اخبار اقتصادی سریلانکا

گزیده اخبار و تحولات اقتصادی سریلانکا در نیمه دوم خرداد ماه 1402 مندرج در رسانه‌های این کشور به شرح زیر ارائه می‌گردد.

افزایش‌ پروازها به سریلانکا

با بهبود وضعیت گردشگری در سریلانکا تعداد پروازهای بین‌‌المللی به این کشور نیز در حال افزایش است. در هفته‌های اخیر بعد از افزایش پروازهای از مبدا چین، اکنون هواپیمایی قطر نیز به عنوان یکی از اصلی‌ترین خطوط هوایی برای جابه‌جایی مسافر در سریلانکا اعلام کرد که پروزهای روزانه خود به مقصد کلمبو را به پنج پرواز در روز افزایش خواهد داد. همچنین شرکت هواپیمایی سیشل نیز اعلام کرد که پروازهای روزانه خود را به سریلانکا را با دو پرواز در روز به زودی آغاز خواهد کرد. همچنین باید اشاره کرد که دو هواپیمایی دیگر مالزیایی نیز در نظر دارند که پروازهایی در مسیر کوالالامپور به سریلانکا برقرار کنند.

در همین زمینه باید اشاره کرد که روند ساخت ترمینال دوم فرودگاه بین‌المللی کلمبو که به دلیل مشکلات اقتصادی تقریباً متوقف شده بود، با توجه به آغاز رسمی همکاری این کشور و صندوق بین‌المللی پول، سازمان همکاری‌های بین‌المللی ژاپن (JICA) تامین مالی مجدد این پروژه را آغاز کرد.

موافقت بانک جهانی با پرداخت وام به سریلانکا

بانک جهانی احتمالاً اعطای وامی  به ارزش 700 میلیون دلار به سریلانکا جهت حمایت از بودجه این کشور و بهبود وضعیت زندگی در سریلانکا را در نشست بعدی هیئت مدیره خود در 28 ژوئن تصویب خواهد کرد. در صورت تحقق این امر این وام می‌تواند بزرگترین کمک مالی ارائه شده به سریلانکا از زمان توافق با صندوق بین المللی پول در ماه مارس باشد. این کمک شامل یک بسته 500 میلیون دلاری برای حمایت از بودجه سریلانکا و یک بسته 200 میلیون دلاری برای حمایت از اقشار آسیب‌پذیر خواهد بود.

بر اساس اطلاعات منتشر شده احتمالاً اولین قسط این وام پس از تأیید هیئت مدیره پرداخت می‌شود و قسمت بعدی احتمالاً در ماه اکتبر خواهد بود، زیرا بانک پیشرفت بازسازی بدهی سریلانکا و اولین بررسی برنامه صندوق بین المللی پول را که قرار است در ماه سپتامبر انجام می‌شود، را مبنای پرداخت قسط دوم کمک‌های خود قرار خواهد داد.

سریلانکا و تعهدات به صندوق بین‌المللی پول

بر اساس آخرین بررسی‌های به عمل آمده سریلانکا توانسته تاکنون به 29 درصد از تعهدات خود به برنامه‌ صندوق بین‌‌المللی پول عمل کند. 61 تعهد دیگر در حال اجرا است، 1 درصد تعهدات تقریباً محقق شده، 6 درصد در وضعیت نامشخصی قرار دارند و 3 درصد نیز محقق نشده‌اند.

به عنوان مثال سریلانکا موفق نشد تا پایان ماه می‌به درآمد 650 میلیارد روپیه‌ای دست یابد و در افزایش نرخ مالیات بر شرط‌بندی نیز ناموفق بود. البته در ایجاد یک بستر شفاف مالیاتی سریلانکا تقریباً موفق به تحقق این هدف شد. سومین تعهد محقق نشده، تصویب قانون جدید بانک مرکزی توسط مجلس بود که با مشورت کارکنان صندوق بین المللی پول تهیه شده بود.

کاهش شدید تولید ناخالص داخلی

بر اساس آمار رسمی منتشر شده تولید ناخالص داخلی سریلانکا در سه ماهه اول سال 2023 نسبت به سال گذشته 11.5 درصد کاهش داشته باشد. در این بین تنها بخش کشاورزی در سه ماهه اول سال 2023 با رشد همراه بوده و با توجه به انقباض 4.4 درصد در سال گذشته با  0.8 درصدی رو‌به‌رو بوده است. اما صنعت نسبت به کاهش 3.7 درصدی در سال گذشته، کاهش شدید 23.4 درصدی را در سال جاری تجربه کرد و این میزان برای بخش خدمات نیز 5 درصد بوده است.

پیش بینی می‌شود که تولید ناخالص داخلی در سه ماه دوم نیز با توجه به تجربه سال‌های گذشته روند کاهشی خود را ادامه دهد.

