اخبار اقتصادی کرواسی

گزیده اخبار و تحولات اقتصادی کرواسی در هفته چهارم دی ماه 1400 مندرج در رسانه‌های این کشور به شرح زیر ارائه می‌گردد.

مقایسه افزایش قیمت اماکن مسکونی در اتحادیه اروپا و کرواسی

بر اساس گزارش یورواستات قیمت خانه‌ها در اتحادیه اروپا به طور متوسط 9.2 درصد و در کرواسی 9 درصد گران تر شده اند. در میان کشورهای حوزه یورو رشد قیمت ها 8.8 درصد بوده و داده‌های مربوط به سه ماه آخر سال 2021  با مدت مشابه سال قبل مقایسه شده است. یورواستات توضیح داد که این بزرگترین افزایش سالانه برای کشورهایی است که دارای یورو هستند. یعنی از سال 2005، زمانی که داده‌ها در مورد قیمت مسکن جمع آوری شد؛ و بزرگترین افزایش قیمت برای سایر اعضای اتحادیه اروپا از سال 2007 است. در جمهوری چک خانه‌ها 22 درصد گران تر از سال 2020 هستند. پس از آن لیتوانی با 18 درصد، استونی با 17.3 درصد و هلند با 16.8 درصد قرار دارند. یورواستات دوره 2010 به بعد را تجزیه و تحلیل کرد و به این نتیجه رسید که قیمت ها بین سال های 2011 تا 2013 کاهش یافت و در اوایل سال 2015 به سرعت افزایش یافت و از آن زمان تاکنون این سیر افزایش متوقف نشده است. همین امر در مورد اجاره بها صدق می‌کند، به طوری که قیمت خانه‌ها از سال 2010 تا 2021- 39 درصد افزایش یافته است، در حالی که اجاره بها 16 درصد افزایش یافته است. در مورد افزایش اجاره بها، استونی با افزایش 162 درصدی بدترین بوده و پس از آن لیتوانی با 111 و ایرلند با 68 درصد قرار دارند. قیمت‌های خانه در یونان، ایتالیا، اسپانیا و قبرس کاهش یافته است، اما این کاهش 0.5 تا 28 درصدی است، در حالی که یونان نیز 25 درصد اجاره بهای ارزان‌تری را ثبت کرده است. در کرواسی از سال 2010، قیمت مسکن تقریبا 40 درصد افزایش یافته است، در حالی که اجاره بها حدود 15 درصد و در سطح میانگین اتحادیه اروپا افزایش یافته است.

ارائه قیمت ها به یورو و کونا

پلنکوویچ نخست وزیر در مراسم معرفی یورو برای مبادله ارز گفت: منطقه شینگن و منطقه یورو تنها دو ادغام عمیق تر هستند که کرواسی باید به آنها ملحق شود. پیوستن به منطقه یورو از 20 سال پیش در فعالیت های کشور هدف گذاری شده است.

دستگاه‌های خودپرداز باید از اول ژانویه 2023 به اندازه کافی اسکناس یورو داشته باشند و تجار تا دو هفته دیگر پس از این مهلت کونا دریافت خواهند کرد، اما دیگر اجازه ندارند کونا را به شهروندان بازگردانند. یک سال دیگر یورو تنها وسیله پرداخت در کرواسی خواهد بود. این مهم است که بدانیم چقدر نزدیک است.  نخست وزیر در هنگام ارائه قانون معرفی یورو که تمام جزئیات فنی مربوط به مبادله ارز را تنظیم می‌کند، گفت: این قانون تعهدات مهمی را برای بانک‌ها، مؤسسات مالی، بازرگانان و همه کسانی که با پول نقد سروکار دارند و خانواده‌هایی که باید برای انتقال به یورو از اول ژانویه 2023 آماده شوند، تحمیل می‌کند. نخست وزیر پلنکوویچ گفت که حدود 70 قانون برای معرفی یورو نیاز به تغییر دارد. قیمت ها به یورو و کونا از 5 ماه سپتامبر معرفی می‌شود، زیرا انتظار می رود در اواخر جولای تصمیم رسمی در مورد الحاق کرواسی به منطقه یورو اتخاذ شود. بانک مرکزی تخمین می زند که 36 میلیارد کونا پول کاغذی در گردش است. نرخ مبادله 7.5 کونا به ازای هر یورو است.

