فناوری‌های فضایی در قزاقستان: آیا دلیلی برای افتخار وجود دارد؟

خبرنگار Sputnik Казахстан با یکی از دانشمندان علوم هوا فضای قزاقستان، دکترمیربک مولدابکوف در مورد بررسی وضعیت صنایع فضایی از قبیل فنآوری ساخت ماهواره‌های بومی و توسعه پایگاه‌های پرتاب ماهواره در قزاقستان و مقایسه آن با علم روز در جهان به تعطیلی برخی از پروژه‌ها مانند ساخت ماهواره در این کشور بدلیل عدم توان رقابت با نوع خارجی آنبه گفتگو پرداخته است که برگردان این مصاحبه در پی خواهد آمد .

چشم اندازهای فضایی قزاقستان

-  چه زمینه‌هایی را در صنعت فضایی می‌توانیم با همکاری همسایگان توسعه دهیم؟
 این زمینه‌ها باید با تکیه بر توانایی‌های صنعت فضایی در قزاقستان توسعه داده شود. زیرساخت های فضایی کشور ما شامل سیستم ارتباطات فضایی Kazsat، سیستم فضایی سنجش از دور، سیستم ناوبری ماهواره ای با دقت بالا، یک دفتر طراحی ویژه و فن آوری فضایی، یک مجتمع مونتاژ و آزمایش برای فضاپیماها و یک پایگاه علمی و فناوری است. در همه این زمینه‌ها فرصت واقعی برای توسعه همکاری وجود دارد.

به ویژه، در زمینه‌های ارایه خدمات برای سیستم های ارتباطی فضایی و سنجش از راه دور، تأمین تجهیزات ناوبری ماهواره ای، طراحی، ساخت، مونتاژ و آزمایش ماهواره‌ها به سفارش، انتقال تجربه در توسعه سخت افزار و نرم افزار برای کاربران نهایی خدمات فضایی و همکاری سازمان‌های علمی در اکتشافات فضا است.

قزاقستان و مستقل بودن در مسایل ماهواره ای

بیایید، بطور دقیق تری به موضوع ماهواره‌ها بپردازیم. در فوریه سال جاری معلوم شد که قزاقستان پروژه KazSat-2R  را تعطیل کرد. همانطوری که آقای بغداد موسین، وزیر توسعه دیجیتال ، نوآوری و صنایع هوافضا گفت این پروژه به علت معرفی «ماهواره‌های نسل جدید» تعطیل شد.

 فناوری فضایی مدام در حال توسعه است و انواع جدیدی از سیستم های ارتباطی ایجاد می‌شوند. به ویژه، شرکت های جهانی پیشرو تولید کننده ماهواره‌ها در حال ساخت صورت فلکی ماهواره‌ای (گروه‌های ماهواره‌ها) کم مدار هستند. از نظر فنی، این نوع سیستم ارتباطات فضایی، این مزیت را دارد که در ارسال سیگنال تاخیر زمان کمتری نسبت به سیستم های ارتباطی از طریق ماهواره‌های زمین ثابت دارد.

اگر از نظر مدیریت صنعت فضایی به آن نگاه کنید، می‌بینید که یک مزیت دیگری نیز در این نوع سیستم ارتباطی وجود دارد: نیازی به زحمت برای سازماندهی تولید ماهواره‌ها نیست. هیچ صحبتی از «معرفی ماهواره‌های نسل جدید» در صنعت فضایی ما نمی‌تواند باشد، زیرا که در این پروژه ماهواره‌ها هستند و تعداد آنها چند تا صد در گروه‌های مداری است: آنها توسط شرکت های غربی طراحی و تولید شدند و تولید خواهند شد.  آنها توسط اپراتورهای خود اداره خواهند شد. در این پروژه به قزاقستان نقش تولید کننده ماهواره‌ها یا مدیریت ماهواره‌ها اختصاص داده نمی‌شود، فقط نقش مصرف کننده نهایی این نوع خدمات ارتباطی تعیین خواهد شد. به عبارت دیگری، نقش «مسافر تاکسی» است.

از نظر توسعه صنعت فضایی به طور کلی، این نوع ارتباط نیز دارای اشکالاتی است.

 اول: این از دست دادن منبع فرکانس مداری اختصاص داده شده به ماهواره Kazsat-2

دوم: از دست دادن ذخیره مداری در صورت خرابی فنی ماهواره Kazsat-3

سوم: تبدیل شدن تجهیزات مرکز کنترل ماموریت ماهواره ای با ماهواره "Kazsat-2" در شهرک اق کول و مرکز کنترل ماموریت ماهواره ای رزرو "Kazsat-2 در نزدیکی شهر آلماتی به اشیای نمایشی موزه

چهارم: بلااستفاده ماندن مجتمع مدرن مونتاژ و آزمایش فضاپیماها است که در نور سلطان برای تولید ماهواره‌های مختلف ساخته شده است.

