بررسی سیاست های دولت مجارستان در تامین انرژی

رشد و توسعه اقتصادی مجارستان در طی سال های اخیر باعث توجه جدی دولت برای تنوع سازی در تامین منابع انرژی مانند گاز و نفت از کشورهای خارجی و نیز تاکید بر توسعه و افزایش بهره وری از انرژی‌های تجدید پذیر شده است. از این رو دولت در چارچوب سیاست های ذیل به دنبال کاهش وابستگی به واردات انرژی از خارج و استفاده از ظرفیت های داخلی است .

-افزایش سهم انرژی‌های تجدید پذیر .

-استفاده از انرژی صلح آمیز هسته ای.

-افزایش تولید از طریق زیست محیطی .

-همگرایی بیشتر به زیر ساخت های انرژی اروپا.

-ذخیره سازی انرژی.

  با توجه به سیاست های فوق الذکر دولت مجارستان در حوزه انرژی‌های تجدید پذیر شامل (برق آبی ، زمین گرمایی، خورشیدی ، بادی ) در ظرف چند سال گذشته مطالعات و تحقیقات خوبی انجام داده است اما این بخش تاکنون سهم زیادی در تامین منابع انرژی این کشور نداشته است.

بررسی و نگاه اجمالی به وضعیت تولید و مصرف انرژی در این کشور نشان می دهد مجارستان همچنان برای تامین منابع انرژی به خارج از کشور وابسته است و تلاش می‌کند از بازارهای مختلف به ویژه کشورهای حوزه خلیج فارس و جمهوری‌های استقلال یافته از شوروی سابق کمبودهای خود را جبران نماید. باید اذعان کرد بزرگترین تامین کننده منابع انرژی(نفت و گاز) مجارستان روسیه است. این کشورهای نه تنها در تامین منابع نفت و گاز بلکه در توسعه تنها نیروگاه هسته ای موسوم به پاکش سهم بسزایی دارد. 

آمارهای موجود نشان می هد که میزان مصرف انرژی در بخش های مختلف تا چه اندازه است .این اعداد می‌تواند چشم انداز وضعیت تامین انرژی را در آینده و برنامه دولت مجارستان را تا حدودی روشن تر سازد.

در سال 2016 میلادی سهم انرژی هسته ای در تامین انرژی 15.7 درصد ؛ نفت خام 28.4 درصد ، انرژی تجدید پذیر 10.7 درصد ، زغال سنگ 8.9 درصد ، برقآبی 0.1 درصد ، بادی 0.3 درصد ، گاز 31.9 درصد و میزان برقی وارداتی 4.1 درصد بوده است. مصرف داخلی برق حدود 39.37 میلیارد کیلووات ساعت ، تولید 30.22 (میلیارد kwh  )، واردات 17.95 (میلیارد kwh  )، صادرات 5.24 (میلیارد kwh  ) میزان مصرف گاز طبیعی 10.39 ( میلیارد متر مکعب ) تولید 1.81 ( میلیارد متر مکعب ) میزان واردات 13.37 ( میلیارد متر مکعب ) و صادرات 3.52 ( میلیارد متر مکعب ) برآورد شده است.

عمده واردات نفت مجارستان از کشورهای روسیه ( 71 درصد ) قزاقستان (10درصد ) ، عراق (8درصد ) انجام می‌شود. مصرف نفت مجارستان در سال 2013 میلادی از 5.5 ( MT ) به حدود 7.6 (MT ) در سال 2019 میلادی افزایش یافته است. میزان مصرف نفت سال 2019 میلادی در بخش صنعت حدود 30 درصد ، حمل و نقل 58 درصد، خدمات و کشاورزی 7 درصد ، نیروگاهی ( 5 درصد ) و مابقی در سایر بخش ها بوده است. مصرف کلی گاز در سال 2019 میلادی حدود 10.493 (Mm3 متر معکب ) که از این میان 46 درصد در بخش خدمات و مصارف خانگی ، 22 درصد در صنایع و بقیه در سایر بخش ها مورد استفاده قرار گرفته است.

  مصرف زغال سنگ در سال گذشته میلادی حدود 8.1 (MT میلیون تن) که سهم نیروگاه حدود 85 درصد ، صنعت حدود 8 درصد ، خدمات و کشاورزی 2 درصد و بقیه در سایر حوزها مصرف شده است.  میزان مصرف برق در سال 2019 میلادی حدود 40.8 (TWH-Terawatt -hour ) که سهم صنایع 43 درصد ، بخش خانگی 29 درصد ، خدمات 21 درصد و سایر بخش ها بوده است.

  یکی از سیاست های دولت چنانچه گفته شد افزایش سهم انرژی‌های تجدید پذیر است و بر اساس برنامه ریزی‌های انجام شده ، قرار است تا 2030 میلادی سهم این بخش در تامین انرژی به 20درصد افزایش پیدا کند.

