جایگاه شیلی در زمینه بهره‌برداری از هوش مصنوعی

بنا بر گزارش منتشره ، شیلی به عنوان کشوری با بیشترین و بهترین استفاده از هوش مصنوعی در آمریکای لاتین قرار گرفته است. این نتیجه ای است که ILIA به عنوان برنامه ای تخصصی برای سنجش پیشرفت هوش مصنوعی در آمریکای لاتین و کارائیب ارائه داده است.

کمیسیون اقتصادی آمریکای لاتین و کارائیب (ECLAC) و مرکز ملی هوش مصنوعی شیلی(CENIA ) نتایج سومین نسخه از شاخص هوش مصنوعی آمریکای لاتین (ILIA 2025) را ارائه کردند ، ابزاری که بلوغ اکوسیستم‌های هوش مصنوعی را در 19 کشور منطقه اندازه‌گیری می‌کند.

همانند نسخه‌های قبلی، این شاخص، در کنار سایر جنبه‌ها، مواردی مانند تثبیت زیرساخت‌های فناوری، توسعه مهارت‌های جدید هوش مصنوعی، ارتقای استعدادهای انسانی متخصص، پذیرش این فناوری در بخش‌های دولتی و خصوصی، سرمایه‌گذاری در آن و وجود سیاست‌ها و استراتژی‌هایی که استفاده مسئولانه از آن را تضمین می‌کنند، را در نظر می‌گیرد. همه این موارد در ۱۹ کشور آمریکای لاتین و کارائیب اندازه‌گیری شده است.

براساس نتیجه این ارزیابی، برای سومین سال متوالی، شیلی با ۷۰.۵ امتیاز بالاترین رتبه را در این سنجش کسب کرد و پس از آن برزیل (۶۷.۳) و اروگوئه (۶۲.۳ ) کشورهایی که در گروه "پیشگامان"  قرار دارند، پس از آنها کشورهای "پذیرنده"  هوش مصنوعی قرار دارند که از جمله آنها می‌توان به کلمبیا (۵۵.۸۴)، کاستاریکا (۵۳.۸۳)، آرژانتین (۵۲.۹۸)، پرو (۵۱.۹۳)، مکزیک (۴۷.۰۳)، جمهوری دومینیکن (۴۵.۷۱)، اکوادور (۴۰.۶۸) و پاناما (۳۸.۹۵) اشاره کرد که همگی به میانگین منطقه‌ای (۴۳.۰۲) نزدیک‌تر هستند.

در همین حال، کشورهایی مانند السالوادور (۳۲.۰۴)، جامائیکا (۳۱.۶۱)، پاراگوئه (۳۱.۲۰)، کوبا (۲۸.۶۹)، گواتمالا (۲۸.۴۴)، هندوراس (۲۷.۳۹)، بولیوی (۲۶.۰۶) و ونزوئلا (۲۴.۶۵) در رده "کاوشگران " هستند ، یعنی در مراحل اولیه بلوغ، با شکاف‌های قابل توجهی در زیرساخت، تحقیقات و مدیریت هوش مصنوعی.

مدیر اجرایی مرکز ملی هوش مصنوعی شیلی، آقای آلوارو سوتو، در این رابطه اظهار داشته است ؛ " در حالی که در نسخه‌های اول ILIA بر میزان آمادگی خود برای مواجهه با اختلال هوش مصنوعی تمرکز و توجه ویژه‌ای به عوامل توانمندساز داشتیم، در این نسخه جدید به سمت معیارهایی حرکت می‌کنیم که نشان می‌دهد بازی هوش مصنوعی امروزه در منطقه چگونه انجام می‌شود و تأثیرات آن چیست . به همین دلیل است که ما مطالعاتی را در مورد چگونگی تغییر دنیای کار توسط هوش مصنوعی در نظر می‌گیریم. علاوه بر این، با تهیه گزارش‌های سالانه، از یک تصویر کلی به یک روایت مستند از تکامل هوش مصنوعی در آمریکای لاتین و کارائیب حرکت می‌کنیم."

