بررسی مشکلات اقتصادی مجارستان و چشم انداز آن در سال 2021 میلادی
مهم ترین دستاورد دولت راستگرای مجارستان در طی یک دهه اخیر ، توسعه اقتصادی و تغییر مثبت نرخ های رشد و توسعه از طریق جذب سرمایه گذاری خارجی و ایجاد اشتغال و کاهش نرخ تورم در مجارستان بوده است .بر اساس اعلام منابع رسمی رشد GDP این کشور درسال 2019 میلادی 4.9 درصد و در بین سه کشور نخست اروپایی قرار گرفته است. موضوعی که آقای ویکتور اوربان، نخست وزیر و رئیس حزب فیدس و آقای پیتر سیارتو، وزیر امور خارجه و تجارت مجارستان در سخنرانی‌ها و دیدارهای خود مکررا به آن اشاره داشته اند. موفقیت های چشم گیر اوربان در حوزه اقتصادی به اندازه ای بود که نه تنها شرکت های اروپایی مانند آلمان سرمایه‌های خود را روانه بازار این کشور کرده اند بلکه تدوین سیاست نگاه به شرق مجارستان در اصول سیاست خارجی، موجب افزایش تعاملات تجاری با کشورهایی چون چین، ژاپن و کره جنوبی و همچنین ترکیه درر طی سال های اخیر گردیده است. دولت مجارستان بر این باور است موقعیت جغرافیایی آن یک فرصت ممتازی برای شرکت های چین ، کره جنوبی و.. برای تولید و صادرات محصولات به بازار اروپای غربی است. هرچند این نگاه سیاسی مجارستان بویژه در ارتباط با چین بعضاً با مخالفت برادران بزرگتر غربی روبرو است اما اوربان به این انتقادات وقعی ننهاده و تاکید دارد سیاست های مالی و اقتصادی مجارستان در داخل این کشور تدوین و تنظیم می‌گردد. واگرایی مجارستان در برخی از موضوعات مانند پدیده مهاجرت و نیز بودجه 7 سال آینده اتحادیه اروپا ، موجب بالارفتن این چالش ها نیز گردیده است. شرط اجرای حاکمیت قانون اعضا ( مجارستان و لهستان) در تنظم و تخصیص بودجه آتی اتحادیه اروپا باعث واکنش دولت اوربان شده و از آن بعنوان باج خواهی تعبیر کرده اند و تهدید نمودند این مصوبه را وتو خواهند کرد. موضوعی که باعث اعتراض احزاب مخالف سیاسی ( یوبیک ) در پارلمان مجارستان شده و تاکید وزیده اند دولت نباید منافع ملی را قربانی اغراض سیاسی خود کند. اخیرا نیز آقای اروبان طی یک نامه رسمی‌به آلمان به عنوان رئیس دوره ای اتحادیه و پرتغال و اسلوونی به عنوان روسای بعدی، دیدگاه و مواضع خود را در خصوص روند تصویب بودجه اتحادیه اعلام نموده است.
در کنار این تحولات، وقوع برخی از رویدادهای بین المللی از جمله پیروی حزب دمکرات در انتخابات اخیر ریاست جمهوری آمریکا ، حلقه فشار سیاسی و اقتصادی را بر حزب سیاسی حاکم به ریاست اوربان بیشتر خواهد کرد. با روی کار آمدن دولت ترامپ در آمریکا، برخلاف دوره اوباما؛ مناسبات دوکشور گسترش یافت. در دوران اوباما، دولت مجارستان به دلیل عدم رعایت دمکراسی و آزادی‌های اساسی شدید مورد انتقاد دولت آمریکا قرار گرفته و حتی سفیر این کشور در بوداپست در تظاهرات و اعتراضات خیابانی علیه سیاست های حزب حاکم شرکت می‌کرده است. در طی چهارسال اخیر ، سیاست های دو کشور در برخی از موضوعات بین المللی مانند مخالفت با مهاجرت نیز بسیار نزدیک شد. تاثیر همکاری دو دولت تا جایی پیش رفت که در آستانه ی انتخابات ریاست جمهوری آمریکا ، آقای اروبان بطور رسمی و علنی از پیروزی آقای ترامپ حمایت کرد. از طرفی این سیاست با مواضع برخی از کشورهای اروپایی مانند آلمان که بیشترین حجم مناسبات تجاری و بازرگانی با مجارستان را دارد ، تعارض داشته است.
