تجارت محصولات کشاورزی برزیل در سال 2020

بر اساس آمار رسمی منتشره از سوی وزارت کشاورزی برزیل ، صادرات محصولات کشاورزی این کشور در سال 2020 با رشد 4.1 درصدی به بیش از 100 میلیارد دلار و میزان واردات با کاهش 5 درصدی به 13میلیارد دلار رسید. افزایش صادرات و کاهش نسبی واردات موجب ایجاد تراز تجاری مثبت 87.7 میلیارد دلاری برای این بخش گردید. دانه سویا، شکر، گوشت گوساله، گوشت مرغ، کنجاله سویا، ذرت، خمیر چوب و قهوه مهمترین کالاهای صادراتی و گندم، نوشیدنی مالت و روغن زیتون مهمترین کالاهای کشاورزی وارداتی برزیل در سال 2020 بودند. چین، اتحادیه اروپا، آمریکا، ژاپن و کره جنوبی مهمترین مقاصد صادراتی و ماتو گروسو، سان پائولو، پارانا، ریو گرانده دو سول و میناس جرایس مهمترین ایالت های صادر کننده محصولات کشاورزی از برزیل بودند. صادرات مستقیم محصولات کشاورزی برزیل به ایران (بدون احتساب صادرات غیر مستقیم) به 1.27 میلیارد دلار رسید که کاهش حدود 1 میلیارد دلاری نسبت به سال 2019 داشته است.

وزارت کشاورزی برزیل روز چهارشنبه (24 دی ماه) آمار تجارت محصولات کشاورزی این کشور در سال 2020 را منتشر نمود. براساس این آمار صادرات محصولات کشاورزی برزیل برای دومین بار در تاریخ تجارت خارجی این کشور از مرز 100 میلیارد دلار عبور کرد. صادرات محصولات کشاورزی برزیل در سال 2020 با رشد 4.1 درصدی (نسبت به سال 2019) به 100.8 میلیارد دلار بالغ شد که 48 درصد کل صادرات برزیل تشکیل می دهد. از لحاظ وزنی صادرات محصولات کشاورزی برزیل افزایش 10 درصدی داشت ولی به دلیل کاهش 5.3 درصدی متوسط قیمت محصولات صادراتی، رشد ارزش کالاهای صادراتی به 4.1 درصد محدود شد. در مقابل واردات محصولات کشاورزی کاهش 5.2 درصدی را تجربه کرد و به 13.05 میلیارد دلار رسید. افزایش صادرات و کاهش نسبی واردات موجب ایجاد تراز تجاری قابل توجه مثبت 87.7 میلیارد دلاری برای بخش کشاورزی برزیل گردید.  

سویا (دانه، کنجاله و روغن سویا) مهمترین گروه کالایی صادراتی کشاورزی برزیل در سال 2020 بود که صادرات آن به 101 میلیون تن به ارزش 35.24 میلیارد دلار رسید که 35 درصد کل صادرات برزیل را تشکیل می دهد. صادرات دانه سویا به عنوان مهمترین محصول این گروه کالایی به 83 میلیون تن به ارزش 28.5 میلیارد دلار رسید. چین با خرید 21 میلیارد دلاری دانه سویا از برزیل مقصد صادراتی 73 درصد دانه سویای این کشور بود.  صادرات کنجاله سویا به 17 میلیون تن به ارزش 6 میلیارد رسید و رکورد جدیدی را به ثبت رساند. اتحادیه اروپا با سهم 50 درصدی مقصد اصلی صادرات کنجاله سویا برزیل بود. روغن سویا با 761 میلیون دلار سومین محصول صادراتی این گروه کالایی بود.

 انواع گوشت (گوساله، مرغ، خوک) دومین گروه کالایی عمده صادراتی برزیل در سال 2020 را تشکیل می دهد. صادرات محصولات این گروه کالایی به 17.16 میلیارد دلار رسید که سهم 17.02 درصدی از کل محصولات صادراتی کشاورزی برزیل داشت. گوشت گاو 49 درصد کل صادرات این گروه کالایی را تشکیل می دهد و صادرات آن رشد 11 درصدی در سال 2020  را تجربه کرده و به 8.77 میلیارد دلار رسید. گوشت مرغ با 6 میلیارد دلار حدود 35 درصد کل صادرات گوشت برزیل را تشکیل می داد. صادرات گوشت مرغ به دلیل کاهش قیمت های جهانی با کاهش مواجه بود. صادرات گوشت خوک نیز رکورد جدید تاریخی را به ثبت رساند و 2.25 میلیارد دلار رسید.

