تاثیر امضاء توافقنامه تجارت آزاد بین اتحادیه اقتصادی اوراسیا و ایران در استان آستراخان

در تاریخ 2023.12.25 مطابق با 1402.10.04 در چارچوب نشست شورای عالی اقتصادی اوراسیا در سن پترزبورگ، توافقنامه تجارت آزاد بین اتحادیه اقتصادی اوراسیا و کشورهای عضو آن از یک طرف و جمهوری اسلامی ایران از طرف دیگر به امضاء رسید. درواقع این توافقنامه را می‌توان جایگزین توافقنامه موقت سال 2019 قلمداد نمود .

آقایان میخائیل میاسنیکُویچ رئیس هیأت کمیسیون اقتصادی اوراسیا، الکسی اورچوک نخست وزیر فدراسیون روسیه و عباس علی آبادی وزیر صنعت، معادن و تجارت جمهوری اسلامی ایران و سایر نمایندگان جمهوری بلاروس، ارمنستان، قزاقستان و قرقیزستان این توافقنامه را به امضاء رساندند.

آقای ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری فدراسیون روسیه، در خصوص این رویداد اظهار داشت:   توافقنامه مذکور در چارچوب تقویت ارتباطات اتحادیه اوراسیایی با ایران بعنوان یکی از بزرگترین و پیشرفته ترین اقتصادهای توسعه یافته منطقه اوراسیا می‌تواند از اهمیت ویژه برخوردار باشد. پس از به اجرا درآمدن این توافقنامه، همه گروه‌های مربوط به کالای تولیدی در این اتحادیه بدون پرداخت عوارض به بازار وسیع ایران (با 90 میلیون نفر) دسترسی پیدا نمایند. همه موانع غیرتعرفه ای کاهش خواهد یافت. محافل بازرگانی اتحادیه اقتصادی اوراسیا به تجارت با شرکای ایرانی علاقمند هستند. به گفته پوتین، همه شرایط برای همکاری‌های بازرگانی فراهم خواهد شد. بدیهی است که آزادسازی تجارت با ایران انگیزه مضاعفی جهت توسعه سیستم های حمل و نقل و لجستیک همه کشورهای حوزه خزر، مسیرهای حمل و نقل و لجستیک مانند کریدور بین المللی شمال- جنوب و شرایط لازم جهت افزایش همکاری‌های علمی، صنعتی، تبادل گردشگران و هیئت ها را فراهم خواهد نمود.

بنابر اعلام آقای میخائیل میاسنیکُویچ رئیس هیأت کمیسیون اقتصادی اوراسیا، توافقنامه تجارت آزاد امضاء شده بین اتحادیه اقتصادی اوراسیا و جمهوری اسلامی ایران تجارت بین دو کشور را وارد مرحله جدیدی خواهد نمود. این توافقی بی نظیر بین طرفین قلمداد می‌شود. عوارض وارداتی گمرکی 90 درصد اقلام برداشته خواهد شد.

توافقنامه موقت سال 2019 که زمینه ایجاد منطقه تجارت آزاد بین اتحادیه اقتصادی اوراسیا و کشورهای عضو آن از یک طرف و جمهوری اسلامی ایران از طرف دیگر را فراهم نمود، باعث افزایش دو برابری مبادلات تجارت (از 2.4 میلیارد دلار در سال 2019 تا 6.2 میلیارد دلار در سال 2022) گردید. توافقنامه موقت اتحادیه اقتصادی اوراسیا و ایران برپایه رژیم تجارت ترجیحی به عنوان مرحله مقدماتی و گذار جهت امضای قرارداد رژیم تجارت آزاد پایه گذاری گردید.

بنابر اعلام آقای آندری سلیپنیاف وزیر تجارت کمیسیون اقتصادی اوراسیا، ایران عضو سازمان تجارت جهانی نمی‌باشد و این بازار خاصی است که میزان متوسط تعرفه واردات کالاها 30 درصد می‌باشد. در چارچوب منطقه جدید تجارت آزاد، میزان عوارض تا 4.5 درصد کاهش خواهد یافت. 380 میلیون دلار در سال صرفه جویی خواهد شد. برای کالاهای ایرانی تعرفه متوسط از 6.6 تا 0.8 درصد کاهش خواهد یافت. این توافقنامه کاهش موانع غیر تعرفه ای در حوزه مقررات فنی (دسترسی ساده به صدور گواهی کالا)، اقدامات بهداشتی و گیاهی، عملیات حفاظتی از بازار و قوانین برای تعیین منشاء کالا را در نظر می‌گیرد. کاهش عوارض قطعات همچنین می‌تواند جابجایی واحدهای تولیدی را ساده تر نماید.

