طرح 50 میلیارد دلاری صندوق بین‌المللی پول برای مقابله با کرونا
در حال حاضر، شرایط واکسیناسیون کرونا در کشورهای در حال توسعه از نظر جنبه‌های حمایت از حیات، سرمایه انسانی و بهبود وضعیت اقتصادی بحرانی است. این بحران باعث افزایش نابرابری شده و بدون دسترسی به امکانات واکسیناسیون، این فاصله طبقاتی بیشتر خواهد شد. بر اساس اعلام دیوید مالپاس رییس بانک جهانی دسترسی به واکسن کرونا یک عامل کلیدی است که به کشورها در بهبودی کمک می‌کند.
افزایش نگرانی‌ها در خصوص پاندمی‌کرونا موجب شد تا فعالیت‌های چند جانبه و بین‌المللی، در کنار اقدامات انفرادی کشورها، تقویت شوند. انتظارات کشورهای نیازمند باعث گردید موسسات مالی بین‌المللی به ویژه صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی بسته‌های حمایتی را برای آن تدوین نمایند. هر چند در وهله اول این حمایت‌ها بر ارائه تسهیلات در زمینه تعهدات کشورها از جمله تعویق بازپرداخت بدهی‌ها و کاهش سودهای وام‌های اعطایی متمرکز بود، ولی پس از مدتی با هدف نجات سرمایه‌های انسانی و اقتصادی به اقدامات وسیع‌تر نظیر تأمین مالی طرح‌های مقابله با پاندمی‌کرونا گسترش یافت. صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی برای حمایت از روند مقابله با همه‌گیری کرونا، طی سال جاری مصمم شدند کمک‌های خود را در قالب طرح‌های واکسیناسیون در کشورهای در حال توسعه و فقیر به اجرا بگذارند.
پیشنهاد صندوق بین‌المللی پول
بر اساس بیانیه مشترکی که منتشر شد سازمان بهداشت جهانی، بانک جهانی و سازمان تجارت جهانی از طرح سرمایه‌گذاری 50 میلیارد دلاری صندوق بین‌المللی پول برای مقابله با شیوع بیماری کرونا از طریق تولید و توزیع واکسن حمایت کردند.
طرح 50 میلیارد دلاری صندوق بین‌المللی پول برای تسریع در روند پایان دادن به همه‌گیری بیماری کرونا به روند بهبود اقتصادی جهان سرعت می‌بخشد و پیش‌بینی می‌شود تا سال 2025 حدود 9 تریلیون دلار بر تولید جهان بیافزاید.
چهار سازمان مذکور در بیانیه مشترکی تأکید کردند دولت‌ها می‌بایست بدون تأخیر و خطر بیشتر نسبت به جلوگیری از شیوع بیماری کرونا و تأثیرات مخرب آن بر روند بهبودی جهانی اقدام نمایند. صندوق بین‌المللی پول ماه گذشته طرحی را پیشنهاد داد که به موجب آن، روند ایمن‌سازی حدود 40 درصد مردم جهان تا پایان سال جاری تحقق می‌یابد. چهار نهاد مذکور در بیانیه مشترک خود درخواست کردند دوزهای واکسن مورد نیاز فورا به کشورهای در حال توسعه اختصاص یابد.
بنا بر اعلام چهار نهاد مذکور برای اجرای این طرح، منابع مالی اضافی برای کشورهای با درآمد کم یا متوسط نیاز است که بیشتر آن‌ها از محل مبالغ اعطایی یا وام‌های کم بهره تأمین خواهد شد. همچنین این طرح شامل انجام سرمایه‌گذاری لازم جهت تقویت ظرفیت تولید واکسن، حداقل برای یک میلیون دوز، در مناطق یا کشورهایی می‌شود که در حال حاضر، فعالیت کمی دارند. در کنار آن، طرح مذکور تقویت آزمایش و تشخیص، تأمین اکسیژن و اقدامات بهداشت عمومی را در بر می‌گیرد.
