آشنایی با نهادهای اقتصادی سنگال: آژانس ملی ارتقای اشتغال جوانان (ANPEJ )

سنگال طی سالهای اخیر بدلیل وجود جمعیت بالای جوانان با چالش بزرگ اشتغال افراد جوان مواجه بوده و این موضوع همواره یکی از اولویت های اعلام شده مقامات دولتی بوده است.

بر اساس آخرین آمار آژانس ملی آمار و جمعیت شناسی، نرخ بیکاری در سه ماهه سوم سال 2022 به میزان 22.9 درصد برآورد می‌گردد و طبق آمار وزارت اقتصاد و برنامه ریزی نیز سالانه حدود دویست هزار نفر وارد بازار کار می‌شوند.اگر چه گروه سنی 15 تا 35 سال بیشترین جمعیت فعال را در بازار کار سنگال تشکیل می دهند ولی بیشترین رده جمعیتی بیکار نیز متعلق به این محدوده سنی است. از سوی دیگر وضعیت نامساعد اشتغال در سنگال به میزان زیادی به مشکلات مرتبط با مدیریت معضل بیکاری جوانان مربوط می‌گردد.

در این راستا آژانس ملی ارتقای اشتغال جوانان (ANPEJ) در تاریخ 9 ژانویه 2014 در جهت  اجرای سیاست های دولت در زمینه ساماندهی نهادهای متولی امر اشتغال و نیز ارتقای اشتغال جوانان ایجاد شد. این آژانس در راستای اجرای ماموریتهای محوله برای برآوردن بهتر انتظارات جویندگان کار جوان با حمایت قابل توجه شرکای خود بر ارائه بسته‌های خدمات مالی، غیر مالی و ظرفیت سازی  برای توانمندسازی جوانان از طریق خوداشتغالی تمرکز می‌کند. پروژه تقویت خوداشتغالی جوانان در مناطق سن لوئی و ماتام که با مشارکت اسپانیا اجرا شده نمونه خوبی در این راستا  است. در هر صورت بازیگران در دنیای کسب و کار باید برای مواجه شدن با مشکلات و مسائل پیش رو آمادگی داشته باشند.  در چنین شرایطی خدمات عمومی اشتغال با دقت، سرعت و با کیفیت در یک رویکرد فراگیر نقش اساسی را ایفا می‌کند. از سوی دیگر و در عصر فناوریهای نوین، آژانس معتقد است که استفاده از این فناوریها فرصتی برای اشتغال در میان جوانان تحصیل کرده در سنگال است. بهبود مستمر روش‌های کسب دانش به لطف فناوری‌های جدید و همچنین علاقه روزافزون جوانان به کارآفرینی مؤید این مطلب است و در این خصوص آژانس با راه اندازی سایتهای مربوطه جوانان را در روند کاریابی در این زمینه همراهی می‌کند. آنها همچنین ابزارها و منابع لازم را پیدا خواهند کرد که می‌تواند به آنها در کارآفرینی کمک کند.

ماموریتهای آژانس:

ماموریت های آژانس ملی ارتقای اشتغال جوانان عبارتند از:

- مشارکت در اجرای سیاست اشتغال جوانان.

- ورود در بازار کار به منظور ارتقای اشتغال جوانان

- کمک به جوانانی که به دنبال کار، آموزش یا مشاوره حرفه ای هستند.

- اطلاع رسانی و راهنمایی جوانان جویای کار.

- کمک به کارفرمایان در تلاش برای استخدام جوانان.

- ایجاد یک پایگاه داده شامل فهرست ایده‌ها برای ایجاد شغل و کسب و کار.

- کمک به جوانان در ایجاد فعالیت های مولد.

فعالیتهای آژانس:

آژانس در موارد ذیل فعالیت می نماید که عبارتند از:

-راه اندازی یک سیستم اطلاعاتی و نظارتی یکپارچه برای گروه‌های هدف در بازار کار.

- تقویت اشتغال پذیری جوانان و گروه‌های هدف.

- تسهیل شرایط دسترسی جوانان و گروه‌های هدف به اشتغال.

- دسترسی جوانان و گروه‌های هدف به بودجه پروژه.

- اجرای برنامه ساماندهی فروشندگان خیابانی.

- تقویت ظرفیت های فنی و سطح آگاهی مدنی تجار و صاحبان صنایع.

- حمایت و همراهی جوانان در توسعه و اجرای پروژه‌ها.

- انجام دادن همه اقداماتی که می‌تواند اشتغال جوانان را ارتقا دهد.

اقدامات آژانس:

برای اجرای مأموریت های نظارتی، آژانس اقداماتی را حول محورهای استراتژیک زیر انجام می دهد:

1-ایجاد یک سیستم هماهنگی اطلاعاتی برای بازار کار:

آژانس به عنوان یک سرویس دهنده اشتغال عمومی مسئول ایجاد ارتباط بین جویندگان و ارائه دهندگان کار است. با این حال این کارکرد به دلیل ضعف و قابل اعتماد نبودن اطلاعات در بازار کار دشوار شده است. در واقع، چندین پایگاه داده نظارت بر روند استخدام در پروژه‌ها وجود دارد که می‌توانند در یک سیستم اطلاعاتی یکپارچه ادغام شوند.

2- ترویج خود اشتغالی :

آژانس از طرق ذیل خود اشتغالی را ترویج می‌کند:

- ایجاد صندوق تامین مالی کارآفرینی جوانان ( FEJ ).

- تشکیل صندوق تضمین خوداشتغالی جوانان.

- ارتباط جوانان با مؤسسات مالی.

- استقرار سیستم نظارت توسط شوراهای کسب و کار جوان ( JCE ).

- ایجاد مراکز آموزش رایانه و تسهیل دسترسی به اینترنت.