شایان ذکر است که اولین انتشار نتایج این شاخص در پایان ماه سپتامبر، در چارچوب هفته مشارکت دیجیتال EU-LAC 2025، در آنتیگوا انجام شد. رودریگو دوران، مدیر CENIA، در این باره اظهار داشت؛ "بسیار خوشحال‌کننده بود که در طول گفتگوهای سطح بالا در آنتیگوا، که توسط ECLAC و اتحادیه اروپا سازماندهی شده بود، همه کشورها از این شاخص به عنوان ابزاری یاد کردند که پایگاه مشترکی از اطلاعات را برای دانستن اینکه کدام استراتژی‌های هوش مصنوعی را باید پیاده‌سازی کرد و در نتیجه ارتقاء هوش مصنوعی مسئولانه در خدمت مردم را پیش برد، فراهم می‌کند."

یافته‌های ۲۰۲۵

از جمله یافته‌های کلیدی ILIA 2025، می‌توان به علاقه و اشتیاق زیاد برای هوش مصنوعی در منطقه اشاره کرد که در تدوین سیاست‌های ملی هوش مصنوعی منعکس شده است. آلوارو سوتو خاطرنشان کرد "کشورها بسیار علاقه‌مند هستند، اما فاقد حس فوریت هستند. با وجود شواهد قاطع مبنی بر تأثیر مثبت هوش مصنوعی بر بهره‌وری، مشاغل، کیفیت زندگی یا فرصت‌های تجاری، هیچ تغییر آشکاری در این روند مشاهده نمی‌شود. فراتر از جایگاه نسبی کشور در ILIA، هیچ کشوری از میانگین جهانی در سرمایه‌گذاری هوش مصنوعی به عنوان درصدی از تولید ناخالص داخلی سرانه فراتر نمی‌رود و میانگین منطقه‌ای شش برابر کمتر از این آستانه است."

در ویرایش سوم این گزارش، ILIA به موضوع پذیرش و سرمایه انسانی، چه در حوزه توانمندسازی و چه در حوزه توسعه، پرداخته و آنها را شاخص‌های معتبری از پیشرفت نسبی اقتصادها و نقش هوش مصنوعی به عنوان یک عامل متمایزکننده در توسعه منطقه می‌داند. دلیل این امر آن است که هوش مصنوعی امکان طراحی استراتژی‌های جدید تولیدی را فراهم می‌کند، دسترسی به آموزش، مراقبت‌های بهداشتی و سایر خدمات عمومی را دموکراتیزه می‌کند، حمایت اجتماعی را گسترش می‌دهد، شکاف‌های جنسیتی را از بین می‌برد و شفافیت و کارایی دولت را تقویت می‌کند.

در نتایج سال ۲۰۲۵، کشورهای پیشرو در پذیرش عبارتند از برزیل (۷۱.۱۵)، پرو (۶۷.۴۷)، کلمبیا (۶۷.۲۹)، کاستاریکا (۶۶.۲۷)، شیلی (۶۵.۷۹) و مکزیک (۶۳.۲۷). این موارد محیط‌های پیشرفته‌تر و قوی‌تری را نشان می‌دهند، در حالی که بقیه منطقه در سطوح متوسط یا پایین باقی می‌مانند که نشان دهنده چالش ادغام هوش مصنوعی در همه بخش‌ها است.

برای اولین بار، شاخص هوش مصنوعی آمریکای لاتین یک شاخص اندازه‌گیری مربوط به پذیرش هوش مصنوعی مولد (Generative AI) اضافه کرد ، یعنی برنامه‌های هوش مصنوعی نسل بعدی مانند ChatGPT، Gemini و موارد مشابه که به پذیرش انبوهی دست یافتند که اینترنت 20 سال برای رسیدن به آن زمان صرف کرد.

طبق داده‌های Sensor Tower، این چت‌بات‌های هوش مصنوعی رشد انفجاری در تعداد کاربران و زمان صرف شده در این برنامه‌ها را تجربه می‌کنند و بیشترین افزایش مطلق در دانلودها را نسبت به نسخه قبلی داشته‌اند. ChatGPT از زمان راه‌اندازی خود ۸۹۰ میلیون دانلود داشته است که نزدیک به ۴۱۰ میلیون از این دانلودها در پنج ماه اول سال ۲۰۲۵ رخ داده است که نشان دهنده افزایش تقریباً ۳۵۰ درصدی در مقایسه با مدت مشابه در سال ۲۰۲۴ است.