 پس از برگزاری انتخابات پارلمانی 2018 میلادی ، یکی از تصمیمات دولت ایجاد وزارت فناوری و نوآوری بوده که یکی از مسئولیت اصلی این وزارت توسعه بخش انرژی است. بطور قطع یکی از برنامه‌های اصلی دولت در حال حاضر توسعه نیروگاه پاکش – 2 است . نیروگاه پاکش بعنوان تنها نیروگاه هسته ای مجارستان از سال 1980 میلادی و دارای 4 واحد نقش مهمی در تامین برق مجارستان دارد. این نیروگاه در سواحل رودخانه دانوب واقع در 5کیلومتری شهر پاکش واقع شده است.همچنین راکتور تحقیقاتی بوداپست که درسال 1959 میلادی با حمایت شوروی سابق تاسیس یافته است ،با حمایت موسسه تحقیقات انرژی اتمی مجارستان از سال 1993 میلادی فعالیت دوباره خود را آغاز نموده است. اهمیت توسعه نیروگاه پاکش برای مجارستان بسیار زیاد است. براساس موافقت بعمل آمده میان مجارستان و روسیه قرار است طرح توسعه آن به ارزش حدود 10 میلیارد دلار ، اجرایی گردد . بر این اساس تاکنون مذاکرات متعددی میان شرکت روس اتم و مقامات مجاری صورت گرفته است . اخیرا آقای الکسی لیخاچوف رئیس روس اتم در ملاقات با آقای ویکتور اوربان نخست وزیر مجارستان ضمن گفتگو در مورد طرح توسعه نیروگاه پاکش ، ضرورت استفاده مجارستان از انرژی هسته ای و منابع انرژی تجدید پذیر در طولانی مدت مورد تاکید نخست وزیر مجارستان قرار گرفت.  هرچند اتحادیه اروپا نسبت به اجرای این پروژه ملاحظاتی دارد ولی مقامات مجارستان تاکید دارند که در همکاری با آژانس بین المللی انرژی اتمی این طرح اجرا و  به تمام سئوالات آژانس نیز در این خصوص پاسخ های لازم داده شده است.

نگاه وزیر امورخارجه نسبت به تنوع سازی منابع انرژی:

آقای پیتر سیارتو ، وزیر امور خارجه و تجارت مجارستان در نشست مجازی موسوم به سومین کنفرانس بین المللی انرژی – بوداپست ضمن اشاره به پیشرفت های مهم مجارستان در مقوله (( تنوع سازی )) انرژی تصریح کرد:  تامین انرژی یکی از موضوعات مهم و حساس در اروپای مرکزی است و کشورهای منطقه  در مسیر تنوع سازی انرژی گام های رو به جلو برداشته اند. وی افزود: تامین انرژی یک مساله امنیت ملی برای کشورهای منطقه است .زیرساخت ها تعریف و شبکه انتفاق بین شرق- غرب در مقایسه با شمال- جنوب ، از توسعه و پیشرفت بیشتری برخوردار بوده است. وی تصریح کرد: استفاده از گاز مایع یکی از اولویت های انرژی مجارستان می‌باشد واز این رو ترمینال گازی KRK واقع در کرواسی، یکی از مسیرهای تامین گاز مایع به شمار می رود. قرار است از ژانویه 2021 میلادی ، مجارستان سالانه حدود یک میلیارد متر معکب گاز مایع ذخیره سازی کند.وی خاطرنشان کرد: اخیرا با شرکت SHELL  قرارداد بلند مدت خرید گاز منعقد شده است.

آقای سیارتو در خصوص نیروگاه پاکش 2 اظهار داشت: تصمیم دولت مجارستان استفاده از انرژی پاک ، موثر و مدرن بوده و هرگونه تعبیض درقبال استفاده از انرژی هسته ای را مردود می‌شمارد. چراکه بدون استفاده از انرژی هسته ای مقابله با انتشار گاز CO2   غیر ممکن است.سیارتو در خصوص تامین برق نیز گفت: دو شبکه جدید بین ارتباطی با اسلوواکی  و نیز فاز نهایی ایجاد شبکه بین ارتباط با اسلوونی نیز درحال اجراست.  آقای سیارتو گفت: ساخت خط لوله 50 کیلومتری در خطوط مرزی با صربستان که موجب دسترسی مجارستان به کریدور گاز از جنوب  شامل آذربایجان، آسیای مرکزی و گاز مایع از یونان خواهد گردید نیز آغاز شده است.

آقای پیتر سیارتو وزیر امور خارجه و تجارت مجارستان  در کنفرانس بین المللی امنیت انرژی هسته ای در فوریه سالجاری میلادی ضمن تاکید بر اجرایی طرح توسعه نیروگاه پاکس خاطرنشان ساخت شرکت های آلمانی و فرانسوی در مناقصه این پروژه برنده شده اند.

یکی از مشکلات مجارستان در استفاده از منابع انرژی مانند گاز و نفت عدم دسترسی به مسیر های آبی است . از این رو بنادر کرواسی ، اسلوونی و تریسته ایتالیا ، بعنوان مهم ترین بنادر وارداتی برای این کشور محسوب می‌شوند.

براساس آمار های موجود مجارستان از نظر تامین انرژی حدود 41 درصد مستقل و بقیه نیاز خود را باید از بازارهای خارجی تامین کند.

به نظر می رسد نگاه اصلی مجارستان در تامین انرژی بویژه بعد از بوجود آمدن چالش سیاسی اتحادیه اروپا و روسیه بر سر مساله اوکراین و شبه جزیر کریمه ، به جمهوری‌های شوروی سابق از جمله جمهوری آذربایجان است. از این رو در سال گذشته میلادی شرکت MOL حدود 10 درصد از سهام یک شرکت آمریکایی در آذربایجان را خریداری کرده است..