سومین گروه کالایی مهم صادرات محصولات جنگلی (خمیر چوب، چوب و کاغذ) بود که با صادرات 11.4 میلیارد دلاری سهم 11.3 درصدی از کل صادرات محصولات کشاورزی داشت. خمیر چوب (سلولز) با 5.99 میلیارد دلار محصول اصلی این گروه کالایی بود. چوب و محصولات چوبی با 3.67 میلیارد دلار و کاغذ با 1.74 میلیارد دلار دیگر محصولات مهم این گروه کالایی بودند. گروه کالاهای نیشکر (شکر و اتانول) دیگر گروه کالایی صادراتی عمده برزیل بود. ارزش صادراتی محصولات این گروه کالایی به 9.98 میلیاد دلار رسید. شکر با 8.77 میلیارد دلار محصول عمده این گروه کالایی و دومین محصول عمده صادراتی کشاورزی برزیل بود. غلات، آرد و مواد آماده سازی  پنجمین گروه کالایی صادراتی برزیل بود که صادرات آن به 6.89 میلیارد دلار رسید. ذرت با 5.85 میلیارد دلار محصول اصلی این گروه کالایی بود. صادرات ذرت که در سال 2019 رکورد 42 میلیون تنی را ثبت کرده بود در سال 2020 کاهش یافت و به 34 میلیون تن رسید.  این پنج گروه کالایی در مجموع 80 درصد کل صادرات محصولات کشاورزی برزیل در اختیار دارند.

مهمترین محصولات کشاورزی صادراتی برزیل (سال 2020 )

ردیف	نام محصول	وزن (میلیون تن(	ارزش (میلیون دلار)	میانگین قیمت (دلار بر تن )	مقاصد عمده صادراتی (میلیون دلار)
1	دانه سویا	83	28563	344	چین (20905)، هلند(1109)، اسپانیا(956)، تایلند (911)، ترکیه (721)، پاکستان (416)، روسیه(386)، تایوان(334)، مکزیک(288)
2	شکر	30.7	8772	285	چین(1277)، الجزایر(682)، بنگلادش(628)، هند(483)، اندونزی(463)
3	گوشت گوساله	2	8478	4215	چین(4838)، مصر(801)، روسیه(184)، ایتالیا(143)، فیلیپین(133)
4	گوشت مرغ	4.1	5990	1452	چین(1505)، عربستان سعودی(688)، ژاپن(657)، امارات(425)،کره جنوبی(196)
5	کنجاله سویا	17	5916	349	اندونزی(791)، تایلند(770)، هلند(688)، کره جنوبی(544)، آلمان (544)
6	ذرت	34.6	5850	169	ایران(760)، ژاپن(702)، ویتنام(651)، مصر(555)،کره جنوبی(424)
7	سلولز (خمیر کاغذ)	16.2	5590	369	چین (2603)، آمریکا (881)، ایتالیا (480)، هلند (382)، ژاپن (140)
8	قهوه (سبز و پودر)	2.47	5529	2233	آلمان(965)، آمریکا(932)، بلژیک (467)، ایتالیا(417)، ژاپن(292)، ترکیه(152)
9	چوب و وسایل چوبی	8.7	3677	420	آمریکا(1434)، چین(243)، مکزیک(180)، انگلیس(116)،بلژیک(86)
10	پنبه	2.1	3227	1518	چین(1016)، ویتنام(518)، پاکستان(420)، ترکیه(359)، بنگلادش(313)
11	گوشت خوک	1	2254	2232	چین(1437)، سنگاپور(124)، شیلی(93)، اروگوئه(89)، ویتنام(80)
12	کاغذ	2.1	1745	829	آرژانتین(334)، آمریکا(131)، شیلی(100)، پاراگوئه(95)، چین(80)، پرو(73)
13	تنباکو	0.514	1638	3185	بلژیک(414)، چین(152)، آمریکا(119)، اندونزی(98)، امارات (65)، ترکیه(52)
14	آب میوه	2.1	1603	741	هلند(485)، بلژیک(428)، آمریکا(324)، ژاپن(83)، چین(53)، اتریش(34)
15	چرم و محصولات چرمی	0.47	1249	2644	چین(272)، آمریکا(166)، ایتالیا(160)، ویتنام(56)، آلمان(40)
16	الکل اتانول	2.1	1201	555	آمریکا(428)، کره جنوبی(394)، هلند(129)، ترکیه(30)، انگلیس(27)
17	میوه و آجیل	1.05	1003	951	هلند(300)، انگلیس(138)، آمریکا(116)، اسپانیا(104)، آرژانتین(34)
18	روغن سویا	1.1	761	686	هند(247)، چین(132)، بنگلادش(118)، الجزایر(34)، ایران(18)
19	دام زنده	0.11	304	2714	ترکیه(63)، عربستان سعودی(42)، عراق (39)، مصر(32)، لبنان(21)، اردن(13)
20	کاکائو و مشتقات	0.079	303	3815	آرژانتین(78)، آمریکا(57)، شیلی(30)، هلند(15)، کانادا (10)
21	ماهی	0.047	260	5559	آمریکا(139)، چین(52)، تایوان(8)، استرالیا (7)، کره جنوبی(6)
22	لبنیات	0.033	76	2321	شیلی(10) ، روسیه (5)، آمریکا (4)، الجزایر(4)
دیگر محصولات		-	4622	-	-