قصد دولت برای جلوگیری از شوک قیمت انرژی 

دولت کرواسی عجله دارد تا بسته ای از اقدامات که باید تأثیرات آتی افزایش قیمت انرژی بر استاندارد زندگی شهروندان را کاهش دهد، ارائه نماید. آندره پلنکوویچ نخست وزیر قبلاً اعلام کرده است که این اقدامات قبل از 1 آوریل طراحی و ارائه خواهد شد، زمانی که قیمت های جدید و بسیار بالاتر گاز طبیعی برای بخش غالب خانوارهایی که از این انرژی استفاده می‌کنند باید بر اساس چارچوب قانونی کرواسی لازم الاجرا شود. اطلاعات حاکی از این است که یکی از اقدامات کلیدی دولت کاهش نرخ مالیات بر ارزش افزوده گاز طبیعی از ۲۵ درصد به ۱۳ درصد است. این احتمال وجود دارد که دولت در مورد کاهش مالیات بیشتر تصمیم بگیرد و مالیات بر ارزش افزوده گاز را به 5 درصد کاهش دهد یا حتی به طور موقت اخذ مالیات بر ارزش افزوده آن منبع انرژی را متوقف کند. ازدراوکو ماریچ معاون نخست ‌وزیر و وزیر دارایی بیشتر طرفدار رویکرد محتاطانه‌تر و برابر کردن نرخ مالیات بر ارزش افزوده گاز با نرخ مالیاتی برای برق است (که از سال 2017 تاکنون 13 درصد است). وزیر اقتصاد، تومیسلاو چوریچ گفته می‌شود که طرفدار مداخله قوی‌تر است. محاسبات اولیه برای نیازهای دولت توسط آژانس تنظیم مقررات انرژی کرواسی تقریباً این نتایج را تأیید می‌کند. بر اساس این داده‌ها، در صورت بدترین سناریو - که قیمت بالای تاریخی گاز فعلی تا اوایل بهار ثابت باقی می ماند، هزینه سالانه گاز برای خانوارهای کرواسی به طور متوسط حدوداً 3700 کونا افزایش می یابد. با کاهش نرخ مالیات بر ارزش افزوده به 13 درصد، نرخ افزایش مورد اشاره به حدود 2900 کونا خواهد رسید. اگر مالیات بر ارزش افزوده گاز اصلاً دریافت نمی‌شد، باز هم یک خانوار متوسط با افزایش دو هزار کونای هزینه گاز مواجه می‌شود.

بانک مرکزی : تورم امسال می‌تواند تا 4 درصد افزایش یابد

بانک مرکزی کرواسی اعلام کرد که میانگین نرخ تورم سالانه قیمت مصرف کننده بالاتر از حد انتظار در نوامبر و دسامبر سال گذشته بوده است و با توجه به قیمت گاز و برق از اوایل آوریل می‌تواند بین 3.5 تا 4 درصد در سال جاری افزایش یابد. اداره مرکزی آمار امروز اعلام کرد: قیمت کالاها و خدمات مصرف شخصی در دسامبر نسبت به ماه مشابه سال 2020- 5.5 درصد افزایش داشته و در کل سال گذشته به طور میانگین 2.6 درصد افزایش داشته است. نرخ تورم سالانه در دسامبر 5.5 درصد یعنی بالاترین میزان از اکتبر 2008 که 5.9 درصد بود، محاسبه شده است. در مقایسه با نوامبر، در دسامبر قیمت مصرف کننده به طور متوسط در همان سطح باقی مانده است. بانک مرکزی خاطرنشان می‌کند که روند شتاب تدریجی تورم قیمت مصرف کننده که از ژوئیه 2021 وجود دارد، در دسامبر ادامه یافت و بنابراین نرخ سالانه تورم قیمت مصرف کننده از 4.8 درصد در نوامبر به 5.5 درصد در دسامبر افزایش یافت.

افزایش قیمت مسکن

بر اساس آمار منتشر شده، قیمت آپارتمان‌ها در زاگرب در 7 سال گذشته 55 درصد و در دریای آدریاتیک 40 درصد گران تر شدند.  پس انداز در املاک و مستغلات در کرواسی تا زمانی جذاب خواهد بود که دولت مالیات بر املاک و مستغلات را اعلام نکند. بازار املاک و مستغلات در بسیاری از کشورها و نه فقط در کرواسی، که قیمت املاک و مستغلات از سال 2015 به شدت افزایش یافته است، باعث نگرانی است. از سال 2015 قیمت آپارتمان‌ها در زاگرب 55 درصد، در دریای آدریاتیک 40 درصد و در سایر نقاط کشور 22 درصد افزایش یافته است. در سال گذشته جهش قیمت ها به 9 درصد افزایش یافت و به گفته آژانس های املاک برای مکان‌های سنتی جالب، در پایتخت، کنار دریا و در شهرهای بزرگتر علاقمندی بیشتری وجود دارد.  بازار املاک در مرکز شهر زاگرب دوباره جان گرفت، جایی که مدتی پس از زلزله هیچ معامله عمده ای در آنجا انجام نشد. با این حال، در مرکز زاگرب املاک جدیدتر و نه ساختمان‌های ابتدای قرن گذشته که بیشترین آسیب را در زلزله دیدند، بیشتر خرید و فروش می‌شوند،

