پروژه ساخت بزرگراره اتصال دو اقیانوس اطلس و آرام در منطقه آمریکای لاتین؛

نوشتار پیش و به طور اجمالی به معرفی پروژه ساخت بزرگراه (کریدور) اتصال دو اقیانوس اطلس و آرام در منطقه آمریکای جنوبی با عبور از چهار کشور منطقه می پردازد.

پروژه احداث بزرگراه ارتباطی بین چهار کشور برزیل، پاراگوئه، آرژانتین و شیلی و در حقیقت اتصال آبهای اقیانوس اطلس در شرق به اقیانوس آرام در غرب، با هدف تسریع در روند یکپارچگی منطقه ای تا میزان 90 درصد پیشرفت فیزیکی داشته و در این میان میزان اجرای پروژه در پاراگوئه نسبت به سه کشور دیگر بیشتر بوده است. نقطه عطف و آغازین اجرای این کریدور لجستیک به بیانیه آسانسیون[1] در دسامبر سال 2015 و با برگزاری نشست روسای جمهوری کشورهای برزیل، شیلی، آرژانتین و پاراگوئه باز می‌گردد. در بیانیه سران چهار کشور عضو، هدف و استراتژی مدّ نظر در اجرای چنین پروژه ای، احداث مسیر زمینی بمنظور اتصال چهار کشور و فراهم سازی زیرساخت تردّد و حمل و نقل جاده ای، ریلی، تونل و آزاد راه تبیین گردیده است. در این میان اگرچه دولت های برزیل، پاراگوئه، آرژانتین و شیلی در راستای تسهیل حمل بار و صادرات کالا بر روی یک مجموعه مشترک قوانین گمرکی و مسافرت افراد تمرکز خواهند داشت تا رانندگان کامیون‌های حمل بار عملا با یک قانون مشترک برای تسهیل ترانزیت فرامرزی روبرو باشند، ولیکن در حال حاضر تا دسترسی به نقطه مطلوب و اجرای این قانون، اقدامات ملموس و نتیجه بخشی تنظیم و معرفی نشده است.

در نقشه طراحی شده؛ نقطه اتصال آزاد راه در شرق از بندر Santos در ساحل اقیانوس آتلانتیک آغاز و با عبور از کشورهای برزیل، پاراگوئه و آرژانتین به بندر اِکیکِه در شمال کشور شیلی و به ساحل اقیانوس آرام متصل خواهد شد. وجود منابع معدنی شیلی به ویژه معادن مس و لیتیوم در بیابانهای شمال این کشور بر اهمیت و مزایای نسبی پروژه برای طرف شیلیائی افزوده و سرمایه گذاری عظیمی‌برای انجام امور زیربنائی و اجرای پروژه توسط دولت این کشور در دست اقدام است. در عین حال، شرکت های خصوصی فعال در بخش معدن در منطقه بیابانی شمال شیلی، علاوه بر مالکیت معادن، بعضا دارای بنادر خصوصی بمنظور صادرات منابع معدنی خود هستند.

بر اساس برنامه ریزی صورت گرفته، در سال میلادی 2025 ، پروژة بزرگراه ارتباطی چهار کشور منطقه آمریکای لاتین مورد بهره برداری قرار خواهد گرفت و میزان سرمایه گذاری مشترک در این پروژه توسط چهار کشور عضو بالغ بر 13 میلیارد و 974 میلیون دلار اعلام گردیده است. پیش بینی می‌شود با افتتاح پروژه آزاد راه اصلی، قریب به 80 آزاد راه دیگر در کشورهای عضو منجمله در کشور محصور در خشکی بولیوی به این پروژه متصل شوند و ابعاد طرح ترانزیت کالا و مسافر (گردشگری) توسعه و گسترش افزونتری داشته باشد.

