نقش و تاثیر استان داکار در اقتصاد کشور سنگال

در گزارش پیش رو به طور اجمالی به بررسی نقش و تاثیر استان داکار در اقتصاد کشور سنگال پرداخته شده است.

نقشه مناطق مختلف منطقه داکار

بندر داکار (در زبان ولوف: Ndakaaru ) پایتخت جمهوری سنگال و منطقه داکار است. این شهر در 167  کیلومتری شمال غربی بانجول ، 408 کیلومتری جنوب‌غربی نواکشوت ، 705 کیلومتری شمال غربی کوناکری و 1046 کیلومتری شمال‌غربی باماکو بر روییک آتشفشان قدیمی واقع شده است که اکنون فانوس دریایی مامل در بالای آن قرار  دارد. داکار در یک منطقه بیابانی نیمه گرمسیری واقع شده و تحت تأثیر بادهای دریایی موسمی قرار دارد. فصل گرم و مرطوب از ژوئن تا اکتبر با دمای حدود 27 درجه سانتیگراد می‌باشد و اوج بارندگی در ماه آگوست (250 میلیمتر ) است. فصل خشک و کمی خنک‌تر از نوامبر شروع می‌شود و تا اردیبهشت ادامه می‌یابد. منطقه داکار 0.28 درصد از قلمرو سنگال با 550 کیلومترمربع وسعت 25 درصد از جمعیت این کشور را در بر می‌گیرد.

موقعیت این شهر بواسطه واقع شدن در انتهای غربی قاره آفریقا و در جوار شبه‌جزیره باریک دماغه‌سبز موجب شد تا اولین مهاجران اروپایی در اوایل سده 15 میلادی در آن مستقر شوند. سپس این شهر با تجارت دریایی با اروپا و جهان موقعیت ممتازی را در تقاطع فرهنگهای آفریقایی و اروپایی کسب نمود.

اقتصاد منطقه داکار

بطور کلی اقتصاد این منطقه صنعتی بوده و دارای واحدهای تولیدی در زمینه‌های صنایع غذایی، شیمیایی، نساجی، چوب و تولید مبلمان است. البته پاره ای این صنایع در حال حاضر با مشکلاتی مواجه هستند از جمله صنعت نساجی از واردات بی رویه محصولات چینی رنج می‌برد. چندین واحد تولید محصولات شیمیایی نیز با بحران جدی کمبود مواد اولیه روبرو هستند. البته از سوی دیگر صنعت مصالح ساختمانی از جمله کارخانه سیمان داکار فعال است و گروه تولیدات ساختمانی فرانسوی ویکات در این شهر حضور پر رنگی دارد.

دفاتر مرکزی شرکت های بزرگ ( Air Senegal International ، Grands moulins de Dakar ) ، شرکت مخابرات فرانسوی Orange و بانک های بزرگ مانند Société Générale در پایتخت قرار دارند. تقریباً تمام بانکهای بزرگ سنگال در مرکز داکار مستقر هستند. اکثر دفاتر و خدمات مبتنی بر امور بازرگانی در منطقه تجاری بندر متمرکز شده اند که شرکتهای صادرات و واردات، صرافی‌ها، آژانسهای مسافرتی و شرکتهای بیمه در حول‌وحوش آن پراکنده هستند.

از سوی دیگر رونق صنعت گردشگری به ویژه توریسم ورزشی و تجاری با وقوع رویدادهای بین المللی مانند رالی داکار یا نمایشگاه دوسالانه هنرهای معاصر یافته است ( داکار از سال 1978 تا 2008 با برگزاری مسابقات رالی در سراسر جهان شناخته شد. پس از انتقال این رویداد به آمریکای جنوبی، مسابقه اکو آفریقا از سال 2009 برگزار می‌شود ). در داکار همچون سرتاسر کشور بخش مشاغل غیررسمی‌به ویژه در امور تجاری، حمل و نقل، ساخت و ساز وصنایع دستی فعال است. در این شهر اقتصاد دیجیتال نیز چه در بخش رسمی (عمدتا توسط اپراتورهای مخابراتی) و چه بخش غیررسمی (تعداد بی‌شماری از ارائه‌دهندگان خدمات و کارآفرینان بخش خصوصی بسرعت در حال گسترش است).

در واقع از سال 2010 مسئولان شهر داکار شاهد ابتکارات نوآورانه جدیدی در بخشهای مختلف اقتصادی بوده اند که پویایی جدیدی برای کارآفرینان ایجاد می‌کند و به استعدادهایی که اغلب در بخش غیررسمی هستند اجازه می‌دهد تا فعالیت خود را در داخل و خارج گسترش دهند. داکار شهری می‌باشد که از نظر اقتصادی به عنوان یک پلت فرم برای تجارت با منطقه غرب آفریقا از اهمیت خاصی برخوردار است. این بندر به لحاظ جزیره گوره (یا جزیره بردگان ) در سال 1978 توسط یونسکو در فهرست میراث جهانی و در سال 1993 عضو سازمان شهرهای میراث جهانی قرار گرفت. در داکار چندین بنای تاریخی مانند دروازه هزاره سوم و بنای یادبود رنسانس آفریقا نیز قرار دارند.