پنجم:از دست دادن مشاغل مهندسین و طراحان بسیار واجد شرایط در شرکت مشترک  قزاقستان و فرانسه «Galam» و از دست دادن مهارت ها و توانایی‌های جمع شده توسط آنها در طول 12 سال ایجاد صنعت فضایی است.

 ششم:  از دست دادن استقلال اطلاعات توسط قزاقستان از نظر انتقال داده‌ها از طریق کانال های ارتباطی ماهواره ای است.

هفتم:  نیاز به هزینه‌های اضافی اپراتورها برای خرید تجهیزات زمینی جدید  جهت دسترسی به خدمات گروه‌های کم مدار ماهواره‌ها.

شما در ایجاد سیستم های ارتباطی و پخش فضایی Kazsat-2 و Kazsat-3 شرکت کردید. بودجه قابل توجهی در این پروژه‌ها سرمایه گذاری شد. آیا قزاقستان از ماهواره‌ها درآمد کسب کرد؟ و ماهواره‌های ما چقدر با ماهواره‌های مشابه خود در بازار رقابت می‌کنند؟

همانطوری که آمار جهانی نشان می دهد، هزینه برای ایجاد ماهواره‌های ارتباطی ثابت روی زمین با عمر طولانی بیش از 15 سال، دو تا چهار برابر جبران می‌شود. ماهواره‌های Kazsat-2 و Kazsat-3 نیز از این قاعده مستثنی نیستند. من اطلاعاتی در مورد عملکرد  مالی در سالهای اخیر را ندارم.

قیمت هایی که اپراتور قزاقستانی ارتباطات فضایی شرکت سهامی «مرکز ارتباطات فضایی» خدمات از ماهواره‌های "Kazsat-2" و "Kazsat-3" ارائه می دهد، به طور قابل توجهی پایین تر از قیمت اپراتورهای بین المللی است و از نظر مشخصات فنی و کیفیت خدمات، ماهواره‌های ما از ماهواره‌های مشابه موجود در بازار پایین تر نیستند.

قزاقستان چه فناوری‌هایی را می‌تواند به جهانیان ارائه دهد

کارهای مدرنیزاسیون در میدان پرتاب موسوم به « استارت گاگارین» در حال انجام است. آنجا زیرساخت های زمینی پایگاه فضایی به روز می‌شود که این امر باعث افزایش بیشتر رقابت صنعت فضایی در بازار جهانی و تجاری سازی فناوری‌ها می‌شود. لطفا، به ما بگویید قزاقستان چه فناوری‌هایی را می‌تواند به جهان ارائه دهد؟ آیا می‌توان گفت که علم صنعت فضایی داخلی در حال پیشرفت است؟ وضعیت آن چطوره؟

 تهیه توافقتنامه سه جانبه بین روسیه، امارات متحده عربی و قزاقستان در مورد اجرای یک پروژه مشترک تجاری برای نوسازی میدان پرتاب «استارت گاگارین» در مرحله نهایی است. روسیه در این پروژه تجهیزات زمینی جدید برای پشتیبانی از پرتاب های جدید پرتاب Soyuz-2b با سیستم کنترل دیجیتال را  تهیه می‌کند و کارهای نوسازی « استارت گاگارین» را انجام می دهد. امارات متحده عربی تأمین مالی پروژه را نجام می دهد، قزاقستان در سهام تأمین مالی پروژه (با واگذاری دارایی خود به شکل «استارت گاگارین» در سرمایه مجاز) مشارکت می‌کند.

در مورد علوم فضایی داخلی، طبیعتا در حال توسعه است. کار های توسعه و تحقیق برای ایجاد نمونه‌های داخلی فناوری فضایی انجام شد. نتایج آن توسط جامعه علمی‌بین المللی به رسمیت شناخته شد. به ویژه، یک سیستم ناوبری ماهواره ای با دقت بالا در قزاقستان بدون مشارکت متخصصان خارجی ساخته شده است. در نتیجه این کارها، تیم علمی "Kazkosmos" در سال 2015 به اولین جایزه دولتی قزاقستان در زمینه علم و فناوری به نام فارابی اعطا شد.

متعاقبا، شرکت های داخلی: شرکت مشترک قزاقستان و فرانسه  Galam و موسسه دستگاه‌ها و فناوری فضایی،  یک سیستم فضایی علمی و فناوری را  ایجاد کردند که دو ماهواره آن در دسامبر 2018 به فضا پرتاب شد و اکنون با موفقیت در مدار کار می‌کنند.  بنابراین، اکنون شش ماهواره ما در فضا کار می‌کنند.

در چارچوب ایجاد این سیستم، پنج فناوری داخلی که در ایجاد ماهواره‌ها کلیدی هستند، توسعه و تهیه شد. ویژگی‌های فنی سیستم فضایی فناوری بیش از انتظارات ما بود و باعث شد که بلافاصله هم به عنوان فناوری و هم به عنوان تجاری مورد استفاده قرار گیرد. فن آوری‌های فضایی قزاقستان امکان برای تولید مستقل ماهواره‌های داخلی با هدف تجاری را می دهد.