مقاصد عمده صادراتی کشاورزی برزیل

 چین در سال 2020 جایگاه خود به عنوان خریدار محصولات کشاورزی برزیل تثبیت کرد. صادرات محصولات کشاورزی برزیل به چین رشد 9.8 درصدی نسبت به سال 2019 تجربه نموده و به 33.98 میلیارد دلار رسید. با این رقم سهم چین از کل صادرات محصولات کشاورزی برزیل به 33.7 درصد (یک سوم کل صادرات محصولات کشاورزی برزیل) افزایش یافت. مهمترین کالاهای کشاورزی صادراتی برزیل به چین را سویا، گوشت گوساله، شکر خام، سلولز، گوشت مرغ، پنبه و گوشت خوک تشکیل می دهند. آمریکا دومین مقصد صادراتی محصولات کشاورزی برزیل در سال 2020 بود و صادرات برزیل به این کشور با کاهش 3 درصدی نسبت به سال 2019 به 7 میلیارد دلار رسید. هلند با 4 میلیارد دلار سومین مقصد صادراتی برزیل بود. ژاپن، کره جنوبی، عربستان سعودی، بنگلادش، مصر، امارات متحده عربی، روسیه، آرژانتین و ایران دیگر مقاصد مهم صادراتی برزیل بودند.

ایالت های مهم صادر کننده محصولات کشاورزی برزیل

ایالت ماتو گروسو بزرگترین ایالت صادر کننده محصولات کشاورزی برزیل در سال 2020 باقی ماند. صادرات این ایالت به 17.87 میلیارد دلار رسید که سهم 17.73 درصدی از کل صادرات محصولات کشاورزی برزیل داشت. سویا با داشتن سهم 54 درصدی مهمترین محصول صادراتی این ایالت بود. ذرت (20 درصد)، پنبه (11.8 درصد) و گوشت (10.7 درصد) دیگر کالاهای مهم صادراتی این ایالت می‌باشند. ایالت سان پائولو با 17.23 میلیارد دلار دومین ایالت مهم صادر کننده محصولات کشاورزی برزیل می‌باشد. 37 درصد صادرات کشاورزی این ایالت را محصولات نیشکری (شکر و اتانول) تشکیل می دهند. گوشت (13.3 درصد)، سویا (11 درصد)، محصولات جنگلی(8.9 درصد) و آب میوه (8.1 درصد) دیگر محصولات مهم  صادراتی کشاورزی این ایالت هستند. ایالت پارانا با صادرات 13.28 میلیارد دلاری سومین ایالت مهم صادرات محصولات کشاورزی برزیل در سال 2020 بود. سویا (45 درصد)، گوشت (21 درصد)، محصولات جنگلی (16.6 درصد) و محصولات نیشکر (6.3 درصد) کالاهای اصلی صادراتی این ایالت را تشکیل می دهند. ریو گرانده دو سول با سهم 9.96 درصدی و ایالت میناس جرایس با داشتن سهم 8.64 درصدی از کل صادرات محصولات کشاورزی در جایگاه چهارم و پنجم ایالت های صادر کننده محصولات کشاورزی برزیل قرار دارند. ایالت های گویاس، سانتاکاتارینا، ماتوگروسو دو سول، باهیا و پارا در رتبه‌های بعدی قرار دارند.

