انعقاد قرارداد خرید گاز اسلوونی از الجزایر

اسلوونی، هم‌راستا با سیاست‌ها و برنامه‌های اتحادیه اروپا و در جهت قطع وابستگی انرژی به روسیه، به دنبال تنوع بخشی به منابع تامین گاز خود بوده و در این راستا، قراردادی سه ساله برای تامین یک سوم نیاز گاز وارداتی خود از الجزایر منعقد نمود.

روز 15 نوامبر (24 آبان) سال‌جاری و در سفر تانیا فایون وزیر امور خارجه و بویان کومر وزیر زیرساخت اسلوونی به الجزایر، قرارداد خرید گاز طبیعی بین شرکت الجزایری سوناتراچ (Sonatrach) و شرکت جئوپلین (Geoplin) که بزرگترین شرکت تامین گاز طبیعی اسلوونی است، امضاء شد. براساس این قرارداد، الجزایر سالانه حدود 300 میلیون متر مکعب گاز طبیعی را به مدت سه سال در اختیار اسلوونی قرار می‌دهد. این قرارداد از اول ژانویه 2023 اجرایی می‌شود.

پس از عقد قرارداد خرید گاز بین اسلوونی و الجزایر، وزیر زیرساخت اسلوونی در مصاحبه‌ای اعلام کرد که قیمت گاز در این قرارداد، رقابتی (شناور) خواهد بود و به قیمت جهانی نفت و قیمت خرید و فروش گاز در اروپا بستگی خواهد داشت. وی افزود: این توافق، صرفا اولین گام از مذاکرات و گفتگوهای لازم برای رسیدن به یک توافق بلندمدت  و با مقادیر بیشتر است تا نیمی از نیازهای کشور به گاز وارداتی را تامین نماید. شرکت جئوپلین نیز این توافق را گامی مهم برای ایجاد تنوع در منابع تامین گاز طبیعی اسلوونی برشمرد. شایان ذکر است اسلوونی از اوایل دهه 1990 تا سال 2012 مقادیر قابل توجهی گاز از الجزایر وارد می‌کرد، اما در طی 10 سال گذشته، بخش عمده‌ای از واردات گاز اسلوونی از روسیه انجام می‌شود.

بر اساس اعلام اداره آمار اسلوونی، در سال 2021 میلادی، 47 درصد از نیازهای انرژی این کشور، از خارج تامین شده است که 12 درصد آن به واردات گاز اختصاص داشته است. تقریبا یک سوم گاز مصرفی در اسلوونی در بخش خانوار و دو سوم آن در بخش‌های صنعتی، تجاری، آموزشی و اداری به مصرف می‌رسد. اسلوونی سالانه تقریبا به یک میلیارد متر مکعب گاز نیاز دارد که بیش از 90 درصد آن از روسیه (از طریق خط لوله اتریش) وارد این کشور می‌شود. واردات گاز طبیعی از این کشور در سال 2020، بالغ بر 732 میلیون متر مکعب بوده است.

اسلوونی هم‌راستا با سیاست‌ها و برنامه‌های اتحادیه اروپا و در جهت قطع وابستگی انرژی به روسیه، مذاکراتی را با قطر و کرواسی نیز آغاز کرده است تا بتواند بخش زیادی از نیازهایش را از این دو کشور تامین کند. مقامات اسلوونی در ماه مارس سال جاری، مذاکراتی را با مقامات قطری در خصوص چگونگی انتقال سالانه دو کشتی گاز LNG به پایانه‌های گاز در شمال دریای آدریاتیک انجام دادند ولی این مذاکرات تاکنون نتیجه ملموسی نداشته است.

