مدیریت بحران کرونا در اسپانیا

اسپانیا یکی از اصلی ترین کشورهای متاثر از همه گیری کرونا در جهان بویژه در موج اول این بیماری بود. آمار چند ده هزار ابتلا و حدود هزار فوتی در روز ، این کشور را در رده‌های نخست جدول جهانی قرار داده بود. اما این کشور با وضع تمهیدات سخت و محدود کننده و البته انجام واکسیناسیون گسترده امروزه به یکی از کشورهای موفق در مهار کرونا مبدل شده است.

اندکی پس از شیوع وسیع و سریع کرونا در سال 2020 دولت اسپانیا هرگونه تردد در بیرون از منزل را جز برای موارد ضروری (خرید مواد غذایی و دارویی؛ مراجعه به مراکز درمانی و پزشکی؛ مراجعه به محل کار برای شاغلین؛ بازگشت به محل اقامت؛ رسیدگی به سالمندان و معلولین؛ مراجعه به شعبه‌های بانک و بیمه و همچنین موارد فورس ماژور) ممنوع اعلام کرد. وزیر کشور اسپانیا نیز تمام مرزهای زمینی کشور را تا اطلاع ثانوی بسته اعلام کرد و تصریح گردید فقط اسپانیایی‌های مقیم خارج از این کشور و یا خارجی‌های دارای کارت اقامت در اسپانیا می‌توانند وارد این کشور بشوند.

در ادامه ستاد کرونای اسپانیا که روزانه به ریاست شخص نخست‌وزیر تشکیل جلسه می‌داد در تاریخ ۲۸ مارس ۲۰۲۰ تمامی فعالیت‌های غیر ضروری کشور با هدف قطع کامل زنجیره انتشار ویروس کرونا را به مدت تقریباً دو هفته تعطیل کامل اعلام کرد. وزرای آموزش و پرورش و آموزش عالی نیز به نوبه خود در اوایل آوریل 2020 اعلام کردند امیدی به بازگشایی کلاس‌های درس در مدت زمان باقی مانده از سال تحصیلی نیست.

نیروهای مسلح اسپانیا در اجرای تمهیدات سخت کرونایی به کمک نیروهای پلیس آمدند. اجرای محدودیت ها بسیار سختگیرانه بود به شکلی که برخورد حتی خشن نیروهای انتظامی‌با خاطیان در رسانه‌های داخلی و خارجی اسپانیا بازتاب زیادی داشت.

در راستای تمهیدات جدید، همچنین قرنطینه ۱۴ روزه افرادی که از خارج از کشور وارد اسپانیا می‌شدند نیز به تصویب دولت رسید. این افراد در مدت قرنطینه جز برای موارد ضروری همچون مراجعه به داروخانه، مرکز پزشکی و یا سوپرمارکت مجاز به خروج از منزل نبودند. در طی مدت وضعیت هشدار همچنین استفاده از ماسک در تمامی معابر باز و بسته برای افراد بالای ۶ سال اجباری اعلام شد.

پس از اینکه با این اقدامات اسپانیا موفق به کنترل موج اول کرونا شد، دولت تصمیم گرفت محدودیت‌های اعمال شده را کمی تعدیل نماید و کشور را به سمت یک «عادی سازی تدریجی» ببرد. در تاریخ ۲۸ آوریل این طرح عادی سازی که چهار مرحله داشت و در هر مرحله از آن کمی از محدودیت ها کاهش می یافت به تصویب رسید. وضعیت هشدار 15 روزه‌ای که در تاریخ ۱۴ مارس ۲۰۲۰ از سوی دولت اسپانیا اعلام شده بود و سپس برای دوره‌های دو هفته ای از سوی پارلمان این کشور تمدید شده بود با تحقق اهداف پیش بینی شده، نهایتاً پس از ۱۰۰ روز پایان یافت. در این مدت هیات دولت اسپانیا ۲۳ بار تشکیل جلسه داد که ۱۳ مورد آن نشست‌های فوق‌العاده بود. با پایان وضعیت هشدار هیات دولت اسپانیا به نشست عادی هفتگی خود بازگشت. کنگره نمایندگان اسپانیا نیز پس از وضعیت هشدار به شرایط عادی خود بازگشت هرچند که در جلسات همه نماینده حضور نداشتند و عمده آنها به صورت ویدئو کنفرانس در نشست شرکت می‌کردند.

در مدت وضعیت هشدار مذکور دو ایالت باسک و گالیسیا می‌بایست انتخابات ایالتی خود را در تاریخ ۵ آوریل برگزار نمایند اما شرایط کرونایی مانع از انجام آن شد و در چارچوب توافق دولت‌های محلی این دو ایالت را احزاب اپوزیسیون، این انتخابات نهایتاً در تاریخ ۱۲ جولای یعنی پس از پایان وضعیت هشدار برگزار شد.