3- تقویت اشتغال پذیری جوانان :

- آموزش و ظرفیت سازی.

- برگزاری دوره‌های کارآموزی.

- تسهیل دسترسی جوانان به اعتبارات مالی.

محدودیت اصلی برای ترویج خوداشتغالی برای جوانان به مشکلات دسترسی به منابع مالی به ویژه نرخ بهره بالا و تضمین مربوط می‌شود (51درصد از دلایل رد درخواست های وام به فقدان ضمانت مربوط است). علاوه بر این معضل، عدم توان لازم برای اجرا و توسعه پروژه‌ها نیز وجود دارد. به منظور حذف این محدودیت‌ها آژانس به سیستم تامین مالی که توسط دولت و همچنین توسط موسسات مالی خصوصی( از قبیل بانک‌های خصوصی و غیره) ایجاد شده متکی است. در این راستا آژانس ابزارهای مالی را برای رفع این موانع و تسهیل کارآفرینی جوانان ایجاد کرده است که جمله آنها می‌توانیم به این موارد اشاره کنیم:

- صندوق ضمانت کارآفرینی جوانان (FOGAREJ) با حمایت ANPEJ و FONGIP

- صندوق کارآفرینی جوانان (FEJ) که توسط ANPEJ راه اندازی شده است و توسط Crédit Mutuel du Sénégal (CMS) و بانک سرمایه گذاری و تجارت ساحل و صحرا Sahelo-Saharan (BSIC) اداره می‌شود.

علاوه بر حمایت و توسعه طرح های تجاری، آژانس با موفقیت مذاکرات مالی را برای داشتن نرخ های بازپرداخت قابل تحمل برای وام ها انجام می دهد. در این خصوص  آژانس  دسترسی جوانان کارآفرین به بانک ها و سیستم های مالی غیرمتمرکز را نیز تسهیل می‌کند.

درک این نکته مهم است که بخش غیررسمی‌ بزرگترین تامین کننده حوزه اشتغال در سنگال است. بر اساس مطالعه بانک جهانی که در سال 2021 منتشر شده سهم بخش غیررسمی در رشد اشتغال حدود 97 درصد و سهم بخش رسمی تنها 3 درصد است. همچنین بخش غیررسمی 2.3 مشاغل در مناطق شهری را تشکیل می دهد. از سوی دیگر اشتغال در بخش غیررسمی اساساً  بصورت خوداشتغالی انجام می‌شود. بر اساس یک مطالعه در بخش غیررسمی در حومه داکار، 77 درصد از واحدهای تولیدی غیررسمی تنها توسط یک نفر انجام می‌شود. همچنین در مناطق روستایی، خوداشتغالی یک قانون است و تقریباً به همه مشاغل مربوط می‌شود. همه این موارد نشان می دهد که هم در مناطق روستایی و هم در مناطق شهری، جمعیت فعال از طریق خوداشتغالی فعالیت می‌کنند. لذا می‌توان بدون اغراق تصدیق کرد که فرهنگ خوداشتغالی در سنگال ریشه‌دار است و سیاست اشتغال زایی نمی‌تواند چنین واقعیتی را نادیده بگیرد و بهتر است که دولت در مورد سیاستهای تولید شغل به این واقعیت توجه داشته باشد. از سوی دیگر اشتغال در بخش غیررسمی‌بی ثبات بوده بطوریکه در روستاها اشتغال در 6 مورد از هر  10 مورد فصلی و موقت است. در حومه داکار یک کارگر در بخش غیررسمی‌به طور متوسط درماه حدود 65000 فرانک سیفا برای 50 ساعت کار در هفته درآمد دارد. تخمین زده می‌شود که  57 درصد از کارگران کمتراز 40000 فرانک سیفا در ماه درآمد دارند. در روستاها این وضعیت نامطلوب تر است. علاوه بر این انجام فعالیت حرفه ای در بخش غیررسمی در شرایط نامطمئن انجام می‌شود. در واقع تنها 20 درصد واحدهای غیررسمی دارای محلی ثابت برای فعالیت هستند و لذا بهره وری واحدهای غیررسمی‌بسیار پایین است (5 برابر کمتر از شرکت رسمی). این امر را می‌توان با فقدان مهارت های شغلی  و دسترسی اندک به فناوری توضیح داد. از سوی دیگر در بخش غیررسمی تجهیزات مورد استفاده اغلب فرسوده هستند و نیاز به استفاده از لوازم نو ضروری است. بنابراین در سنگال مانند بسیاری از کشورهای آفریقایی باید اقدامات دولت و سایر نهادهای ذیربط به بالا بردن کیفیت اشتغال معطوف باشد.  از سوی دیگر اگر چه بودجه برای تضمین ایجاد اشتغال پایدار برای جوانان کافی نیست ولی در واقع ایجاد یا توسعه یک کسب و کار خوداشتغالی، قابل دوام و پایدار مستلزم داشتن مهارت های فنی اثبات شده یا صلاحیت حرفه ای در فعالیتی است که فرد می خواهد انجام دهد. لذا جهت گیری دولت باید بدین سمت باشد که مهارتهای فنی و حرفه ای جوانان ارتقا یابد. بنابراین لازم بود یک استراتژی مدون برای ارائه آموزشهای فنی و حرفه ای برای افراد جویای کار تدوین شود. در این راستا طرح اعتبار سنجی تجربیات اکتسابی (VAE) می‌تواند ابزار مناسب و موثری در این زمینه باشد. این طرح مبتنی بر یک اصل پذیرفته شده توسط سازمان بین المللی کار (ILO) است که بر اساس آن هر شخص مشغول به کار این حق را دارد که دستاوردهای تجربی حرفه ای خود را در اختیار مراجع ذیصلاح قرار دهد.