آینده مبهم پروژه‌های گاز در موزامبیک

عنوان بزرگ‌ترین پروژه در آفریقا، پروژه 128 میلیارد دلاری گاز LNG موزامبیک است. با توجه به ارزیابی‌های اولیه، بخش خشکی این پروژه قرار بود در سال 2025 به اتمام برسد. یکی از مزایای اصلی پروژه موزامبیک این است که گازی که تأمین خواهد کرد بسیار باکیفیت و بی‌نیاز از تصفیه و بنابراین تولید آن ارزان‌تر از مناطق دیگر جهان است.

فارغ از شیوع کرونا، توسعه ذخایر گاز دریایی موزامبیک با افزایش تقاضای LNG در جهان که ناشی از تغییر مهم سیاست انرژی بخصوص چین از زغال‌سنگ به گاز است، با توجه به این واقعیت که بسیاری از بخش های اقتصادی چین در حال حاضر افزایش تقاضا برای گاز دارند زمان مناسبی بنظر می رسید. آژانس بین المللی انرژی چین را "غول متقاضی گاز" توصیف می‌کند. تخمین زده می‌شود که تقاضای جهانی گاز از 319  Metric Tons در سال 2018 به 632 Metric Tons در سال 2040 افزایش یابد.

شرکت بزرگ نفتی آمریکایی اکسون موبیل Exxon Mobil و شرکای آن در پروژه گاز طبیعی مایع Rovuma Basin Area 4 موزامبیک، سال 2020 را به عنوان سال تصمیم نهایی سرمایه گذاری (FID) پیش بینی کرده بودند. اما همه گیری کووید-19 که باعث کاهش قیمت گاز طبیعی در بازار بین المللی شد، باعث شد این شرکت چند ملیتی تصمیم خود را به تاریخی که هنوز اعلام نشده به تأخیر بیندازد زیرا بحران فعلی به عدم قطعیت در این بخش منجر شده است.

اکسون موبیل شش ماه پس از تصمیم اولیه سرمایه گذاری 520 میلیون دلاری برای فعالیت های مقدماتی که قبل از شروع مرحله اولیه ساخت مایع سازی گاز طبیعی انجام می‌شود، سرمایه گذاری پروژه مزبور را به تأخیر انداخت. عدم اطمینان نسبت به وضعیت بازار در این تصمیم گیری موثر بوده است.

در همین رابطه، شرکت هیدروکربن موزامبیک (ENH)، بخش تجاری دولت در حوزه نفت و گاز، در گزارش خود برای سال 2020 اعلام کرد که به تعویق انداختن FID بطور قطع تأثیر منفی بر موزامبیک خواهد داشت زیرا انتظار می رفت حدود 2 میلیارد دلار در اقتصاد موزامبیک هزینه شود. با تأخیر برنامه FID برای سه ماهه اول سال 2020، شرکت های ثبت شده در موزامبیک کسب مبلغ توافق شده برای خرید کالاها و خدمات در اقتصاد ملی را متوقف کرده اند.

پروژه Rovuma LNG توسط کنسرسیوم موزامبیک (Mozambique Rovuma Venture (MRV به رهبری Exxon Mobil در حال انجام است و قصد دارد از سه مخزن مجموعه Mamba واقع در بلوک منطقه 4 در Rovuma گاز طبیعی تولید، مایع سازی و تجاری سازی کند. برنامه توسعه پروژه تولید 15.2 میلیون تن LNG  در سال را پیش بینی کرده است.

علاوه بر اکسون موبیل، (Mozambique Rovuma Venture (MRV از Eni ایتالیا و CNPC چین تشکیل شده است که با هم 70٪ در قرارداد امتیازات تحقیق و تولید سهم دارند و Galp ، KOGAS و ENH EP هر کدام 10٪ سهم دارند.

