حال ساخت است، اما آنها تاریخ تحویل را اعلام نکردند. آنها در مورد تکمیل هرادورا 1 یا پروژه احتمالی آینده هرادورا 3 چیزی نگفتند.

یک رویداد منحصر به فرد در مزارع بادی هرادورا برای این نوع پروژه رخ داده است. قبل از اینکه بیماری همه گیر کووید 19زنجیره‌های لجستیکی را در سراسر جهان مختل کند، تاخیر در تحویل ژنراتورهای بادی و سایر تجهیزات مزرعه بادی توسط تامین کنندگان رخ داد . این شرایط بر تمام حوزه‌های صنعت برق بادی تأثیر گذارد، اما به‌ویژه بر الزامات دریافت وام‌های بانکی که با آن مزارع جدید تأمین مالی می‌شوند، تأثیر گذاشت . اکثر شرایط پرداختی که متقاضیان وام در نظر گرفته اند، معمولاً بر اساس تحویل ژنراتورهای بادی انجام می‌شود، به همین دلیل نصب آنها و شروع تولید به اولویت اصلی تبدیل می‌شود. در هرادورا 1، طبق اظهار رسانه‌های دولتی، بیشتر قطعات آسیاب های بادی پروژه در کوبا موجود و بدان حمل شده بوده ، اما کمبود منابع برای تکمیل عملیات های عمرانی مرتبط ( احداث جاده‌ها، پایگاه‌ها، شبکه‌ها و پست برق...) سبب گردید که تکمیل مزرعه اصلی پروژه در فاز اول به تاخیر انداخته شود.

پنج سال پیش اقتصاد کوبا در وضعیت بهتری نسبت به امروز قرار داشت. 4.5 میلیون گردشگر خارجی در سال 2019 از این جزیره دیدن کردند که تقریباً دو برابر سال 2023 بود و وجوه و حواله‌های پول ارسالی توسط کوبائی‌های مقیم خارج به داخل کشور نیز دو برابر مقدار فعلی بود.  در آن زمان انقباض در منابع اصلی وجود داشت و از قبل مشهود بود که ارز خارجی لازم برای تکمیل پروژه‌های بزرگ تنها با سرمایه داخلی امکان پذیر نیست. برای اطمینان از موفقیت، سرمایه گذاری و مشاوره خارجی مورد نیاز بود. نسخه 2014 پورتفولیوی فرصت‌های سرمایه‌گذاری خارجی کوبا توسط وزارت تجارت خارجی و سرمایه گذاری خارجی ( MINCEX ) ، اولین نسخه ارائه شده از زمان اعلام پروژه‌های هرادورا، شامل نقشه‌هایی بود که مجموعه‌های تجدیدپذیر برنامه‌ریزی شده کشور، از جمله هرادورا 1 و 2 را فهرست می‌کرد، اما هیچ پیشنهاد خاصی در مورد مدیریت سرمایه برای مجموعه لاس توناس وجود نداشت. در واقع، نمونه کارها نشان می دهد که علاقه وزارت تجارت خارجی و سرمایه گذاری خارجی با هدف جذب سرمایه گذاران خارجی برای دو مزرعه بادی دیگر، در منطقه بانس و مایسی بوده است.

حداقل در ابتدا، هرادورا 1 با وام دولتی چین تامین مالی شد که شامل انتقال فناوری تولید شده در آن کشور بود. خورخه پینون و ریکاردو تورس، تحلیلگران در دسامبر 2022 در مقاله ای برای پروژه ظرفیت سازی کوبا از دانشگاه کوبا یادآوری کردند که اولین خبرها در مورد ساخت این مزرعه در سال 2013 با این هدف که تا آغاز سال 2018 عملیاتی شود، اعلام عمومی‌گردید.

پروژه « نفت سبز »

نیروگاه بیوالکتریک متصل به آسیاب کارخانه تولید شکر از نیشکر Ciro Redondo، در استان سیگو دی آویلا، تعهد بزرگ دیگری به انرژی‌های تجدیدپذیر در کوبا در دهه گذشته بود. این یک کارخانه فناوری چینی با ظرفیت تولید حداکثر 62 مگاوات ساعت بر اساس سوزاندن باگاس و مارابو است. ساخت و مدیریت آن به شرکتی به نام Biopower S.A با سرمایه مشترک بریتانیا و کوبا واگذار گردید که مجبور شد تجربیات خود را با گروه آزکوبا ( AzCuba ) و سازمان اصلی برق کشور ( اتحادیه برق کوبا یا UNE )  به اشتراک بگذارد تا پروژه را در 24 نیروگاه دیگر که هر نیروگاه بین 20 تا 60 مگاوات ساعت ظرفیت تولید برق دارد، تکرار کند.