در مذاکرات مقامات اسلوونی و کرواسی نیز، استفاده از ظرفیت اضافی ترمینال LNG در جزیره کرک کرواسی مورد بررسی قرار گرفت. این ترمینال که به طور رسمی در سال 2021 شروع به فعالیت نمود، از ظرفیت ذخیره 2.6 میلیارد متر مکعب گاز در سال برخوردار است و گاز آن تا پایان سال 2023 توسط شرکت‌های کرواسی، شرکت مجارستانی MVM و شرکت قطری Powerglobe Qatar خریداری شده است. از سال گذشته، ظرفیت این ترمینال به 2.9 میلیارد متر مکعب افزایش یافت و افزایش ظرفیت تا 3.5 میلیارد متر مکعب در دستور کار دولت کرواسی قرار دارد. ساخت ترمینال دوم در این جزیره از برنامه‌های دولت کرواسی است تا ظرفیت آن را تقریبا به دو برابر افزایش دهد. گفته می‌شود ساخت ترمینال جدید در سال 2029 به پایان می‌رسد و به این ترتیب، در مجموع ظرفیت سالانه ترمینال گاز جزیره کرک از سه میلیارد متر مکعب در سال به 6 میلیارد متر مکعب افزایش پیدا خواهد کرد. اسلوونی علاقه‌مند است نیاز گازی خود را از ظرفیت‌های اضافی این ترمینال تامین کند. علاوه بر این ترمینال، خط لوله گازی لوچکا - روگاتس که از270 میلیون متر مکعب ظرفیت سالانه برخوردار است، مورد توجه مقامات اسلوونی است.

استفاده از تانکرهای ویژه گاز مایع نیز در دستور کار اسلوونی است و از آنجایی که کرواسی از جمله سازندگان چنین تانکرهایی می‌باشد، در این خصوص نیز مذاکراتی بین دو کشور صورت گرفته است. تانکرهای گاز طبیعی مایع اکثرا در کارخانه‌های کشتی‌سازی در خاور دور (کره جنوبی و ژاپن) ساخته می‌شوند. ساخت چنین تانکرهایی در کشتی‌سازی‌های اروپایی تاکنون به ندرت انجام شده است. شرکت‌های کشتی‌سازی در سراسر جهان در سال 2019 میلادی، 61 تانکر، سال2020 میلادی، 54 تانکر و سال گذشته نیز 85 تانکر گاز طبیعی مایع تولید نموده و روانه بازار جهانی کردند. در سال جاری میلادی (تا ماه آوریل) نیز، 24 تانکر گاز طبیعی مایع ساخته شده است. در حال حاضر 201 تقاضا و ثبت سفارش برای ساخت این نوع تانکرها در سطح جهانی وجود دارد.

همچنین ساخت ترمینال گاز طبیعی مایع (LNG) در بندر کوپر از برنامه‌های اسلوونی است اما به دلایل زیست‌محیطی و فنی، تاکنون این امر محقق نشده است. نزدیک‌ترین ترمینال گاز طبیعی مایع به اسلوونی، جزیره کرک واقع در کرواسی است و بعد از آن، ترمینال Porto Levante بین ونیز و واونو ایتالیا قرار دارد. شرکت اسپانیایی Gas Natural در سال‌های اخیر تلاش کرد در خلیج تریست ایتالیا، ترمینال گاز طبیعی مایع (LNG) احداث نماید که با مخالفت شدید اسلوونی مواجه شد. شرکت TGE Gas Engineering نیز بیش از ده سال است که برای ساخت چنین ترمینالی در بندر کوپر تلاش می‌کند، ولی هنوز موفق به دریافت مجوزهای آن نشده است.

شایان ذکر است خرید گاز از الجزایر، یک سوم نیاز سالانه اسلوونی را تامین می‌کند. گاز خریداری شده از خط لوله گاز دریای مدیترانه و از طریق تونس به ایتالیا و از آنجا به خط لوله گاز اسلوونی در منطقه گوریتسا- شمپتر منتقل می‌شود. به نقل از روزنامه فاینانس اسلوونی، شرکت انرژی پترول که 75 درصد سهام شرکت جئوپلین را در اختیار دارد، امضای قرارداد جدید خرید گاز از الجزایر را به پرداخت خسارت وارده به پترول به دلیل تعیین سقف قیمت برای مشتقات نفتی در زمان دولت یانز یانشا، مشروط کرده بود. با افزایش قیمت انرژی در اسلوونی، دولت گلوب علاوه بر وضع مقررات و دستورالعمل برای کاهش مصرف انرژی در بخش عمومی و دولتی و نیز ارائه کمک‌های نقدی به خانوارها و شرکت‌ها، از اول سپتامبر سال‌جاری سقفی برای قیمت گاز خانوارها، شرکت‌های کوچک و ارائه دهندگان خدمات اجتماعی تعیین نمود و مالیات غیرمستقیم بر واردات گاز (عوارض) را 50 درصد کاهش داده و مالیات بر ارزش افزوده را نیز از 22 درصد به 9.5 درصد رساند.