این پذیرش، دسترسی دموکراتیک‌تر به این مدل‌های هوش مصنوعی با رابط‌های کاربری ساده‌تر را، به‌ویژه در کشورهایی مانند شیلی، کاستاریکا، پرو، اروگوئه، پاناما و جمهوری دومینیکن، امکان‌پذیر کرده است. این نتایج، موقعیت این منطقه را به عنوان سومین منطقه مهم از نظر دانلود برنامه‌ها (۱۵ تا ۲۰ درصد از کل دانلودهای جهانی) تثبیت می‌کند.

برای اینکه هوش مصنوعی بتواند کار کند، به اتصال اینترنت بهینه و رایانه‌های قدرتمند نیاز است. تنها سه کشور در این جنبه‌ها که تحت عنوان زیرساخت‌های فناوری قرار می‌گیرند، پیشرو هستند : برزیل (۷۱.۴۳)، اروگوئه (۷۰.۴۶) و شیلی (۶۳.۸۱). در مقابل، ۱۱ کشور از ۱۹ کشور عضو ILIA هنوز از مانع ۵۰ امتیازی عبور نکرده‌اند، شکاف زیرساختی که مانع از دسترسی مدرن‌ترین هوش مصنوعی به مردم می‌شود. با وجود این، لازم به ذکر است که برزیل، اروگوئه، کاستاریکا و جمهوری دومینیکن در این زمینه‌ها به سرعت در حال رشد هستند.

از نظر ظرفیت محاسباتی یا زیرساخت مورد نیاز برای پردازش حجم زیادی از داده‌ها، برزیل بیش از ۹۰٪ از کل منطقه را به خود اختصاص داده و ۱۷ برابر بیشتر از کشوری که بیشترین عقب‌ماندگی را دارد، ظرفیت دارد. اگرچه کشورهایی مانند اروگوئه، کاستاریکا و کلمبیا از نظر ظرفیت پردازش سرانه وضعیت مطلوب‌تری دارند ، اما بیش از نیمی از کشورها هنوز فاقد زیرساخت‌های با کارایی بالا هستند که نشان‌دهنده چشم‌اندازی بسیار ناهمگن است.

دسترسی به داده‌ها و استفاده از آنها نیز بسیار مرتبط است، زیرا هوش مصنوعی را تقویت می‌کنند. در این زمینه، کشورهایی که دسترسی به داده‌ها، قابلیت‌های مدیریت داده‌ها و چارچوب نظارتی قوی دارند، بیشترین پیشرفت را نشان می‌دهند؛ از جمله آنها، شیلی (65.8٪)، برزیل (65٪)، مکزیک (63٪) و اروگوئه (61.9٪)

یکی دیگر از نقاط عطف قابل توجه در ILIA 2025، یافته‌های مربوط به استعداد انسانی در کشورها است که عامل کلیدی برای ارتقای هوش مصنوعی به سطح بعدی محسوب می‌شود. این گزارش نشان می‌دهد که سطح سواد هوش مصنوعی در منطقه تقریباً دو برابر آموزش‌های حرفه‌ای و چهار برابر استعدادهای تخصصی است.

لازم به ذکر است که با وجود سطح سواد بالاتر از سطح تخصص هوش مصنوعی، پذیرش زودهنگام این فناوری تحول مثبتی نیست. 1۳ کشور از ۱۹ کشور هنوز مهارت‌های اولیه هوش مصنوعی را در برنامه درسی خود نگنجانده‌اند و تنها برزیل، شیلی، کاستاریکا، اکوادور، جمهوری دومینیکن و اروگوئه به این سطح دست یافته‌اند. این پدیده نشان‌دهنده نوعی «قیف» است، با جمعیتی بزرگ با دانش عمومی از این فناوری و جمعیتی بسیار کوچک با دانش پیشرفته.

علاوه بر این، این واقعیت وجود دارد که ۱۱ کشور مدرک دکترا در این رشته ارائه نمی‌دهند. تنها کاستاریکا با نرخی نزدیک به میانگین جهانی در تعداد متخصصان دارای مهارت‌های هوش مصنوعی در میان نیروی کار خود در حال رشد است. به گفته سازمانی که این شاخص را ایجاد کرده است، چالش بزرگ تبدیل این سواد اولیه به تخصص دانشگاهی و حرفه‌ای است، به طوری که تضمین شود آمریکای لاتین و کارائیب صرفاً به عنوان کاربران هوش مصنوعی باقی نمانند و به عنوان پیشگامان توسعه آن نباشند.