ادامه کمک‌ها به سریلانکا

روند کمک‌های انسان‌دوستانه به سریلانکا هر چند نه مانند سال گذشته، اما همچنان ادامه دارد. در این بین سفیر ایالات متحده بسته کمک‌های درویی به ارزش 39.6 میلیون دلار را در اختیار وزارت بهداشت سریلانکا قرار داد. همچنین سفیر مالزی اعلام کرد که تاکنون ارزش کمک‌های ارائه شده این کشور به سریلانکا بیش از 1 میلیارد روپیه[2] بوده است.

کاهش تورم در سریلانکا

روند کاهش تورم مانند ماه‌های گذشته در ماه می نیز ادامه پیدا کرد و تورم کلی در این کشور از 33.6 درصد در ماه آوریل به 22.1 درصد در ماه می‌کاهش یافت. باید اشاره کرد که تورم مواد غذایی در ماه می از 27.1 درصد در آوریل به 15.8 درصد کاهش یافت در حالی که تورم غیرغذایی از 39 درصد به 27.6 درصد کاهش پیدا کرد. همچنین بانک مرکزی سریلانکا امیدوار است که در ماه جولای در بخش مواد غذایی شاهد تورم تک‌رقمی‌باشد.

برنامه سریلانکا برای نیروگاه LNG

موضوع ساخت یک نیروگاه مبتنی بر LNG همواره در برنامه‌های سریلانکا به ویژه در دوره گوتابایا راجاپاکسا قرار داشته است. در همین زمینه شرکت هندی Petronet پیشنهاد گاز طبیعی مایع را برای تامین انرژی نیروگاه حرارتی 600 مگاواتی ارائه کرده است.

البته با توجه به ساختار تولید برق سریلانکا که دارای چندین نیروگاه سیکل ترکیبی است، پیشنهاد کوتاه مدت تبدیل سوخت این نیروگا‌ها به LNG است. هر چند تاکنون هیچ اطلاعاتی در مورد نحوه تامین انرژی ارائه نشده است و با توجه به افزایش قیمت LNG این موضوع می‌تواند صرفه این اقدام را کاهش دهد.

همچنین باید به این موضوع نیز اشاره کرد که پروژه انرژی تجدیدپذیر 500 مگاواتی شمال سریلانکا که در اختیار شرکت آدانی هند قرار دارد نیز پیشرفت خوبی داشته و پیش‌بینی می‌شود که تا پایان سال 2024 سریلانکا شاهد تکمیل آن و افزوده شدن 500 مگاوات برق به شبکه سراسری خود باشد.

 ارائه تعرفه ترجیحی توسط انگلیس به سریلانکا

طرح تسهیل خدمات تعرفه‌ای[3] که سال گذشته انگلیس اعطای آن به 65 کشور را اعلام کرده بود در حال نهایی شدن و در آستانه اجرا قرار دارد. در این بین با توجه به اینکه انگلیس دومین بازار بزرگ صادراتی سریلانکا بعد از ایالات متحده محسوب می‌شود، اهمیت این موضوع برای سریلانکا چندین برابر خواهد شد.

DCTS به سریلانکا این امکان را می دهد که 92 درصد کالاها کالاهای صادراتی خود به انگلیس را اکنون بدون تعرفه به این کشور صادر کند که این امر منجر به افزایش رقابت‌پذیری محصولات تولیدی سریلانکا در بازار بریتانیا نسبت به سایر رقبا خواهد شد. باید اشاره کرد که این طرح به نوعی طرح انگلیس برای جایگزینی بسته تعرفه‌ای اتحادیه اروپا معروف به GSP+ محسوب می‌شود.

لغو شرایط فروش سوخت در سریلانکا

سریلانکا در واکنش به بحران ارزی و برای اطمینان از عرضه بی وقفه سوخت به مصرف کنندگان، تصمیم گرفت که امکان ورود شرکت‌های خارجی برای عرضه سوخت در کشور را فراهم نماید. بر همین اساس قرارداد رسمی‌به دو شرکت چینی و استرالیایی امضا شده و به زودی قرارداد با یک شرکت دیگر نیز امضا خواهد شد. با این حال، اکنون گزارش شده است که دو پیش شرط که در گذشته مانعی برای این اقدام بوده است قبل از امضای این توافقات اصلاح شده است.

یکی از محدودیت‌هایی که برای شرکت‌های خارجی برای ورود به بازار سریلانکا اعمال شد، این بود که این شرکت‌ها اجازه داشتند پس از گذشت یک سال از واردات ذخایر سوخت مربوطه، درآمد حاصل از فروش سوخت را از کشور خارج کنند. جدای از این در شرایط اولیه نیز عنوان شد که تبدیل درآمد به دلار پس از 9 ماه مجاز خواهد بود. شرط دیگر این بود که یک درصد از کل ارزش فروش ماهانه فرآورده‌های نفتی که به صورت ماهانه به کشور وارد می‌شد، توسط وزارتخانه یا موسسه معرفی شده دریافت شود. با این حال، 4 روز قبل از امضای قرارداد با سینوپک به عنوان اولین قرارداد در این زمینه با تصویب کابینه سریلانکا تمامی این شروط لغو شد و این موضوع دست شرکت‌ها را برای همکاری بیشتر در سریلانکا به مراتب بازتر خواهد کرد.

