مروری بر سیستم بانکداری در مالزی

نظام بانکداری مورد استفاده در کشور مالزی دوگانه است که در آن قوانین بانکی اسلامی‌ در کنـار قـوانین معمـول بانکداری اعمال می شود.

نظام بانکداری مورد استفاده در کشور مالزی دوگانه است که در آن مقررات اسلامی و قوانین بانکی اسلامی‌ به طور مجـزا در کنـار قـوانین معمـول بانکداری وجود دارد اما در یک نگاه کلی مسئولیت اصلی مدیریت سیستم بانکی با بانک مرکزی مالزی است[1] که به عنوان یکی از نهادهای زیر مجموعه وزارت دارایی این کشور به حساب می آید. رئیس بانک مرکزی با پیشنهاد نخست وزیر و توسط پادشاه مالزی منصوب می‌گردد. از سال 1959 تاکنون 9 نفر مسئولیت ریاست بانک مرکزی را بر عهده داشته اند و هم اکنون خانم نور شمسیه بنت محمد یونس از سال 2018 عهد دار این مسئولیت است.

به لحاظ قانون حاکم بر بانکها باید گفت؛ قانون خدمات مالی 2013 [FSA) [2) قانون اصلی حاکم بر صنعت مالی متعارف در مالزی است که جایگزین قانون خدمات مالی و بانکی 1989، قانون سیستم های پرداخت 2003 و قانون کنترل ارز 1953 شده است. بانک مرکزی مالزی دارای اختیارات وسیع و کامل برای مدیریت سیستم مالی بوده و  با سیاست های اعمالی منسجم توسط این بانک، ساختار سیستم مالی در این کشور مدیریت شده است.

بانک نگارا با اختیارات گسترده نظارتی و کنترل بر موسسات بانکی دارای مجوز تحت FSA و [3]IFSA و در راستای عملکردهای نظارتی خود، رویکرد نظارت مبتنی بر ریسک را اتخاذ می‌کند که براساس آن موسسات مالی بر اساس مشخصات ریسک و کفایت سیستم های مدیریت ریسک، ارزیابی و نظارت می‌شوند. وزیر دارایی مالزی نیز نقش مهمی در بحث مجوزهای بانک های عادی و اسلامی دارد و مرجع تصویب کننده درخواست مجوزهای بانکی با قدرت تحمیل شرایط برای چنین مجوزهایی است. وزیر همچنین دارای اختیاراتی برای لغو مجوزها و تحقیقات مستقیم در شرایط خاص می‌باشد.

به طور کلی نقش بانک مرکزی مالزی ( بانک نگارا ) را می‌توان در این موارد خلاصه کرد:

• ثبات مالی را مدیریت و در راستای تقویت آن برنامه ریزی می نماید؛
• سیاست های پولی را از طریق کمیته سیاست پولی خود تنظیم می‌کند؛
• در مورد سیاست های اقتصاد کلان و مدیریت اقتصادی به دولت مشاوره می دهد؛
• بدهی عمومی را مدیریت می‌کند؛
• تنها مرجع چاپ اسکناس و پول در مالزی است؛
• مدیریت ذخایر بین المللی کشور را در اختیار دارد؛
• تنظیم روابط و نظارت بر موسسات مالی که تحت قوانین فعلی در مالزی فعال هستند را بر عهده دارد.

بانک نگارا در سال 2002 برای رقابت پذیر شدن بانک ها و موسسات مالی – اعتباری مالزی تصمیم به ادغام موسسات مالی و بانکی محلی این کشور گرفت و ادغام بیشتر را در میان موسسات بانکی محلی تشویق کرد. به این ترتیب در حال حاضر تنها هشت بانک محلی در این کشور وجود دارد. طبق رده بندی صورت گرفته توسط موسسه Brand Finance نام برخی بانک های مالزی در لیست 500 بانک برتر سال 2020 قرار گرفته بود. برترین بانک مالزی در این رتبه بندی May bank است که در رده 106 به لحاظ ارزش برند آن قرار دارد. این بانک با بیش از 2500 شعبه در سرتاسر حوزه آ سه آن و با حدود 43 هزار کارمندی که در اختیار دارد در رتبه اول بانک های مالزی قرار میگیرید. دارایی این بانک در شش ماهه اول سال 2021 حدود 215 میلیارد دلار برآورد شده است. رتبه دوم بانک های مالزی را باید به CIMB اختصاص داد که بیش از 1000 شعبه در مالزی و سایر کشورهای این منطقه دارد و دارایی آن نیز حدود 145 میلیارد دلار برآورد شده است. Public Bank نیز با بیش از 260 شعبه در مالزی و 19 هزار کارمند در استخدام این بانک هستند و با دارایی حدود 110 میلیارد دلار رتبه سومین بانک مهم در مالزی را به خود اختصاص داده است.