یکی از یافته‌های مثبت این نسخه، بهبود سریع کشورهایی است که به نظر می‌رسید در سال ۲۰۲۴ از نظر اتصال، ظرفیت داده و استعداد انسانی عقب مانده‌اند. این مورد شامل اکوادور، کاستاریکا، جمهوری دومینیکن و گواتمالا می‌شود.

فعالیت دانشگاهی در حوزه هوش مصنوعی یکی دیگر از مواردی است که توسط این شاخص برای تشخیص سطح دانش تخصصی مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد. نمرات کسب شده توسط کشورهای منطقه نشان می‌دهد که این دانش نسبتاً کمیاب و متمرکز است. هشتاد و هفت درصد از محققان فعال - کسانی که حداقل یک بار در پنج سال گذشته مقاله منتشر کرده‌اند - در پنج کشور متمرکز هستند: برزیل، مکزیک، کلمبیا، شیلی و آرژانتین.

این گزارش همچنین پیشرفت‌های تجربه شده در تحقیق و توسعه را بررسی می‌کند ، جایی که شیلی با ۷۶۹ میلیون دلار آمریکا در صدر سرمایه‌گذاری خصوصی سرانه قرار دارد. در مقابل، کشورهای این منطقه در مقایسه با اقتصادهای بزرگتر، نرم‌افزارهای کمی‌تولید می‌کنند که توسط سایر نقاط جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد.

درحوزه تنظیم و نظارت بر هوش مصنوعی، نه کشور از 19 کشور عضو ILIA دارای استراتژی‌های ملی هوش مصنوعی هستند که جنبه کلیدی در پیشبرد توسعه هوش مصنوعی است. با این حال، گزارش اذعان می‌کند که این استراتژی‌ها هنوز نیاز به به‌روزرسانی، بودجه و برنامه عملیاتی مرتبط و گنجاندن ملاحظات پایداری برای اندازه‌گیری مصرف انرژی و ردپای کربن دارند تا این استراتژی‌ها تأثیر بیشتری داشته باشند. در حالی که سه کشور در حال تدوین سیاست هستند، هفت کشور هنوز نقشه راه یا استراتژی ملی برای توسعه هوش مصنوعی تعریف نکرده‌اند.

نگاهی به هوش مصنوعی در شیلی

جایگاه رهبری شیلی نسبت به سایر کشورهای منطقه، در درجه اول به دلیل نقاط قوت ساختاری آن در زیرساخت‌های فناوری است که به اتصال قوی و دسترسی به داده‌ها نسبت داده می‌شود؛ و همچنین به دلیل تثبیت یک سیستم تحقیقاتی و توسعه سیاست‌های روشن هوش مصنوعی. بر اساس این گزارش، یکی دیگر از عواملی که رهبری کشور شیلی را هدایت می‌کند، حاکمیت قوی در رابطه با حفاظت از داده‌های شخصی و چارچوب‌های اخلاقی است که پیشرفت آن در چارچوب آنها هدایت می‌شود.

شیلی بالاترین امتیاز (70.5) را کسب کرد، اگرچه در مقایسه با معیار سال 2024 (73.07) حدود 3 امتیاز کاهش یافته است . با این حال، امسال 27.6 امتیاز بالاتر از میانگین منطقه‌ای است.

این گزارش همچنین تأکید می‌کند که چالش اصلی این کشور در پذیرش در بخش تولیدی نهفته است ، جایی که شیلی در پذیرش دولت، رتبه سوم را دارد و در "دولت دیجیتال" سرآمد است، اما در بخش صنعت اینطور نیست، جایی که از بین 19 کشور ارزیابی شده، رتبه دوازدهم را دارد.

منبع:

https://www.latercera.com/nacional/noticia/ilia-2025-chile-se-ubica-como-el-pais-que-mas-y-mejor-usa-la-inteligencia-artificial-en-latinoamerica/