بر اساس توافقنامه تجارت آزاد امضاء شده، شرکت های کشاورزی اتحادیه اقتصادی اوراسیا شرایط ویژه جهت عرضه (صادرات) کالاهای اساسی به بازار ایران مانند غلات، ذرت، روغن نباتی، گوشت گاو و بره، فرآورده‌های مرغ، کنسرو، قنادی و طیف وسیعی از محصولات کشاورزی خواهند داشت. رژیم تجارت آزاد معاف از عوارض گمرکی برای طیف گسترده ای از محصولات صنایع متالورژی، شیمیایی، چوب، هواپیما و کشتی سازی، مهندسی مکانیک، ماشین آلات و تجهیزات ریلی و سایر محصولات بخش صنعتی برقرار خواهد نمود. علاوه بر این، در چارچوب این توافقنامه همکاری‌ها در زمینه استخراج مواد معدنی، بهره وری انرژی و رشد انرژی‌های سبز، تحقیقات و فناوری، آموزش، پزشکی و مخابرات توسعه خواهد یافت.

در حال حاضر کشورهای اتحادیه اقتصادی اوراسیا عمدتاً غلات، روغن، انواع فلزات را به ایران صادر می نمایند. اقلام اصلی صادراتی جمهوری اسلامی ایران به کشورهای اتحادیه اقتصادی اوراسیا شامل میوه، سبزیجات و گردو می‌باشد. نظر به جایگزینی محصولات غربی در بازار روسیه، صادرات اقلام افزایش خواهد یافت. افزایش اقلام صادراتی نه تنها به دلیل گندم بلکه سایر انواع گوشت گوسفند، گوشت طیور، محصولات فرآوری شده و سایر کالاهای صنعتی و از جمله کود امکانپذیر می‌باشد.

رئیس جمهوری فدراسیون روسیه بر تداوم همکاری‌ها میان اتحادیه اقتصادی اوراسیا برای افزایش همکاری‌های صنعتی و گسترش همکاری‌های کشاورزی تأکید نموده است. در سال جاری تصمیمات مهم در زمینه همکاری‌های صنعتی، جابجایی واحدهای تولیدی، تعمیق همکاری در زمینه کشاورزی و امنیت غذای اتخاذ گردیده است.

نظر به اهمیت دولت کشورهای اتحادیه اقتصادی اوراسیا و جمهوری اسلامی ایران به توسعه کمربند اقتصادی «شمال- جنوب»، توجه ویژه ای به راه حل های حمل و نقل و لجستیک و نقش منحصر بفرد بنادر آستراخان به عنوان مراکز کلیدی حمل و نقل کریدور «شمال- جنوب» مبذول گردیده است. مقامات استان آستراخان در حال ساخت بزرگترین مرکز کانتینری در جنوب روسیه با ترمینال های جدید هستند و پروژه تولید کشتی‌های کانتینربر را آغاز نموده اند. همچنین دستور رئیس جمهوری فدراسیون روسیه در خصوص افزایش عمق کانال ولگا- خزر تا 4.5 متر انجام گردیده است. خوشه صنعتی خزر که شامل منطقه ویژه اقتصادی «لوتوس» و منطقه ویژه اقتصادی بندری «اولیا» می‌باشد به عنوان بزرگترین مرکز جابجایی بار معرفی شده است.

مهمترین توافقنامه تجارت آزاد بین اتحادیه اقتصادی اوراسیا و ایران در چارچوب نشست شورای عالی اقتصادی اوراسیا به امضاء رسیده است. عوارض گمرکی ورودی در رابطه با 90 درصد اقلام برداشته خواهد شد که باعث کاهش قیمت تمام شده محصولات می‌شود.

شرکت های کشاورزی و صنعتی استان آستراخان از شرایط مناسب برای صادرات محصولات خود به بازار ایران برخوردار هستند. در وهله اول این فرایند باعث افزایش گردش بار بنادر استان آستراخان خواهد شد. گردش بار این استان با افزایش 50 درصد به 4 میلیون تن رسید. استان آستراخان بیش از 10 سال از چنین شاخص هایی برخوردار نبوده است .

منابع:

 https://specagro.ru/news/202312/strany-eaes-podpisali-soglashenie-o-svobodnoy-torgovle-s-iranom

https://www.osfts.ru/novosti/2023/4853-eaes-i-iran-podpisali-polnoformatnoe-soglashenie-o-svobodnoj-torgovle