نشانی سایت منشا داخلی یا خارجی بودن بانک نام بانک www.affinbank.com.my داخلی Affin Bank Berhad www.alliancebank.com.my داخلی Alliance Bank www.ambankgroup.com داخلی AmBank www.bnpparibas.com.my خارجی BNP Paribas www.bangkokbank.com.my خارجی Bangkok Bank www.bofaml.com/en-us/content/apac-malaysia.html خارجی Bank of America www.bankofchina.com/MALAYSIA/en خارجی Bank of China www.cimbbank.com.my داخلی CIMB Bank http://my.ccb.com/malaysia/en خارجی China Construction Bank www.citibank.com.my خارجی Citibank www.db.com/malaysia/ خارجی Deutsche Bank www.hsbc.com.my خارجی HSBC Bank www.hlb.com.my داخلی Hong Leong Bank www.indiainternationalbank.com.my خارجی India International Bank www.icbcmy.com خارجی Industrial and Commercial Bank of China https://www.jpmorgan.com/country/MY/EN/jpmorgan خارجی J.P. Morgan Chase Bank www.bk.mufg.jp/english/malaysia/index.html خارجی MUFG Bank www.maybank2u.com.my داخلی May Bank www.mizuhobank.com خارجی Mizuho Bank https://www.nbad.com/en-my/business-banking.html خارجی National Bank of Abu Dhabi www.ocbc.com.my خارجی OCBC Bank www.publicbank.com.my داخلی Public Bank www.rhb.com.my داخلی RHB Bank www.sc.com/my خارجی Standard Chartered Bank www.smbc.co.jp/global خارجی Sumitomo Mitsui Banking Corporation www.scotiabank.com.my خارجی The Bank of Nova Scotia www.uob.com.my خارجی United Overseas Bank

صنعت مالیه اسلامی

پدیده بانکداری اسلامی در مالزی از دهه ۱۹۶۰ آغاز شد و نخستین نشانه‌های بانکداری اسلامی در این کشور را می‌توان در سال ۱۹۶۳ یعنی زمان تاسیس موسسه لمباگا تابونگ حاجی که در حقیقت صندوق پس‌انداز ویژه مسلمانانی بود که می‌خواستند راهی سفر حج شوند ردیابی کرد. پس از تصویب قانون بانکداری اسلامی در سال 1983، شاهد اجرای رسمی این شیوه بانکداری در مالزی هستیم و به این ترتیب صنعت مالیه اسلامی در این کشور سابقه ای بیش از 38 سال دارد. از سال 1993، اعطـای مجوز فعالیت در حوزه بانکداری اسلامی‌به بانکهای غیر اسلامی نیز موجب شد تمام مؤسسات بانکی در کشور مالزی بتوانند محصولات مربوط به بانکداری اسلامی را به مشتریان خود ارائه کنند.

در سال 2020، دارایی‌های بانکی اسلامی مالزی به 65.6 میلیارد دلار آمریکا رسید. مالزی در این بخش دارای تعداد قابل توجهی بانک اسلامی‌که بسیاری از آنها محلی محسوب می‌شوند و البته 7 بانک هم در مجموع با منشاء خارجی در این حوزه فعالیت دارند. در حال حاضر، 16 بانک محلی و خارجی در حوزه بانکداری اسلامی در مالزی فعالیت می‌کنند.

لیست بانک های اسلامی فعال در مالزی:

نام بانک منشا داخلی یا خارجی بودن بانک نشانی سایت Affin Islamic Bank داخلی www.affinislamic.com.my Al Rajhi Banking & Investment Corporation خارجی www.alrajhibank.com.my Alliance Islamic Bank داخلی www.allianceislamicbank.com.my AmBank Islamic داخلی amislamicbank.com.my Bank Islam داخلی www.bankislam.com.my Bank Muamalat داخلی www.muamalat.com.my CIMB Islamic Bank داخلی www.cimbislamic.com HSBC Amanah خارجی www.hsbcamanah.com.my Hong Leong Islamic Bank داخلی www.hlib.com.my Kuwait Finance House خارجی www.kfh.com.my MBSB Bank داخلی www.mbsbbank.com Maybank Islamic داخلی maybankislamic.com.my OCBC Al-Amin Bank خارجی www.ocbc.com.my/ocbc_alamin Public Islamic Bank داخلی www.publicislamicbank.com.my RHB Islamic Bank داخلی www.rhbislamicbank.com.my Standard Chartered Saadiq خارجی www.sc.com/my

قانون مدیریت ارزهای خارجی

کنترل های ارزی خارجی در مالزی براساس قانون کنترل ارز 1953 تنظیم می‌شود. نهاد کنترل کننده ارزهای خارجی، بانک مرکزی مالزی است، که به عنوان تنظیم کننده معاملات ارزی در مالزی عمل می‌کند. بانک متعهد است تا اطمینان حاصل کند مدیریت بازار ارز از طریق ایجاد یک فضای حمایتی و تسهیل کننده بیشتر برای تجارت و فعالیت های سرمایه گذاری، موجب حمایت و افزایش رقابت پذیری اقتصاد این کشور خواهد شد. این قانون محدودیت های کلی در معاملات ارزی را برای شهروندان و حتی افراد غیر شهروند اعمال می‌کند. به طور کلی برای افراد غیر شهروند محدودیتی برای سرمایه گذاری در مالزی برای خرید دارایی‌هایی مانند ملک، زمین و اوراق بهادار وجود ندارد. همچنین برای خارجی‌ها محدودیتی برای انتقال ارز به خارج از کشور و درآمد حاصل از واگذاری سرمایه گذاری‌های خود در مالزی وجود ندارد مگر اینکه بانک مرکزی به طور موردی براساس قوانین داخلی یا بین المللی برای شهروندان کشوری ، اعمال محدودیت کرده باشد.

[1] Bank Negara Malaysia

[2] Financial Services Act 2013 (FSA)

[3] Islamic Financial Services Act 2013 (IFSA)