افزایش شدید قیمت املاک و مستغلات در سایر نقاط اروپا مورد سوال قرار گرفته است. به عنوان مثال از سال 2010 تا به امروز املاک مسکونی در مجارستان، اتریش، جمهوری چک و کشورهای بالتیک بیش از دو برابر گران شده است. قیمت املاک در آلمان، اسلواکی، پرتغال 50 تا 100 درصد بالاتر است و تنها اسپانیا، قبرس، ایتالیا و یونان در ده سال گذشته راکد بوده و یا کاهش قیمت داشته اند. هر کشوری ویژگی‌های خاص خود را دارد، اما در همه جا نرخ بهره پایین، مهاجرت، افزایش قیمت اجاره و حتی ورود سرمایه گذاران به بازار به عنوان دلایلی ذکر می‌شود که قیمت ها را بالا می‌برد.

رکورد قیمت بنزین شکست

از سه شنبه 28 دی ماه، کروات ها بیشترین مبلغ برای بنزین در طول تاریخ را پرداخت می‌کنند. مانند هر سه شنبه قیمت های هفتگی جدید سوخت در پمپ بنزین‌های کرواسی ظاهر شد، بنابراین یک لیتر یورو سوپر 95 بسته به توزیع کننده از 11.37 تا 11.41 کونا قیمت دارد. قیمت گازوئیل خوشبختانه به رکورد تاریخی قیمت بنزین نرسید. هر لیتر یورو دیزل بسته به توزیع کننده از 11.29 تا 11.33 کونا قیمت دارد. قیمت بنزین هم اکنون به طور متوسط 24 لیپا گرانتر از هفته گذشته است و هر لیتر گازوئیل نیز 21 لیپا افزایش یافته است.

از اواسط اکتبر، دولت قیمت سوخت را به 11 کونا برای گازوئیل و 11.10 کونا برای بنزین محدود کرده بود. این محدودیت تا 7 دسامبر قابل اجرا بود. اما دولت این فرمان را لغو کرد زیرا قیمت نفت در بازارهای بین المللی در این مدت تا حدودی تثبیت شده بود.

بدهی شهروندان

این هفته (هفته چهارم دی ماه ) آمار بدهی شهروندان کرواسی منتشر شد. حساب بانکی 239278 شهروند با بدهی 24.9 میلیارد کونا مسدود شده است. در پایان سال 2021، حساب‌های 239.3 هزار شهروند در کرواسی با کل اصل بدهی 18.1 میلیارد کونا و 15.4 هزار واحد تجاری که کل اصل بدهی آنها بالغ بر 4.2 میلیارد کونا بود، مسدود شد. بیشترین بخش از بدهی شهروندان به مبلغ 5.8 میلیارد کونا بدون بهره مربوط به بدهی شهروندان به بانک ها بوده است.

جبران افزایش قیمت ها با کاهش مالیات بر ارزش افزوده و عوارض غیر مستقیم 

افزایش تورم و کاهش سطح استاندادرهای زندگی خانوار باعث شده است که دولت کرواسی برای جبران آن دست به اقداماتی بزند. ظرف یک سال قیمت روغن 22 درصد، سبزیجات 12 درصد و نان و غلات، شیر، پنیر، تخم مرغ، قهوه، چای و کاکائو 10 درصد افزایش یافت. ازدراوکو ماریچ معاون نخست وزیر و وزیر دارایی می‌گوید که دولت روی سازمان برق و سایر شرکت‌هایی که می‌توانند در کاهش رشد قیمت و کاهش مالیات نقش داشته باشند، حساب می‌کند. پلنکوویچ نخست وزیر هم گفت که مبلغ دریافتی خانوارهای آسیب پذیر بسته به افزایش قیمت ها تعدیل می‌شود.