شرکت مشترک Galam به سطح بین المللی رسید و این شرکت به یک تامین کننده مجاز اجزای ماهواره برای شرکت پیشرو اروپایی Airbus Defence and Space تبدیل شده است. انستیتوی فناوری فضایی تعدادی از سیستم های سخت افزاری و نرم افزاری را توسعه داده است که به کاربران نهایی امکان دسترسی فنی به خدمات سیستم های فضایی را می دهد.

این نتایج به ما امکان می دهد مستقیما به توسعه و طراحی ماهواره‌های داخلی با اهداف تجاری بپردازیم و بدین منظور، یک دفتر طراحی و فناوری ویژه و یک آزمایشگاه علمی و تجربی برای آزمایش فناوری فضایی ایجاد شده و مجهز به تجهیزات مدرن هستند.

وضعیت پرسنل در بخش فضایی چگونه است و آیا متخصصان کافی وجود دارد؟ از این گذشته، روندی به نام «فرار مغزها» وجود دارد؟

 دستاوردهای چشمگیر دانشمندان ما، مهندسان و طراحان ما که در بالا ذکر کردم، فقط به این دلیل حاصل شده است که همزمان با ایجاد یک زیرساخت فضایی منحصر به فرد، وظیفه مهم استراتژیک: آموزش پرسنل علمی و مهندسی بسیار حرفه ای برای صنعت فضایی راه اندازی شده است.

یک هسته پرسنل واجد شرایط  و بسیار حرفه ای صنعت فضایی از دانشمندان و متخصصان قزاقستان دارای تجربه عملی در زمینه فناوری فضایی تشکیل شد. کارآموزی عملی در شرکت های فضایی برجسته اروپا برای متخصصان جوان، فارغ التحصیلان دانشگاه‌های روسیه و اوکراین در زمینه‌های تخصصی فضایی فراهم شده است.  بیش از 80 نفر برای کارآموزی سه ساله در شرکت های فرانسه، انگلیس و آلمان قرار گرفتند.

کسب تجربه عملی، مهارت و توانایی توسط دانشمندان و مهندسان جوان ما هزینه‌های زیادی را از بودجه کشور صرف کرد، به ویژه یک دوره کارآموزی عملی سه ساله در شرکت های خارجی هزینه زیادی داشت. و این کار بسیار مهم، نتایج ثمربخش را به دنبال داشته است، چون که عامل اصلی در کار موفقیت آمیز شرکت افراد و متخصصان هستند.

متاسفانه، امروزه در صنعت فضایی خطرات قابل توجهی: از دست دادن مشاغل ایجاد شده با فناوری پیشرفته، از دست دادن متخصصان آموزش دیده وجود دارد.

تأخیر در توسعه و نگهداری صورت های فلکی ماهواره ای قزاقستان منجر به این واقعیت شد که شرکت مشترک  Galam سفارشات برای ایجاد سیستم های فضایی را به موقع دریافت نکرده است. در نتیجه، بودجه ای نه تنها برای توسعه شرکت و حفظ مزایای رقابتی آن، بلکه برای حفظ پرسنل حرفه ای وجود ندارد.

خلاقیت و گروه موسیقی«دوس موکاسان»

میربک مولدابکوویچ، در دوران جوانی، شما عضو گروه موسیقی «دوس- موکاسان» بودید. اکنون در زندگی شما جایی برای خلاقیت وجود دارد؟

هشت سال کار در شرکت فضایی Kazkosmos از سال 2008 تا 2016، زمانی که در تیم آقای تالگات موسابایف، من کاملا خودم را برای حل وظیفه تعیین شده توسط نورسلطان نظربایف مربوط به ایجاد صنعت فضایی تسلیم کردم. این سالهای کار مشتاقانه به مدت 12 ساعت در روز در زمینه آموزش متخصصان، تدوین استراتژی و برنامه دولت برای توسعه صنعت فضایی، هماهنگی کار در پروژه‌های ایجاد ارتباطات فضایی و سیستم های سنجش از دور، سیستم های ناوبری ماهواره ای با دقت بالا و پایگاه فناوری صنعت فضایی بود.

 این شرایط من را مجبور کرد تا توجه خودم را از خلاقیت موسیقی به علم تغییر دهم، زیرا که ایجاد یک صنعت فضایی  نیاز به توجه ویژه به توسعه پایگاه علمی و فناوری آن داشت. من نه تنها با تعیین وظایف علمی‌برای توسعه فناوری فضایی داخلی و هماهنگی برای حل آنها توسط سازمان‌های علمی صنعت مشغول شدم، بلکه خودم به عنوان رهبر علمی تعدادی از پروژه‌ها درگیر تحقیقات علمی‌شدم.

منبع:

https://ru.sputnik.kz/space/20210408/16743362/kosmicheskie-tekhnologii.html