افزایش مجدد نرخ بهره اصلی بانک مرکزی اروپا

بانک مرکزی اروپا اخیرا نرخ بهره مبنای خود را طبق رای شورای حکام خود، مجددا؛ 0.5 درصد افزایش داد. معرفی این نرخ جدید، نرخ بهره پایه در 19 کشور عضو منطقه یورو را به 3 درصد می رساند که از سال 2008 تاکنون سابقه نداشته است.

بانک مرکزی اروپا نرخ بهره مبنای[1] خود را طبق رای شورای حکام 25 نفره خود، روز پنج شنبه 2 فوریه 2023 مجددا؛ 0.5 درصد افزایش داد. با این تصمیم نرخ بهره‌پایه در 19 کشور عضو منطقه یورو، به 3 درصد می رسد که از سال 2008 تاکنون سابقه نداشته است. معرفی این نرخ جدید، برای پنجمین بار متوالی و لاجرم بانک مرکزی اروپا در قالب سیاست پولی مهار تورم کم‌سابقه در کشورهای اروپایی است که عمدتا بواسطه افزایش هزینه‌های تامین انرژی ناشی از جنگ اوکراین و در راستای ثبات قیمت‌ها، مجبور به انجام آن می‌باشد.  

همچنین بانک اشپارکاسه طی نامه رسمی‌به کلیه مشتریانش اعلام کرده است با توجه به اینکه بانک مرکزی اروپا نرخ بهره منفی برای حساب های پس انداز در نظر گرفته است، بنابراین محدودیت میزان وجه واریزی به اینگونه حساب ها برداشته شده است. 

با وجودی که تورم منطقه یورو اخیراً به دلیل کاهش نسبی قیمت انرژی اندکی کاهش یافته و به 8.5 درصد در ماه ژانویه رسیده است، ولیکن هنوز با هدف 2 درصدی بانک مرکزی اروپا فاصله زیادی دارد و بنابراین روند افزایش نرخ بهره از سوی این بانک در ماه مارچ و احتمالا ماه می، همچنان ادامه خواهد یافت چراکه تورم اصلی که نمایان‌گر افزایش قیمت ها - بدون نظرداشت نوسانات شدید قیمت های انرژی و مواد غذایی است -  در عدد 5.2 درصد، یعنی بالاترین سطح از زمان معرفی واحد پولی یورو، متوقف مانده است.

افزایش نرخ بهره پایه بانک مرکزی اروپا بر هر سه نرخ بهره کلیدی تأثیر می‌گذارد: نرخ اصلی تامین مالی مجدد؛ 3 درصد است. این نرخِ بهره ای است که بانک ها با آن می‌توانند به مدت یک هفته در قبال وثیقه از بانک مرکزی اروپا وام بگیرند. نرخ به اصطلاح؛ سود سپرده - سودی که بانک ها برای سپرده‌گذاری در بانک مرکزی اروپا دریافت می‌کنند و از دیدگاه آن‌ها، مهم ترین نرخ بهره موجود است – که تا سال گذشته منفی بود؛ به 2.5 درصد می رسد. نرخ ریفاینانس یک شبه بانک ها نزد بانک مرکزی نیز به 3.25 درصد خواهد رسید.

تعلل بانک مرکزی اروپا در افزایش بموقع نرخ بهره مبنا متناسب با مقتضیات و بحران اقتصادی و مالی موجود در مقایسه با اقدام بانک های مرکزی انگلیس و آمریکا، همچنان مورد انتقاد بسیاری از کارشناسان و صاحب نظران اقتصادی و مالی اروپا قرار دارد. هرچند که از منظر مسئولین بانک مرکزی اروپا، ریشه‌های تورم و امکانات مقابله با آن در دو سوی اقیانوس اطلس متفاوت می‌باشند. نرخ بهره پایه تعریف‌شده از سوی بانک مرکزی آمریکا؛ 4.75 درصد و در انگلیس؛ 4 درصد است. بانک مرکزی اروپا از دیدگاه برخی اقتصاددانان همچون مایکل هایز، مدیر ارشد موسسه Family Office HQ Trust، بیشتر به یک سرعت‌سنج برای بازدهی بازار سرمایه و بازارهای ارز تبدیل شده است.   

* نمودار مقایسه ای روند افزایش نرخ بهره مبنا از سوی سه بانک مرکزی بزرگ(به درصد)

الگوی جدید نرخ بهره بانک مرکزی اروپا از سال گذشته تاکنون منجر به افزایش قابل توجه نرخ بهره اخذ وام و نیز نرخ بهره پس انداز برای مصرف‌کنندگان شده است. نوسانات نرخ بهره ساخت و ساز مشهود بوده و تداوم نرخ بهره 3 تا 4 درصدی برای وام های ساختمانی ده ساله قابل انتظار می‌باشد.

منبع:

https://www.faz.net/aktuell/finanzen/ezb-hebt-leitzins-um-0-5-prozentpunkte-an-18647961.html

پاورقی:

[1] بهره‌ای که موسسات اعتباری و بانک‌های کوچک برای دریافت وام به بانک مرکزی می‌پردازند و مهم‌ترین ابزار این بانک برای کنترل سیاست های پولی بشمار می‌رود.