صادرات محصولات کشاورزی برزیل به ایران

میزان کل صادرات مستقیم محصولات کشاورزی برزیل به ایران (بدون احتساب صادرات غیر مستقیم که از طریق کشورهای ثالث انجام می‌گیرد) به 1172 میلیون دلار رسید که کاهش حدود 1 میلیارد دلاری نسبت به سال 2019 داشت. با این رقم ایران از جایگاه پنجم مقاصد عمده صادراتی برزیل به جایگاه دوازدهم تنزل یافت. ذرت با 760 میلیون دلار اولین کالای صادراتی برزیل به ایران بود. صادرات ذرت برزیل به ایران علیرغم اینکه بیش از 200 میلیون دلار کاهش یافت ولی ایران مجدداً جایگاه اولین مقصد صادراتی ذرت برزیل را که در سال 2019 به ژاپن واگذار کرده بود به دست آورد. سویا با 245 میلیون دلار دومین کالای عمده صادراتی برزیل به ایران بود. کنجاله سویا (69 میلیون دلار)، شکر(52 میلیون دلار)، گوشت گوساله (24 میلیون دلار) و تنباکو (400 هزار دلار) دیگر کالاهای صادراتی برزیل بودند که به صورت مستقیم به ایران صادر شدند. مهمترین محصولات کشاورزی صادراتی ایران به برزیل نیز شامل کشمش(1 میلیون دلار)، آجیل (442 هزار دلار)، پسته با پوست (396 هزار دلار) و پسته بدون پوست (174 هزار دلار) می‌شود. صادرات نیز به دلیل مشکلات تحریمی‌بیشتر از طریق کشورهای واسطه انجام می‌گیرد. به عنوان مثال در آمار رسمی‌برزیل امارات از مهمترین صادر کنندگان پسته به برزیل بوده است 

واردات محصولات کشاورزی برزیل

تحت تاثیر شیوع ویروس کرونا میزان کل واردات محصولات کشاورزی برزیل رشد منفی 5.2 درصدی در سال 2020 را تجربه کرده و به 13.05 میلیارد دلار رسید. گندم همچون سالهای گذشته در رتبه اولین کالای عمده وارداتی کشاورزی و شانزدهمین محصول از بین کل کالاهای وراداتی برزیل قرار داشت. میزان واردات این محصول به 1.34 میلیارد دلار رسید که کاهش 150 میلیون دلاری نسبت به سال 2019 داشت. آرژانتین با 991 میلیون دلار تامین کننده اصلی واردات گندم برزیل است. اعطای سهمیه به آمریکا برای صادرات گندم از سوی دولت برزیل باعث افزایش صادرات گندم از آمریکا به برزیل شد و صادرات آمریکا با رشد 90 میلیون دلاری به 163 میلیون دلار رسید. نوشیدنی مالت (535 میلیون دلار)، فیبر و منسوجات (511 میلیون دلار)، روغن زیتون (423 میلیون دلار)، اتانول (416 میلیون دلار)، برنج (374 میلیون دلار)، ماهی سالمون (365 میلیون دلار)، شیر خشک (341 میلیون دلار)  و روغن پالم دیگر کالاهای مهم وارداتی کشاورزی برزیل می‌باشند.

مهمترین محصولات کشاورزی وارداتی برزیل (سال 2020)

ردیف	محصول	وزن (میلیون تن)	ارزش  (میلیون دلار)	میانگین قیمت     (دلار بر تن )	مبادی عمده وارداتی
1	گندم	6.15	1343	218	آرژانتین(991)، آمریکا(163)، اروگوئه(56)، پاراگوئه(55)، روسیه(50)
2	نوشیدنی مالت	1.14	535	468	آرژانتین(210)، اروگوئه(163)، فرانسه(32)، استرالیا(32)، آلمان (31)
3	فیبر و منسوجات	0.070	511	7339	چین(383)، اندونزی(92)، هند(45)، ویتنام(43)، کره جنوبی(20)
4	روغن زیتون	0.11	423	3822	پرتغال(284)، اسپانیا(62)، آرژانتین(25)، شیلی(22)، ایتالیا(20)،
5	الکل اتانول	0.8	416	522	آمریکا(340)، پاراگوئه(70)، آرژانتین(4)
6	برنج	0.97	374	384	پاراگوئه(165)، اروگوئه(90)، آرژانتین(48)، آمریکا(38)، گینه(16)،
7	ماهی سالمون	0.088	365	4135	شیلی (365)
8	شیر خشک	0.115	341	2693	آرژانتین(151)، اروگوئه(92)، پاراگوئه(15)، آمریکا(2)
9	روغن پالم	0.46	333	725	اندونزی(75)، کلمبیا(71)، مالزی (15)، پرو(5)
دیگر محصولات		-	6434	-	-

