تجارت خارجی غنا در سال 2023

گزارش مرکز آمار غنا با عنوان گزارش تجارت 2023 منتشر گردید. اهم نکات آن به شرح زیر می باشد.

ارزش مجموع تجارت خارجی غنا در سال 2023، حدود 366.7 میلیارد سدی و معادل، 43.6 درصد از تولید ناخالص داخلی گزارش شده است که از این میزان، صادرات با کسب 22.1 واحد درصد، معادل 186 میلیارد سدی و واردات با کسب 21.5 واحد درصد، معادل 180.7 میلیارد سدی را به خود اختصاص داده است و برخلاف کسری تجاری 4.8 میلیارد سدی که در سال 2022 تجربه شد، غنا در سال 2023 مازاد 5.3 میلیارد سدی را به ثبت رساند.

طلا (84.4 میلیارد سدی) سوخت و روغن‌های صنعتی (44.6میلیارد سدی) و دانه‌های خام و محصولات فرآوری شده از کاکائو (20.9میلیارد سدی)، سه کالای اصلی هستند که حدود 80.6 درصد از کل صادرات غنا در سال 2023 را به خود اختصاص داده اند.

آسیا و اروپا همچنان شرکای اصلی تجاری غنا در دو سال گذشته بودند. در سال 2023، در بخش صادرات، سهم آسیا 2.1 واحد درصد و در بخش واردات 4.1 واحد درصد افزایش یافته است و بدین ترتیب توانست از اروپا پیشی بگیرد.

همچنین گزارش مذکور نشان می دهد که ارزش صادرات غنا در سال 2023، نسبت به واردات از آفریقا، آمریکای شمالی و آمریکای جنوبی بیشتر است، به طوری که غنا در هر دو سال 2022 و 2023 حدود دو برابر بیشتر از واردات خود به سایر کشورهای آفریقایی صادرات داشته است.

"درصد کل تجارت در هر قاره"

نوع محصولات صادراتی غنا به قاره‌های مختلف در سال های 2022 و 2023 تغییر چندانی نداشته است.

در سال 2023 طلا عمده ترین محصول صادراتی به قاره‌های اروپا (51.9%) آسیا (56.2%) و آفریقا (47.5%) بوده است، در حالی که صادرات سوخت های فسیلی و نفت به آمریکای شمالی (72.9%) غالب است.

 

"حجم صادرات کالا بر اساس کشورها در هر قاره "

بر اساس این گزارش، کشورهای چین (45.4٪)، هند (15.6٪) و امارات متحده عربی (9.2٪) به عنوان کشورهای اصلی وارد کننده کالا از قاره آسیا به غنا معرفی گردیده اند که 70.2٪ از کل واردات از این قاره را به خود اختصاص داده اند و سه کشور هلند (25.8٪)، فدراسیون روسیه (17.2٪) و بلژیک (12.4٪)، مجموعاً (55.4٪) بیش از نیمی از کل واردات کالا از اروپا به غنا را به خود اختصاص دادند.

همچنین نزدیک به یک پنجم، معادل19.2٪ از کل واردات غنا از کشورهای آفریقایی توسط آفریقای جنوبی صورت گرفته است و مصر نیز با 14.8٪، سهم قابل توجهی را به خود اختصاص داده است و پس از آن، سه کشور همسایه شامل: بورکینافاسو (12.9٪)، توگو (10.5٪) و ساحل عاج (8.8٪) نیز به ترتیب در رتبه‌های سوم تا پنجم قرار گرفته اند.

سه کالا بیش از سه چهارم (77.3٪) از کل صادرات غنا را تشکیل می دهند آنها شامل: شمش طلا به ارزش 84.1 میلیارد سدی، نفت خام 43.9 میلیارد سدی و دانه‌های روغنی و کاکائو 15.7 میلیارد سدی هستند.

سوئیس، آفریقای جنوبی و هند در 5 مقصد صادراتی برتر غنا برای سال های 2022 و 2023 قرار داشتند و طلا بیش از 80 درصد از کل صادرات به این کشورها را در دو سال گذشته به خود اختصاص داده است.

امارات متحده عربی یکی از کشورهای تازه وارد به جمع 5 مقصد صادراتی برتر غنا در سال 2023 است که طلا 97.3 درصد از کل واردات این کشور از غنا را تشکیل می دهد.

چین نیز در میان 5 مقصد صادراتی برتر غنا باقی مانده است، اما سهم واردات سوخت و روغن‌های صنعتی از 92.3 درصد در سال 2022 به 67.8 درصد در سال گذشته کاهش یافته است که از سایر محصولات این کشور به میزان 29.1 درصد جایگزین آن گردیده است.

مجموعه ای از ده کالا، بیش از یک سوم کل واردات غنا را در سال گذشته تشکیل می دهد که در این میان، گازوئیل (AGO) با 27.1 میلیارد سدی معادل 15 درصد از کل واردات، رتبه برتر را به خود اختصاص داده است و پس از آن روغن‌ های صنعتی به ارزش 22.3 میلیارد سدی، معادل 12.3 درصد سهم در رتبه دوم قرار گرفته است که بیش از نیمی از حجم واردات آنها از چهار کشور شامل: هلند (26.0٪)، فدراسیون روسیه (18.2٪)، بلژیک (6.2٪) و امارات متحده عربی (6.1٪) صورت گرفته است.