علاوه بر طرح مذکور، کشورهای عضو صندوق بین‌المللی پول به صورت جداگانه در صدد هستند تا پایان آگوست سال جاری، طرح 650 میلیارد دلاری را به عنوان دارایی ذخیره جدید برای حمایت از منابع مالی ملت‌ها تصویب نمایند.
تلاش‌های بانک جهانی
در ماه آوریل سال جاری بانک جهانی اعلام کرد که 2 میلیارد دلار برای تأمین مالی جهت خرید و توزیع واکسن کرونا برای 17 کشور در حال توسعه تصویب نموده است. گفته می‌شود این مبلغ بخشی از طرح 12 میلیارد دلاری برای کشورهای در حال توسعه میباشد که قرار است ظرف 24 ماه اجراء شود. تأمین مالی برای کشورهای فقیرتر به صورت اعطای کمک مالی یا وام‌های کم بهره صورت خواهد گرفت. انتظار می‌رود بانک جهانی با تأمین مالی 4 میلیارد دلاری تا اواسط سال جاری از 50 کشور حمایت کند. بر اساس اعلام بانک جهانی، 2 میلیارد دلار مصوب برای واکسیناسیون در کشورهای افغانستان، بنگلادش، کیپ ورد (دماغه سبز)، کوته دلویره، اکوآدور، السالوادور، اسواتینی، اتیوپی، گامبیا، هندوراس، لبنان، مغولستان، نپال، فیلیپین، روآندا، تاجیکستان و تونس اختصاص یافته است.
در ادامه اقدامات صورت گرفته در راستای اجرای طرح 12 میلیارد دلاری، بانک جهانی در ماه ژوئن 2021 اعلام کرد با افزایش 13 کشور دیگر، تأمین مالی برای واکسیناسیون کرونا را به 2.4 میلیارد دلار افزایش داده است. بدین ترتیب تعداد کل کشورهای تحت پوشش به 30 کشور افزایش یافت که کنگو، لزوتو، مولداوی، پاکستان، سائوتومه پرینسیپ، سریلانکا و اوکراین از جمله کشورهای جدیدی هستند که به فهرست حمایتی بانک جهانی اضافه شده‌اند. شایان ذکر است بانک جهانی با دولت‌ها و شرکا از جمله یونیسف و سازمان بهداشت جهانی کار می‌کند تا آمادگی لازم را در بیش از 140 کشور جهان برای انجام واکسیناسیون ایجاد نماید.
در اوایل ماه ژوئن سال جاری روسای بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول به منظور دسترسی بهتر کشورهای در حال توسعه و فقیر به واکسن، از کشورهای عضو گروه هفت درخواست کردند امکان دسترسی به واکسن‌های مازاد را برای کشورهای در حال توسعه فراهم آورند و از تولیدکنندگان واکسن خواستند تولیدات خود را افزایش دهند.
شیوع گسترده و سریع بیماری کرونا در جهان اجرای تدابیر گسترده از سوی کشورها و نهادهای بین‌المللی را بیش از پیش ضروری می‌نماید. تأثیرات کشنده و ویرانگر بیماری مذکور بر حیات بشری و وضعیت اقتصادی کشورها، روند رشد اختلاف طبقاتی را تسریع نمود و موجب گشت کشورهای در حال توسعه و فقیر، به ویژه کشورهای بدهکار برای مقابله با آن به شدت با سختی مواجه شوند. هر چند بسته‌های حمایتی نهادهای مالی بین‌المللی از جمله صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی بر دیون آن‌ها افزوده و فشار مضاعفی را در آینده بر آنان وارد می‌نماید، اما در شرایط بحرانی کنونی از آسیب و زیان بیشتر بر سرمایه‌های انسانی و اقتصادی کشورهای درحال توسعه و فقیر جلوگیری می‌کند. قطعا زیان و رکود اقتصادی سایه افکنده بر کشورهای درحال توسعه و فقیر در بازپرداخت بدهی‌های آن‌ها وقفه ایجاد می‌کند و مؤسسات مالی بین‌المللی و تأمین کنندگان مالی آن‌ها را به شدت نگران کرده است. بنابراین، اجرای هر طرحی که موجب رونق و رشد اقتصادی شود به نفع موسسات مذکور نیز خواهد بود.