در این بین، پاراگوئه بعنوان کشور محصور در خشکی از مزایای اجرای این پروژه در دسترسی به آبهای اقیانوس آتلانتیک و آرام بهره‌مند خواهد شد و یکی از اصلی ترین مکانها جهت اتصال کریدور در نقطه مرزی این کشور با همسایه خود برزیل قرار دارد. دو کشور در این نقطه مرزی، نسبت به انجام سرمایه گذاری مشترک در ساخت پل مورتینهو[2]  همکاری دارند و انتظار می رود کار ساخت این پل در سال 2024 تکمیل و راه اندازی شود.

توضیحات:

1- از پروژه احداث آزاد راه (کریدور Bioceanic) با طول سه هزار کیلومتر بعنوان کانال پانامای جدید نام برده شده است. با افتتاح پروژه بزرگراه ترانزیت فرامرزی بین چهار کشور منطقه آمریکای لاتین، انتظار می رود زمان ورود کالا به بازار کشورهای آسیائی تا 4 روز کاهش داشته باشد و مزیت نسبی قابل توجه دیگر آنکه، کالاهای صادراتی مشمول عوارض رو به افزایش در کانال پاناما نخواهند بود.

2- با افتتاح پروژه کریدور در سال 2025، دسترسی کشور محصور در خشکی بولیوی نیز طبق برنامه ریزی صورت گرفته با اتصال به آبهای اقیانوسی در شرق و غرب منطقه آمریکای لاتین میسر خواهد شد. شایان ذکر است در جنگ سال ۱۸۷۹ میلادی میان شیلی و بولیوی، نیروهای نظامی‌شیلی سواحل بولیوی را اشغال و دسترسی آن کشور را به دریا (ساحل اقیانوس آرام) قطع کردند.

3- در نشست ماه نوامبر 2023 در بندر اِکیکه شیلی مقرر است کارشناسان کشورهای عضو کریدور بر روی محورهای فقدان قوانین جامع در خصوص سیاست های گمرکی، امور مالیاتی، کنترل بهداشت گیاهی و محصولات کشاورزی، استراتژی مشترک اعضاء در مبارزه با قاچاق مواد مخدر و نیز کنترل و حفظ امنیت منطقه در طول مسیر کریدور را مورد بحث و بررسی قرار دهند.

4- قطعا مزایای نسبی ساخت کریدور لجستیک اتصال دو اقیانوس اطلس و آرام برای دو کشور پاراگوئه و بولیوی به لحاظ محصور بودن در خشکی قابل توجه است. اگر چه عبور این آزاد راه از منطقه شمالی پاراگوئه باعث تغییرات زیست محیطی و اثرات نامطلوب بر زندگی اقوام محلی و بومی این منطقه خواهد شد ولیکن دولت پاراگوئه پیشرو در اجرای پروژه بوده و پل استراتژیک مورتینهو در مرز این کشور با برزیل در سال آتی میلادی مورد بهره برداری قرار خواهد گرفت.

6- براساس بیانیه آسانسیون، وزارتخانه‌های امور خارجه کشورهای عضو مأمور تشکیل کارگروهی بین چهار کشور با همکاری وزارتخانه‌ها و نهادهای ذیربط بمنظور انجام مطالعات فنی و سرعت بخشیدن به اجرای پروژه هستند.

6- در نخستین اقدام تجاری بمنظور بهره برداری از این کریدور لجستیک، یک شرکت تجاری در شمال شیلی با نام شرکت توسعه تاراپاکا نسبت به انعقاد قرارداد واردات محصول سویا از کشور برزیل مبادرت نموده است. ایجاد اشتغال، سرمایه گذاری‌های تولیدی جدید، ترویج تعاونی‌های دو ملیّتی، پیوند با دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی برای انجام مطالعات از جمله عوامل فرعی انعقاد این قرارداد ذکر شده است.

منبع : روزنامه اِل مِرکوریو ، 26 مردادماه 1402  

پاورقی‌ها:

[1] Asuncion Declaration,

[2] Murtinho,