برآورد سپال از افزایش فقر و نابرابری در آمریکای لاتین

براساس گزارش سالیانه چشم انداز اجتماعی کمیسیون اقتصادی آمریکای لاتین و کارائیب (سپال) تعداد فقرای منطقه آمریکای لاتین در سال 2020 تحت تاثیر شیوع بیماری کرونا به 209 میلیون نفر رسیده که 33.7 درصد کل جمعیت این منطقه را تشکیل می دهد. نرخ بیکاری منطقه ای به 10.7 درصد رسیده و 59 میلیون نفر از جمعیت طبقه متوسط تحرک اقتصادی رو به پایین را تجربه کردند. سپال حفظ کمک های اضطراری در کوتاه مدت را ضروری دانسته و خواستار ایجاد یک دولت رفاه واقعی مشکلات شده است.

کمیسیون اقتصادی آمریکای لاتین و کارائیب (سپال) روز 4 مارس 2021 گزارش سالیانه چشم انداز اجتماعی آمریکای لاتین در سال 2020 را منتشر نمود. این سند روندهای اجتماعی و تأثیرات اقتصادی اجتماعی آن را در سال 2020 به ویژه در مورد فقر و نابرابری، کار و  حقوق و دستمزد ارزیابی نماید. این گزارش همچنین روند هزینه‌های اجتماعی عمومی در کشورهای منطقه، اقدامات اجتماعی اتخاذ شده توسط دولت های آمریکای لاتین و کارائیب در واکنش به تأثیرات همه گیر و ناآرامی‌های اجتماعی در منطقه قبل از بحران بررسی کرده است. این گزارش نشان می دهد همه گیری کرونا در یک سناریوی پیچیده اقتصادی، اجتماعی و سیاسی پیچیده از رشد اقتصادی پایین، افزایش فقر و تنش­های اجتماعی به پیش می رود.  

آلیسا بارسنا[1]، دبیر اجرایی سپال در زمان ارائه این گزارش اظهار داشت: "همه گیری کرونا شکافهای عمده ساختاری منطقه را آشکار و تشدید کرده است و در حال حاضر  ما در دوره عدم اطمینان بیشتری زندگی می­کنیم که راه برون رفت از بحران و سرعت آن فرایند مشخص نیست. شکی نیست که هزینه‌های نابرابری ناپایدار شده اند و لازم است با ایجاد برابری و پایداری یک دولت رفاه اصیل، کاری که مدتها در منطقه به تعویق افتاده است، دوباره احیا شود".

براساس این گزارش فقر و فقر شدید در آمریکای لاتین در سال 2020 به ترتیب به بالاترین حد خود در 12 و 20 سال گذشته رسیده است. میزان فقر به 33.7 درصد و میزان فقر شدید به 12.5 درصد کل جمعیت افزایش یافته است. تعداد کل فقرای این منطقه تا پایان سال 2020 به 209 میلیون نفر رسیده که 22 میلیون نفر بیشتر از سال 2019 است. از این تعداد  78 میلیون نفر در فقر شدید زندگی می‌کنند که 8 میلیون نفر بیشتر از سال 2019 است. فقر در مناطق روستایی و کودکان و نوجوانان، بومیان و آفریقایی تبارها و افراد با سطح تحصیلات پایین گسترش بیشتری یافته است. سپال پیش بینی کرده رشد فقر و فقر شدید در صورت نبود اقدام جدی دولت ها برای کمک مالی به خانوارهای فقیر شدت بیشتری خواهد یافت.

گزارش سپال حاکی از آن است که تأثیرات نامطلوب همه گیری کرونا بر درآمد افراد عمدتاً بر اقشار کم و متوسط به پایین تأثیر گذاشته است. تخمین زده می‌شود که  تعداد افرادی که با درآمد تا سه برابر خط فقر زندگی می­کنند به حدود 491 میلیون نفر رسیده است. حدود 59 میلیون نفر که در سال 2019 جز متوسط بوند، تحرک اقتصادی رو به پایین را تجربه کردند. میزان نابرابری درآمدی افراد در سال 2020 افزایش یافته و میانگین شاخص جینی 2.9 درصد نسبت به سال 2019 بالاتر رفته است و در صورت نبودکمک های نقدی دولتی برای جبران کاهش درآمد از دستمزد، میانگین شاخص جینی می‌توانست رشد 6.6 درصدی داشته باشد.

این گزارش همچنین تأثیرات عمده بحران کرونادر بازار کار را مورد تاکید قرار داده است. نرخ بیکاری منطقه در پایان سال 2020 با 10.7 درصد رسیده که نشان دهنده افزایش 2.6 درصدی در برابر رقم ثبت شده در سال 2019 (8.1%) است. کاهش میزان اشتغال زنان، نیروی کار غیر رسمی، جوانان و مهاجرین را بیشتر از دیگر اقشار تحت تاثیر قرار داده است.

طبق پیش بینی‌های جدید سپال، این منطقه رکود شدید اقتصادی را تجربه کرده و کاهش 7.7 درصدی در تولید ناخالص داخلی را شاهد بود. در سال 2020 دولت های منطقه 263 اقدام اضطراری حفاظت اجتماعی را اجرا کردند که 49.4 درصد از جمعیت که تقریبا 84 میلیون خانوار ( 326 میلیون نفر) را مورد حمایت قرار داد. بدون این اقدامات تعداد افراد با فقر شدید می­توانست به 15.8 درصد و تعداد فقر به 37.2درصد از کل جمعیت افزایش یابد. 

در این گزارش سپال خواستار تضمین حمایت اجتماعی همگانی به عنوان ستون اصلی دولت رفاه شده و حفظ کمک های اضطراری در کوتاه مدت را ضروری دانسته است. بدین منظور نیز دو نوع برنامه حمایتی کوتاه مدت درآمد پایه اضطراری[2]و کمک هزینه مبارزه با گرسنگی برای زنان را پیشنهاد نموده است. سپال گفته میان مدت و بلند مدت نیز کشورها باید به سمت برنامه درآمد پایه[3] با اولویت بخشی به خانواده‌های دارای کودک و نوجوان، ایجاد سیستم های حمایت اجتماعی همگانی جامع و پایدار همراه با افزایش پوشش به عنوان یکی از مولفه‌های اصلی یک دولت رفاهی جدید حرکت کنند. 

شایان ذکر است که سپال کمیسیون منطقه ای سازمان ملل برای تشویق همکاری اقتصادی در منطقه آمریکای لاتین است. این کمیسیون شامل 46 کشور عضو (20 کشور در آمریکای لاتین ، 13 کشور در حوزه دریای کارائیب و 13 عضو وابسته) است. این کمیسیون سالیانه گزارشات مختلفی در خصوص مباحث اقثصادی و اجتماعی از جمله سرمایه گذاری خارجی، اشتغال، تجارت خارجی، فقر و نابرابری و غیره منتشر می‌کند.

پی نوشت :

[1]Alicia Bárcena

[2] Emergency basic income (EBI)

[3]universal basic income