دلایل پایین بودن میزان واکسیناسیون در کشورهای آفریقایی

با تسریع گسترش واکسیناسیون علیه COVID-19 در آفریقا، چالش جدیدی در حال ظهور است: تردید برای واکسینه شدن. بی میلی نسبت به واکسیناسیون به طور کلی در آفریقا وجود دارد، این پدیده به ویژه در مورد واکسن‌های ضد کووید-19 مشهود است.

جمهوری دموکراتیک کنگو از زمان شناسایی اولین مورد کرونا در 10 مارس 2020 اقدامات پیش گیرانه و محدودیت های سختی را اعمال نمود و اواخر سال 1399 اولین دوز واکسن از مجموع 1.7 میلیون ( یک میلیون و هفتصد هزار) دوزی که در چهارچوب طرح کوواکس در اختیار این کشور گرفت. با این وجود رایزن منطقه‌ای یونیسف برای تقویت نظام‌های سلامت در مرکز و غرب آفریقا در کنفرانس ویدیویی در آکرا (غنا) اعلام کرد "جمهوری دموکراتیک کنگو با برنامه واکسیناسیون برای حمایت از یک کارزار جهانی در مقیاس به این بزرگی به موقع همراه نبوده و این کارزار را آغاز نکرده است" از طرفی دیگر با استناد به تعداد ناکافی سایت واکسیناسیون که مانع دسترسی بسیاری از کشورها از جمله ج.د.کنگو به واکسن خواهد شد و علاوه بر آن، شرایط نگهداری و محافظت از واکسن‌های آسترازنکا که تاریخ انقضای آن 24 ژوئن 2021 بود، باعث شد که تعداد یک میلیون و سیصد هزار دوز واکسن مذکور از مجموع واکسن‌های اهدایی طرح کوواکس به ج.د.کنگو برای استفاده هر چه سریع تر در سایر کشورها عودت داده شوند.

 در آخرین نظر سنجی از جامعه آماری در ج.د.کنگو مشخص شد که بیش از 60 درصد شرکت کنندگان در این نظرسنجی به وجود بیماری کرونا در کشورشان اعتقادی ندارند و برخی دیگر بر این باورند این بیماری بر روی سیاهپوستان بی اثر و مختص خارجی‌های مقیم و سفیدپوستان است! افکار عمومی در ج.د.کنگو با نگاه ضد استعماری و تجارب قبلی از آزمایش برخی ویروس ها بر جوامع آفریقایی توسط کشورهای غربی بر این این باورند حال که ویروس کرونا در این کشور شیوع ندارد، غربی‌ها در صدد هستند که از طریق واکسن این ویروس را در بدن مردم کنگو فعال و آن‌ها را بلکه به این شکل به کرونا مبتلا کنند.

 علاوه بر افکار عمومی وعموم مردم تحقیقات میدانی نشان می دهد که کادر درمان و پرستاران در پایتخت نیز به واکسن کرونا اعتقادی ندارند و از دریافت واکسن سرباز می زنند.  احتمال آنکه این ناشی از آموزه‌های مذهبی مسیحیت نسبت به ورود عوامل خارجی به بدن انسان و نفوذ نیروهای شیطانی باشد نیز وجود دارد. با وجود ایجاد کمپین واکسیناسیون و محل های تزریق واکسن اخیرا در سطح شهرها و تبلیغات گسترده توسط دولت کنگو، تا کنون تنها کمتر از یک درصد از جمعیت حدود 90 میلیون نفری واکسینه شده اند و قریب 92 هزار نفر طبق آخرین آمارهای کمیته چندبخشی مقابله با کرونای وزارت بهداشت این کشور به این بیماری دچار و کمتر از 2 هزار نفر فوت شده اند. در ماه اخیر نیز دولت، محدودیت های تردد شبانه و آزمایش کرونا در فرودگاه کینشازا را نیز لغو نمود ولی استفاده از ماسک و تب سنج در فروشگاه‌های بزرگ و مجامع عمومی هم چنان الزامی است.

 بی اعتمادی به واکسن‌های تولید شده در کشورهای غربی پدیده جدیدی در آفریقا نیست. ریشه آن در تاریخچه اقدامات پزشکی غیراخلاقی در قاره است، جایی که تلاش‌های اولیه برای کنترل بیماری، پزشکی غربی را بی‌اعتبار کرد و منجر به استفاده ناکافی از خدمات بهداشتی شد. حدود 43 درصد از پاسخ دهندگان در مطالعه 15 کشور CDC آفریقا معتقدند که آفریقایی‌ها برای آزمایش واکسن استفاده شده اند. نتایج مشابهی در جمهوری دموکراتیک کنگو مشاهده شد و در یک نظرسنجی در سال 2021 در آدیس آبابا، تردید واکسن با این باور مرتبط است که واکسن یک سلاح بیولوژیکی کشورهای توسعه یافته برای کنترل رشد جمعیت است.

در بیش از 25 کشور، کمتر از 15 درصد از جمعیت واکسینه شده اند. در جدول زیر جمعیت این کشور ها و نرخ واکسیناسیون آمده است.

بوروندی: ۱۱میلیون نفر نرخ واکسیناسیون: 0.1٪ کنگو: ۸۹ میلیون نفر نرخ واکسیناسیون: 0.3٪ هائیتی: جمعیت ۱۱ میلیون نفر نرخ واکسیناسیون: 0.9٪ چاد: ۱۶ میلیون نفر نرخ‏ واکسیناسیون: 0.9٪ یمن: ۲۹ میلیون نفر نرخ واکسیناسیون: 1.3٪ اتیوپی: ۱۱۵ میلیون نفر نرخ واکسیناسیون: 1.6٪ سودان جنوبی: جمعیت ۱۱ میلیون نفر نرخ واکسیناسیون: 2.5٪ کامرون: ۲۶ میلیون نفر: نرخ واکسیناسیون: 2.6٪ پاپوآ گینه نو: جمعیت ۹ میلیون نفر نرخ واکسیناسیون: 2.7٪ نیجریه: جمعیت‏ ۲۰۶  میلیون نفر نرخ واکسیناسیون: 2.7٪   ماداگاسکار: جمعیت ۲۶ میلیون نفر. پوشش واکسیناسیون: 3.4% تانزانیا: ۵۹ میلیون نفر جمعیت. پوشش واکسیناسیون: 3%   مالی: جمعیت: ۲۰ میلیون نرخ واکسیناسیون: 3.6٪ بورکینافاسو: ۲۰ میلیون نفر نرخ واکسیناسیون: 3.8٪ مالاوی: ۱۹ میلیون نفر نرخ‏واکسیناسیون: 4.2٪ نیجر: ۲۴ میلیون نفر نرخ واکسیناسیون: 4.4٪ سودان: جمعیت ۴۳ میلیون نفر نرخ واکسیناسیون: 4.6٪ اوگاندا: ۴۵ میلیون نفر نرخ واکسیناسیون: 5٪ سنگال: ۱۶ میلیون نفر نرخ واکسیناسیون: 6.2% الجزایر: جمعیت ۴۳ میلیون نفر نرخ واکسیناسیون: 14 درصد زامبیا: ۱۸ میلیون نفر نرخ واکسیناسیون: 10٪ کنیا: ۵۳ میلیون نفر نرخ‏واکسیناسیون: 14 درصد

برآوردها از تردید واکسیناسیون علیه کووید-19 در کشورهای منتخب آفریقا (در برخی کشورها برآوردهای متفاوتی در دسترس است).