افزایش حواله‌های ارزی سریلانکا

داده‌های رسمی نشان می‌دهد که حواله‌های ارزی سریلانکا که از طریق کانال‌های رسمی ارسال می‌شود، 57.7 درصد نسبت به سال گذشته رشد داشته و در ماه می‌به 479 میلیون دلار رسیده است. باید اشاره کرد که پیش از همه‌گیری کرونا، سریلانکا ماهانه شاهد حدود 500 تا 600 میلیون دلار حواله از طریق کانال‌های رسمی‌بود، اما پس از آن و در نتیجه افزایش چاپ پول و در نتیجه ایجاد اختلاف زیاد در نرخ رسمی و نرخ بازار آزاد، میزان انتقال حواله‌های ارزی سریلانکایی‌های شاغل در خارج از کشور به شکل محسوسی کاهش یافت.

آخرین وضعیت صنعت چای سریلانکا

رئیس هیئت مدیره چای سریلانکا اعلام کرد که تولید چای که در سال 2022 به کمترین میزان در 26 سال گذشته کاهش یافت، اما تولید از آوریل 2023 با شروع مصرف کود افزایش یافته است. تا پایان ماه می  نیز تولید چای 111.09 میلیون کیلو بود که نسبت به سال قبل کاهش تولید 1.73 میلیون کیلویی را نشان می‌دهد. با این حال گفت که طبق پیش‌بینی هیئت چای و موسسه تحقیقات چای، تولید کل سال 2023 از 251.8 میلیون کیلوگرم در سال 2022 به 265 تا 270 میلیون کیلوگرم افزایش خواهد یافت. به عنوان مثال تولید چای در آوریل نسبت به مدت مشابه سال قبل با 1.82 میلیون کیلوگرم افزایش به 24.72 میلیون کیلوگرم رسید.

البته باید به این موضوع اشاره کرد که با افزایش عرضه، قیمت چای نیز کاهش خواهد یافت. علاوه بر این، رکود در جهان قدرت خرید بازارهای چای خاورمیانه را کاهش داده است که در طول تابستان نیز معمولاً با کاهش تقاضا مواجه هستند.

باید اشاره کرد که حجم صادرات چای در سال 2022 همزمان با کاهش محصول از 286 میلیون کیلو به ارزش 1.32 میلیارد دلار در سال 2021 به 250 میلیون کیلو به ارزش 1.26 میلیارد دلار کاهش یافت. در پنج ماهه نخست سال جاری 91 میلیون کیلو چای به ارزش 500 میلیون دلار صادر شده است.

 کمبود پزشک متخصص در سریلانکا

بر اساس گزارش‌های منتشر شده سریلانکا در حال حاضر با کمبود شدید پزشکان متخصص مواجه است که تهدیدی جدی برای بخش بهداشت این کشور محسوب می‌شود. دلیل اصلی این موضوع به مهاجرت تعداد قابل توجهی از پزشکان به خارج از کشور در چند سال گذشته باز می‌گردد.

وزارت بهداشت تخمین زده است که کشور تا سال 2024 به 4299 متخصص پزشکی نیاز دارد تا از ادامه خدمات پزشکی اطمینان حاصل شود. بر اساس فهرست‌های موجود، تا سال جاری 750 شغل خالی شامل متخصص قلب، میکروبیولوژیست، متخصص پوست، اورژانس، بیهوشی و پاتولوژیست وجود دارد. متخصصان در این زمینه مدت‌هاست هشدار داده‌اند که اگر مقامات به سرعت اقدام نکنند، تعداد پزشکان متخصص مورد نیاز ممکن است تا سال آینده از مرز 1000 فراتر عبور خواهد کرد.

با این حال، سریلانکا در حال حاضر تنها حدود 2007 متخصص دارد، که به گفته بسیاری از کارشناسان این تعداد برای پاسخگویی به نیازهای پزشکی عمومی ناکافی است. علاوه بر این، بازنشستگی قریب الوقوع حدود 300 متخصص تا پایان سال جاری است، این مشکل را تشدید خواهد کرد.

البته این مشکل در سایر بخش‌ها نیز در حال گسترش است و اخیراً شرکت هواپیمایی سریلانکا اعلام کرده است که با کمبود شدید خلبان مواجه است.

[1]. Domestic Debt Restructure (DDR)

[2]. حدود 3.3 میلیون دلار

[3]. UK’s Developing Countries Trading Scheme (DCTS)