فراتر از واردات سوخت، غنا انواع کلینکرهای سیمانی که برای فعالیت های ساخت و ساز در این کشور حیاتی هستند، به ارزش 3.1 میلیارد سدی را وارد می‌کند که در رتبه سوم کالاهای برتر وارداتی سال گذشته این کشور قرار دارند و پس از آن نیز سوخت جت و روغن‌های صنعتی نوع متوسط با 2.8 میلیارد سدی و انواع غلات با 2.7 میلیارد سدی به ترتیب رتبه‌های چهارم و پنجم این فهرست را به خود اختصاص داده اند.

"10 کالای برتر وارداتی به غنا در سال 2023"

گزارش تجارت 2023 نشان می دهد که چین در سال گذشته، بیش از 33.9 میلیارد سدی از کالاهای وارداتی به این کشور را به خود اختصاص داد و موقعیت خود را به عنوان بزرگترین شریک وارداتی این کشور حفظ کرد که این مقدار نسبت به 26.4 میلیارد سدی در سال 2022، افزایش یافته است. همچنین، چین به عنوان بزرگترین کشور وارد کننده به غنا در پنج کالای وارداتی طبقه بندی شده شامل: آهن و فولاد (60.8٪)، ماشین آلات و تجهیزات الکتریکی (37.7٪)، پلاستیک (33.8٪)، محصولات شیمیایی (29.4٪) و سایر محصولات (19.0٪) نیز شناخته می‌شود.

کشورهای هلند و فدراسیون روسیه نیز به عنوان یک شریک تجاری مهم ظاهر شدند و با صادرات کالاهایی که عمدتاً از سوخت ها و روغن‌های صنعتی تشکیل شده بود، به ترتیب به ارزش 17.3 و 11.6 میلیارد سدی، رتبه‌های دوم و سوم  فهرست پنج کشور برتر صادر کننده کالا به غنا را از آن خود کردند.

در این رتبه ‌بندی، هند و ایالات متحده آمریکا، جایگاه خود را با یکدیگر مبادله کردند، به طوری که هند با 11.7 میلیارد سدی به چهارمین منبع وارد کننده کالا به غنا تبدیل شده است و ایالات متحده با 10.9 میلیارد سدی پس از آن قرار گرفت.

همچنین از نظر شیوه حمل و نقل کالاهای وارداتی در سال گذشته، 89.1 درصد از ارزش کل کالاهای وارد شده به غنا توسط حمل و نقل دریایی، 6.1 درصد حمل و نقل جاده ای و 4.7 درصد با استفاده از حمل و نقل هوایی صورت گرفته است.

در بخش صادرات کالا از غنا به سایر کشورها نیز، صادرات طلا منحصراً از طریق حمل و نقل هوایی صورت گرفته است، در حالی که انواع سوخت و روغن‌های صنعتی و دانه‌های کاکائو با سهم 98.5 درصدی و 98.9 درصدی به حمل و نقل دریایی وابسته هستند. از سوی دیگر، پلاستیک (93.0درصد) و آ هن و فولاد (92.4 درصد) عمدتاً از طریق پایانه‌های حمل و نقل جاده ای به کشورهای دیگر صادر شده است.

شایان ذکر است گزارش اخیر مرکز آمار غنا در خصوص روند واردات و صادرات این کشور در سال گذشته نشان می دهد که  چندین دهه اتکای بیش از حد به صادرات چند ماده خام مانند نفت، مواد معدنی و کاکائو، مانع رشد بیشتر کشورهای آفریقایی به ویژه غنا گردیده و توسعه اقتصادی و رفاه مردم آنها را تضعیف نموده است. چنین وابستگی کشورها را در معرض نوسان قیمت بازارهای بین المللی قرار می دهد و آنها را در برابر شوک های جهانی آسیب پذیر تر می‌کند. اگرچه وابستگی به کالا یک نگرانی جهانی است، اما کشورهای در حال توسعه را بیشتر تحت تأثیر قرار می دهد. بر اساس گزارش توسعه انسانی (HDI) سازمان ملل متحد (UNDP) در سال 2022-2021، 29 کشور از 32 کشوری که در زمره کشورهای با توسعه انسانی پایین قرار داشتند، به واردات کالا وابسته بودند. این وابستگی به واردات نشان ‌دهنده چالش ‌هایی است که این کشورها برای دستیابی به خودکفایی اقتصادی و ارتقای سطح زندگی شهروندان خود با آن روبرو هستند.

همچنین گزارش قبلی مرکز آمار غنا در خصوص آمارهای تجاری این کشور در 6 ماه اول سال 2023 نشان داد که غنا برای تأمین ارز مورد نیاز خود، به شدت به صادرات طلا به میزان 43.1 درصد، نفت و سایر سوخت ها 18.3درصد و دانه‌های کاکائو و محصولات مرتبط 13.5درصد، وابسته است که این موضوع می‌تواند این کشور را در برابر نوسانات قیمت جهانی، شرایط آب و هوایی و سایر خطرات آسیب پذیر کند.

منابع:

https://statsghana.gov.gh/gssmain/fileUpload/Trade/Ghana%202023%20Trade%20Report.pdf

https://www.graphic.com.gh/business/business-news/see-ghanas-top-exports-in-2023-list.html

https://hdr.undp.org/system/files/documents/global-report-document/hdr2021-22reportenglish_0.pdf