کاهش مالیات و کمک به آسیب پذیرترین گروه‌های اجتماعی دو اقدام متداول کشورهای اروپایی برای کاهش شوک انرژی به استاندارد است. تورم در حال تبدیل شدن به یک معضل بزرگ برای اکثر کشورها است که در درجه اول به دلیل گرانی منابع انرژی است و در ماه گذشته سبد محصولات غذایی اساسی در دو ماه گذشته افزایش چشمگیری داشته است. اسپانیایی‌ها اولین کسانی بودند که تابستان گذشته مالیات برق و گاز را کاهش دادند و به زودی لهستانی‌ها و فرانسوی‌ها نیز پس از آنها مالیات برق و گاز را کاهش دادند. دولت اتریش به دنبال کاهش مالیات است، در حالی که دولت کرواسی به فکر تثبیت موقت قیمت بنزین است. زدراوکو ماریچ وزیر دارایی گفت که نمی خواهد در مورد میزان کاهش نرخ مالیات بر ارزش افزوده برق و گاز حدس و گمان بزند و کل بسته اقدامات برای کاهش اثر افزایش قیمت ها باید حداکثر تا اول آوریل مشخص شود. وی اعلام کرد که خیلی زود به افزایش قیمت سوخت پاسخ می دهد. ماریچ بار دیگر تاکید کرد که بسته اقدامات باید بر اساس سه بخش باشد - یکی ارتقای مدل کوپن موجود برای گروه‌های آسیب‌پذیر، سپس روی سازمان برق کرواسی و سایر شرکت‌هایی که می‌توانند به کاهش رشد قیمت کمک کنند و سیاست مالیاتی حساب می‌کنیم.  ماریچ گفت:  با این حال، فعلاً در مورد اینکه نرخ ها و تصمیم نهایی چه خواهد بود حدس نمی زنم. وی یادآور شد: مالیات بر ارزش افزوده برق از اول ژانویه 2017 از 25 به 13 درصد کاهش یافته و اکنون فضا در حال باز شدن است و بخشی از افزایش قیمت اعلام شده گاز با اصلاح مالیات بر ارزش افزوده خنثی می‌شود. ماریچ گفت که قیمت نفت دوباره افزایش یافته است و قیمت سوخت حتی بالاتر از حد انتظار است. وی گفت: «فکر می‌کنم با اقدامات خود خیلی سریع واکنش نشان خواهیم داد». ماریچ در پاسخ به این سوال که آیا دولت در نظر دارد قیمت مواد غذایی اساسی را منجمد کند یا خیر، گفت که موضوع مواد غذایی قطعا نادیده گرفته نخواهد شد و یادآور شد که برنامه دولت کاهش نرخ مالیات بر ارزش افزوده را برای تمام مواد غذایی تا پایان دوره مقرر در نظر گرفته است.  تورم دسامبر بالای 5.5 درصد بود و از سطح متوسط قیمت مصرف کننده در اتحادیه اروپا (5.3 درصد در اتحادیه اروپا، 5 درصد در منطقه یورو) فراتر رفت.

نشست شورای ملی یورو در کرواسی

جلسه شورای ملی معرفی یورو در کرواسی به ریاست آندره پلنکوویچ نخست وزیر کرواسی برگزار شد و پیش نویس قانون معرفی یورو به عنوان واحد پول رسمی در جمهوری کرواسی به شرکای اجتماعی ارائه شد. این لایحه تا 15 فوریه در رایزنی علنی و عمومی است و لایحه نهایی باید در نیمه دوم آوریل برای بررسی دوم به مجلس ارسال شود. پلنکوویچ تاکید کرد که ما در دوره ای کمتر از یک سال قبل از معرفی یورو هستیم. وی گزارش داد: طرح ملی مبادلات یورو در مرحله اجرا و در درجه اول از نظر آمادگی‌های فنی مورد نیاز بانک مرکزی و دولت است و مرحله نهایی اجرای تعهدات تحت مکانیسم نرخ ارز اروپا 2 در حال انجام است. وی مزایای ورود به حوزه یورو برای اقتصاد و شهروندان از جمله از بین رفتن ریسک ارزی و هزینه‌های ارزی، فشار برای کاهش نرخ سود و اینکه 65 درصد گردشگران از منطقه یورو هستند را یادآور شد. نخست وزیر همچنین گفت که سطح بالای پس انداز و وام به یورو، تضمین کننده انتقال آسان تر به یورو است. مهم ترین نکته در قانون این است که در آن اصلی وجود داشته باشد که بر اساس آن قراردادهای موجود و سایر اسناد قانونی که در آن اشاره به کونا قید شده است، همچنان معتبر است. بوریس وویچیچ رئیس بانک مرکزی  گفت: ما هرگونه احتمال عدم اطمینان قانونی را در طول تغییر به یورو حذف می‌کنیم. قانون حاوی این اصل است که قراردادها و سایر اسناد قانونی که به کونا استناد می‌کنند، هنوز معتبر هستند.