فهرست پروژه‌هایی که تحت توسعه کلی گاز موزامبیک قرار می‌گیرند شامل این موارد است:

1) پروژه شناور مرجانی گاز طبیعی مایع(LNG) اولین تاسیسات فوق عمیق FLNG در آبهای عمیق 9 میلیارد دلاری که انتظار می رفت اولین تولید خود را در سال 2022 آغاز کند.

2) LNG  موزامبیک ساحلی و دریایی؛ در سپتامبر 2019 شرکت نفتی توتال 26.5 درصد سهام Anadarko در این پروژه را به دست آورد. این امر می‌تواند توسعه یکپارچه میادین گازی دریایی و ساحلی حوضه روووما، شرق پالما را به طور کامل تا سال 2024 و تولید 12.9 میلیون تن در سال به همراه آورد. این یکی از بزرگ‌ترین تأسیسات LNG greenfield  است که تاکنون تصویب شده است و شامل ایجاد زیرساخت ها برای استخراج گاز از یک میدان دریایی در شمال موزامبیک، پمپاژ آن در خشکی و مایع سازی آن است که توسط تانکرهای LNG صادر می‌شود. با افزایش پیش بینی شده تولید ناخالص داخلی کشور از 2.7 درصد در 2019 به 10.2 درصد تا سال 2024 ، تأثیر این پروژه به تنهایی بر اقتصاد موزامبیک بسیار چشمگیر خواهد بود.

3) Rovuma LNG ؛ این پروژه توسط ExxonMobil و ENI هدایت می‌شود و به طور کامل در سال 2025 به بهره برداری می رسد و 15.2 میلیون تن در سال تولید می‌کند. پروژه LNG رووما به تنهایی توانایی افزایش تولید ناخالص داخلی را بین 15 تا 18 میلیارد دلار در سال و کمک 5 میلیارد دلاری سالانه به برنامه مالی و ایجاد 323.000 فرصت شغلی را دارد.

4) Unitised ‘Trains’ ؛ تا سال 2024 موزامبیک باید دارای چهار قطار LNG در خشکی و 1 کشتی FLNG باشد که انتظار می رود چهار قطار اضافی LNG در خشکی نیز تا 2030-2029 به بهره برداری برسد. این موج دوم پروژه‌های Domgas را راه می اندازد.

5) FYI -  یک قطار LNG تأسیسات مایع سازی و تصفیه نیروگاه گاز طبیعی مایع شده است. برای حمل عملی و تجاری گاز طبیعی از یک کشور به کشور دیگر، حجم آن باید بسیار کاهش یابد. برای انجام این کار، گاز باید در دمای کمتر از 161- درجه سانتیگراد مایع شود.

6) Domgas Projects ؛ مایع سازی گاز، کود، پروژه‌های مستقل برق، انبار سوخت LNG ،LNG  در مقیاس کوچک، تبدیل متانول تا Olefins

دو عامل اصلی بر طرح های عظیم گازی موزامبیک تاثیر منفی گذاشته اند:

• شیوع کرونا که همه شرکت های سرمایه گذار در موزامبیک را غافلگیر کرد. این بیماری که در مناطق گازخیز این کشور بیشترین شیوع را دارد به کندی پیشبرد طرح های گازی منجر شده است.
• فعالیت گروهای سلفی افراطی در مناطق شمالی موزامبیک که طرح های استخراج و بهره برداری گاز در همان مناطق به مورد اجرا گذاشته می‌شوند. این گروه‌ها با حمله به شهر ها و روستاهای کوچک برای جذب نیرو و تامین تجهیزات خود موجبات ناامنی مناطق را فراهم آورده اند و باعث توقف فعالیت های گازی شده اند. دولت موزامبیک ناتوان از اقدام عملی جدی برای برخورد با این عوامل بوده است. کشورهای خارجی و همسایگان نظیر آفریقای جنوبی و تانزانیا برای مقابله با آنها اعلام آمادگی کرده اند اما بنظر نمی رسد این معضل در مدت زمان کوتاه و بسرعت قابل حل باشد.