شبکه حمل و نقل عمومی در داکار بسیار متراکم است با انواع مختلفی از وسایل نقلیه در حال استفاده از جمله: اتوبوس سریع السیر، مینی بوس و تاکسی. همچنین داکار دارای شبکه ای از چند بزرگراه و جاده اصلی است. از سوی دیگر با توجه به معضل ترافیک در داکار در سال 2022 شهرداری در صدد بر آمد نسبت به خرید اتوبوس های برقی را به منظور رفع این مشکل و آلودگی هوا برآمد ( ترافیک سالانه 152 میلیون یورو برای شهر هزینه در بر دارد ). در این خصوص قرار است اولین اتوبوس ها باید در سال 2023 وارد ناوگان حمل و نقل شهری داکار شوند.

از سوی دیگر در سال 2021 پروژه قطار سریع السیر منطقه ای(TER) نیز در 27 دسامبر 2021 بین ایستگاه داکار و جمنیاجو افتتاح گردید و گسترش آن به سمت فرودگاه نیز در 5 مارس 2022 آغاز شد. بهره برداری از این خط برای سال 2024 برنامه ریزی شده است. این شهر از طریق حمل و نقل هوایی با فرودگاه بین المللی بلیز جیانی Blaise-Diagne که در اواخر سال 2017 مورد بهره برداری قرار گرفت و جایگزین فرودگاه بین المللی لئوپلد سدار سنگور Léopold-Sédar-Senghor سابق شد متصل می‌شود. حمل و نقل دریایی نیز از طریق بندر خودمختار داکار انجام می‌گیرد. داکار در سال 1996 به 19 شهرداری منطقه ای متشکل از چهار ناحیه تقسیم گردید که در سال 2013 همه آنها به شهرداری‌های کامل تبدیل شدند.

بندر داکار بعنوان پایتخت قطب اقتصادی پیشرو در سنگال است. اقتصاد منطقه داکار نه تنها خود را بر کل سنگال بلکه بر بخشی از منطقه فرعی غرب آفریقا تحمیل می‌کند. اقتصاد این کشور که عمدتاً مبتنی بر کشاورزی است به دو دلیل عمده در زیر سلطه داکار باقی مانده است:

اول اینکه تمام محصولات کشاورزی برای صادرات به خارج از کشور از طریق داکار ارسال می‌شود. پس از آن معدود صنایع پردازش محصولات اولیه تقریباً منحصراً در پایتخت سنگال قرار دارند. اهمیت این کارکردهای اقتصادی را می‌توان به وجود بندر و مراکز و دفاتر مرکزی مؤسسات مالی و بانکی در آن تعمیم داد. تجارت همچنان پویاترین بخش اقتصاد شهری است. وجود  بازار سانداگا در مرکز شهر جزو اولین زیرساخت‌های تجاری هستند که بیشترین کمک را به تقویت اقتصاد تجارت در این شهر کرده است. این منبع مهم اشتغال برای بسیاری از مهاجرانی است که از روستا به شهر مهاجرت می‌کنند.

همچنین داکار مرکز تجمع محصولات تولیدی و همچنین توزیع مجدد کالاهای تجاری در کشور می‌باشد. از سوی دیگر بدلیل موقعیت جغرافیایی این بندر در ارتباط با مسیرهای دریایی نیز به یک چهارراه تجاری در منطقه غرب افریقا تبدیل شده است. از سوی دیگر با اینکه وجود بندر و فرودگاه ابزارهای عمده در روند توسعه اقتصادی در داکار هستند، بازار سانداگا از اینها هم بیشتر می‌باشد. در واقع این مکان بزرگترین بازار سنگال، مهمترین و پویاترین قطب تجاری کشور است. اگرچه کسب‌وکارها در قالب مراکز تجاری در حال توسعه هستند ولی فعالیت تجاری تحت سلطه بخش غیررسمی قرار دارد. این بخش در دهه‌های گذشته توسعه سریعی را تجربه کرده و در مواجهه با بحران اشتغال شهری دارای ظرفیت‌های قوی برای کاهش معضل بیکاری بوده و پاسخی به ناتوانی بخش رسمی در ارائه فعالیت های خدماتی و تجاری کافی و در دسترس است.

در مجموع بندر داکار مهمترین و اصلی ترین مرکز اقتصادی سنگال اعم از تجاری، مالی، خدماتی و غیره محسوب می‌شود و نقش تعیین کننده در تولید درآمد ملی، کاهش اشتغال و سایر حوزه‌های اقتصادی این کشور بعهده دارد.