فرصتهای صادراتی محصولات کشاورزی از ایران به برزیل

 برزیل از بزرگترین کشورهای تولید کننده محصولات کشاورزی در دنیا می‌باشد ولی به دلیل اقیلم خاص خود قادر به تولید تمام مواد غذایی مصرفی خود نبوده و بخشی از نیاز داخلی خود به این محصولات را از طریق واردات تامین می‌کند. از جمله کالاهای وارداتی این کشور که  ظرفیت تامین آن از سوی ایران وجود دارد می‌توان به سیب زمینی، سیر، سیب درختی، کشمش، کیوی، فندق، زرد آلو خشک، خرما و پسته اشاره کرد.  

واردات سیب زمینی برزیل در سال 2020 به 281 میلیون دلار رسید که بخش عمده آن (143 میلیون دلار) از مبدأ آرژانتین بود ولی کشورهای اروپایی نظیر بلژیک و هلند و ترکیه نیز بخشی از این نیاز را تامین نمودند. سیر دیگر محصول عمده کشاورزی  وارداتی برزیل با قابلیت تامین از ایران می‌باشد. واردات سیر تازه یا خُرد شده به برزیل به 274 میلیون دلار رسید که افزایش 50 میلیون دلاری نسبت به سال 2019 داشت. آرژانتین (139 میلیون دلار)، چین (105 میلیون دلار)، اسپانیا (15 میلیون دلار)، شیلی (7 میلیون دلار) و مصر (7 میلیون دلار) دیگر تامین کنندگان عمده سیر برزیل بودند. گلابی، سیب و کیوی از میوه‌های عمده وارداتی برزیل به شمار می رود که واردات آنها در سال 2020 به ترتیب 105، 90 و 46 میلیون دلار بود. علیرغم دشواری‌هایی که در مسیر صادرات این میوه‌ها به برزیل وجود دارد، قیمت های بالای فروش بازار ایرن کشور را برای صادرات جذاب می‌کند.  کشمش از کالاهای صادراتی سنتی ایران به برزیل می‌باشد ولی ایران سهم کمی از بازار وارداتی 42 میلیون دلاری برزیل  را در اختیار دارد.  ایران با سهم 1.1 میلیون دلاری، سومین صادر کننده کشمش به برزیل است. با توجه به اینکه تجار ایرانی با بازار کشمش برزیل آشنایی دارند، افزایش سهم ایران از بازار کشمش برزیل  چندان دشوار نمی‌باشد. صادرات فندق،زرد آلو خشک، خرما و پسته نیز گزینه‌های جذاب دیگری برای صادرات به برزیل می‌باشند.   

 

میزان و مبادی وارداتی محصولات کشاورزی با قابلیت تامین از ایران (سال 2020)

نوع کالا	ارزش (میلیون دلار)	مبادی وارداتی
سیب زمینی	281	آرژانتین(163)، بلژیک (89)، هلند(32)، ترکیه(4)
سیر تازه یا خرد شده	274	آرژانتین (139)، چین (105)، اسپانیا (15)، شیلی (7) و مصر (7)
گلابی	105	آرژانتین(70)، پرتغال(24)، اسپانیا(7)، آمریکا (2)
سیب تازه	90	شیلی (37)، آرژانتین (25)، ایتالیا (14)، پرتغال (7)، فرانسه (4)، اسپانیا (3)
کشمش	42	آرژانتین (36 )، آفریقای جنوبی (1.5)، ترکیه(1.1) ایران (1)
کیوی	46	ایتالیا (21)، شیلی (17)، نیوزلند (6)، اسپانیا (2)
فندق	29	ترکیه (23)، شیلی ( 5)،  گرجستان(0.6)
زرد آلو خشک	14.7	ترکیه (14.3)
خرما	2.8	تونس ( 2.7)
مغز پسته	1.7	آمریکا ( 1)، امارات(0.2)، ایران (0.2)
پسته با پوست	1.1	امارات (0.4)، ایران (0.4)، آمریکا (0.2)