سیاست توسعه انرژی از منابع تجدیدپذیر از سال 2014، سال انتشار آن، پیش بینی می‌کرد که در این زمان ظرفیت تولید مشترک نیروگاه‌های بیوالکتریک از 570 مگاوات ساعت فراتر رود و اینکه در پایان زمان پیش بینی شده  یعنی در پایان سال 2026 میلادی ، سهم آن به 870 مگاوات ساعت برسد . این رقم معادل 25 درصد حداکثر نیاز برق کشور در حال حاضر است که بر اساس گزارش روزانه اتحادیه برق کوبا بین 3200 تا 3500 مگاوات ساعت است.

در سال 1970، صنعت شکر 18 درصد از برق تولید شده در کوبا را در آن سال تولید کرد، زمانی که 4888.5 گیگاوات ساعت برق بدین ترتیب تولید می‌شد. از این تعداد، 880.5 گیگا وات ساعت توسط کارخانه‌های صنعت نیشکر بدست می آمد . نکته منحصر به ‌فرد این است که برق کارخانه‌های نیشکر در چهار یا پنج ماه برداشت متمرکز می‌شود، دوره‌ای که مشارکت کارخانه‌های نیشکر در تولید برق بسیار بیشتر است. هنوز در سال 2000، تولید آسیاب ها معادل 6 درصد از کل تولید کشور (حدود 150 مگاوات ساعت، با در نظر گرفتن ظرفیت های فعلی) بود. در اصل، کارخانه‌های آسیاب نیشکر، نیروگاه‌های ترموالکتریک کوچکی هستند که از باگاس یا تفاله نیشکر به جای سوخت های فسیلی برای تولید جریان برقی مورد استفاده قرار می‌گیرند که پشت سر هم و سایر تجهیزات درگیر در تولید شکر را به حرکت در می آورد. اما آنها سرمایه گذاری در مزارع نیشکر را که قرار بود انرژی اش را باگاس یا محصولات مارابو تامین کنند، متوقف نمودند و در عوض، کار دشوار در شرایط کوبا یعنی ساخت کارخانه را انتخاب کردند.

در مارس 2022، نیروگاه بیوالکتریک با نصف ظرفیت کار می‌کرد، عمدتاً به دلیل در دسترس نبودن کافی نیشکر و مارابو. حل اولی با توجه به کمبود سوخت و کود برای بازیابی مزارع دشوارتر بود، اما کمبود دوم تعجب آور بود. خبرنگار روزنامه گرانما پس از بازدید از مزارع گفت که کمبود مارابو برای کوره‌های کارخانه به دلیل شکستگی ماشین‌های دروگر بوده است. از 11 پارک، تنها 4 پارک فعال هستند، اگرچه روزهایی وجود داشت که تنها یک پارک فعال بود. اتفاقی که افتاد این بود که پول سرمایه گذاری برای خرید قطعات، دروگرهای جدید یا فعال کردن کارگاه ماشین آلات کافی نبود. دو سال بعد یعنی در فوریه گذشته، وضعیت عملاً تغییر نکرده بود و دیاز کانل هنگام بازدید از کارخانه Ciro Redondo متوجه آن شد. او ابراز تاسف کرد و گفت ما اینجا پول کشور را دفن کرده ایم.

در طی چند سال گذشته، در هر دو کارخانه - بیوالکتریک و نیشکر - سرمایه‌گذاری‌ها بدون اینکه سهم انرژی و شکر آن‌ها به چیزی که انتظار می‌رفت رسیده باشد، انجام شده است. گروه آزکوبا، مالک کارخانه‌ها و نهادی که سرمایه گذاری به آن بستگی دارد، در آغاز ماه ژوئن از ساخت آتی کارخانه نیشکر خبر داد که اولین کارخانه ای خواهد بود که در بیش از 40 سال گذشته در کوبا ساخته شده است. با سرمایه خارجی و با نیروگاه بیوالکتریک 100 مگاوات ساعتی متصل به آن. همانطور که در سرمایه گذاری‌های قبلی و در برنامه انرژی فتوولتائیک که وزیر انرژی و معادن ویسنته د لا او لوی در ماه مارس اعلام کرد، این اطلاعیه‌ها حاوی جزئیاتی در مورد مزایایی است که این پروژه‌ها به همراه خواهند داشت، اما آنها تقریباً به طور کامل از چگونگی انجام آن و اعلام نام سرمایه گذار صرف نظر می‌کنند. به گفته آژانس آمار دولتی کوبا ، ONEI، علیرغم سرمایه‌گذاری‌های انجام شده ، مشارکت انرژی‌های تجدیدپذیر تقریباً همان جایی است که ده سال پیش، زمانی که همه چیز شروع شد، به میزان کمتر از 5 درصد تولید کل انرژی ملی است.

 

منبع :

https://oncubanews.com/en/cuba/economy/why-cuba-is-late-in-terms-of-renewable-energy/