با نزدیک شدن سال تحصیلی جدید یعنی سال تحصیلی 2020-2021 یکی از دغدغه‌های اصلی، نحوه برگزاری سال جدید تحصیلی بود. وزیر آموزش و پرورش این کشور علی رغم انتقادات و نگرانی‌ها تاکید کرد کلاس‌ها حضوری برگزار می‌شود و والدینی که بچه‌هایشان را به مدرسه نفرستند با مجازات ۶ ماه حبس، جریمه نقدی و حتی در موارد حاد با لغو حضانت روبرو خواهند شد (بر اساس قوانین جاری اسپانیا، والدینی که بدون دلیل موجه [مثلا، صرف واهمه از ابتلا به کرونا] بچه‌هایشان را به مدرسه نفرستند، می‌توانند با مجازات شش ماه حبس و جریمه نقدی روبرو شوند). در ماه سپتامبر 2020 ملکه اسپانیا در معیت وزیر آموزش و پرورش در مراسم آغاز سال تحصیلی شرکت نمود. کلاس های درسی با یک سری تمهیدات از جمله استفاده از ماسک، تعیین زنگ تفریح جداگانه برای هر کلاس و تعطیل شدن کلاس درس در صورت مثبت شدن تست یکی از دانش آموزان به مدت 14 روز برگزار گردید. سال تحصلی مذکور بدون هیچ مشکلی برگزار شد و تا به امروز گزارشی در خصوص تبدیل شدن کلاس های درسی به کانون شیوع کرونا ثبت نشده است. 

در اواخر ماه اکتبر 2020 و در پی افزایش چشمگیر موراد روزانه ابتلا به کرونا در موج دوم این همه گیری در اسپانیا، هیات دولت این کشور به ریاست پدرو سانچز نخست وزیر به صورت فوق العاده تشکیل نشست داد و برقراری مجدد «وضعیت هشدار» در کل کشور را تصویب نمود. برقراری وضعیت هشدار که مورد درخواست اکثر ایالت ها بود ابتدائا 15 روز اعتبار داشت اما دولت اعلام کرد قصد تمدید آن تا تاریخ 9 می سال 2021 را دارد. دولت نمی‌خواست همچون وضعیت هشدار قبلی هر دو هفته یکبار با احزاب برای تمدید وضعیت هشدار مذاکره نماید، به همین خاطر طرحی برای تمدید یکباره و شش ماهه وضعیت هشدار را به تصویب رساند که نهایتا در کنگره نمایندگان به تصویب رسید.

همزمان دولت اسپانیا یک سری محدودیت ها را نیز برای کل کشور اعلام نمود که مهمترین آن، منع آمد و شد کامل شبانه از ساعت 11 شب تا 6 صبح بود. البته ایالت ها می‌توانستند ساعت شروع و پایان این به اصطلاح «حکومت نظامی‌شبانه» را یک ساعت عقب یا جلو ببرند. دولت اسپانیا اعلام کرد در راستای وضعیت هشدار جدید، هر آنچه ایالت ها برای خود وضع نمایند لازم الاجرا خواهد بود. در راستای این محدودیت های جدید دورهمی‌های دوستانه در اماکن خصوصی و عمومی در کل کشور نیز ابتدائا محدود به حداکثر ۶ نفر شد و سپس جز برای افراد همخانه مطلقا ممنوع اعلام شد. سفر بین ایالت های اسپانیا نیز ممنوع اعلام شد.

در ماه نوامبر سال 2020 دولت اسپانیا اعلام کرد در اختیار داشتن تست پی سی آر (با نتیجه منفی) برای ورود مسافرین به این کشور از تاریخ ۲۳ نوامبر الزامی است. گواهی حداکثر می‌بایست ۷۲ ساعت پیش از رسیدن مسافر به اسپانیا به یکی از زبان‌های اسپانیایی یا انگلیسی صادر شده باشد. شایان ذکر است همراه داشتن این تست برای مسافرین از مبادی "پر خطر" الزامی‌شده بود. بر این اساس، آندسته از کشورهایی که در آمار ۱۴ روز آخر خود بیش از ۱۵۰ مورد کرونا به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر ثبت کرده باشند، "پرخطر" به شمار می‌آمدند.

با تحقق اهداف و کاهش آمار ابتلا و فوتی کرونا، وضعیت هشدار شش ماهه اسپانیا و محدودیت‌های کرونایی وضع شده به موجب آن از ابتدای روز یکشنبه ۹ می ۲۰۲۱ پایان یافت. منع تردد شبانه، ممنوعیت دورهمی‌های دوستانه و بسته بودن مرز ایالت‌ها به روی غیر ساکنین سه محدودیت اصلی بود که در تاریخ مذکور پایان یافتند. از روز یکشنبه ۹ می ۲۰۲۱ سفر به همه مناطق اسپانیا نیز آزاد اعلام شد.

متعاقبا پدرو سانچز نخست‌وزیر اسپانیا اعلام کرد این کشور از تاریخ ۷ ژوئن 2021 پذیرای گردشگران خارجی خواهد بود مشروط بر آنکه هر دو نوبت واکسن کرونا را دریافت کرده باشند. بر این اساس، در چنین حالتی دیگر کشور مبدا گردشگر مانعی برای ورود این دسته گردشگران خارجی به اسپانیا نخواهد بود.

در تاریخ 26 ژوئن سالجاری نیز اجباری بودن استفاده از ماسک در فضای باز پایان یافت و استفاده از ماسک صرفا به اماکن بسته و وسایل حمل و نقل عمومی محدود شد. بنابر مصوبه هیات دولت اسپانیا، این عدم استفاده از ماسک در فضای بیرونی منوط به رعایت فاصله یک و نیم متری با دیگران شد.