لذا میتوان این گونه انتظار داشت، علاوه بر انتقادات داخلی و بعضا برگزاری برخی اعتراضات خیابانی دانشگاهیان و دانشجویان در طی ماههای اخیر ، روی کار آمدن دمکرات ها در آمریکا، اختلافات با اتحادیه اروپا، در کنار افزایش مشکلات اقتصادی ناشی از پاندمیک کرونا ، سیاست های اقتصادی دولت مجارستان را با مشکلات تازه و جدی رو برو خواهد ساخت و میتواند بر میزان موفقیت و کسب پیروزی حزب حاکم در انتخابات 2022 پارلمانی این کشور تاثیر گذار باشد.
در چنین شرایطی اوربان تلاش می‌کند با افزایش جذب سرمایه گذاری و بهبود روابط خود با کشورهای مانند چین و ترکیه و زمینه سازی برای حضور در بازار کشور های درحال توسعه ، اندکی از این فشارها را کم کند. در صحنه داخلی نیز با افزایش یارانه، اعطای وام، تمدید مهلت قانونی برای پرداخت معوقات بانکی و کمک های بلاعوض به شرکت های سرمایه گذاری داخلی ، بخشی از خسارات وارده را جبران نماید. اخیر آقای سیارتو وزیر امور خارجه و تجارت تصریح کرده بود تاکنون حدود 500 میلیون یورو به شرکت های سرمایه گذار داخلی کمک مالی شده است. در جریان شیوع و پاندمیک کرونا و کاهش نرخ سرمایه گذاری شرکت های خارجی، حمایت از اقتصاد ملی و شرکت ها ی مجاری ، از اولویت های اقتصادی و مورد توجه قرار گرفته است.
با عنایت به مطالب فوق این گونه به نظر می آید ، بازگشت اقتصاد مجارستان به دوران شکوفایی قبل در گرو زمان و درمان ویروس کرونا است . به اعتقاد برخی از کارشناسان ،مجارستان به دلیل برخورداری از پشتوانه ی قوی اقتصادی ، در کوتاه ترین زمان بعد از کشف واکسن کرونا ،حداکثر تا اوائل سال 2022 میلادی به دوره اوج خود باز خواهد گشت.
درجریان برگزاری کنفرانس خبری برخط (آنلاین) با حضور تعدادی از شخصیت ها و مقامات و اصحاب رسانه‌های مجاری، اوضاع اقتصادی این کشور در دوره پاندمیک کرونا،مورد بررسی قرار گرفت.درآغاز این نشست آقای گبور گیون(Gabor Gion) معاون وزیر در امور سیاست های مالی وزارت دارایی، پیرامون وضعیت اقتصادی در دوره کروناو اقدامات دولت به موارد ذیل اشاره کرد:
- مدیریت در موج اول کرونا نسبتا ً خوب بوده ولی در سه ماهه دوم کرونا باعث سقوط اقتصادی 13.3 درصدی شده است. پیش بینی نمی‌شود که بازگشت اقتصادی بسرعت صورت گیرد. این رقم طی ماههای آینده حداقل 11.6 درصد خواهد بود. تا کنون ( در مقیاس سالیانه ) این کاهش حدود 5.6 درصد و پیش بینی می‌گردد تا پایان سال به 6.4 درصد( GDP ) نیز برسد.
- در مقایسه با بحران مالی 2009-2008 در حال حاضر وضعیت اقتصادی از نظر کمیت و کیفیت بهتر است. سهم بدهی از GDP از 80 درصد در آن زمان ، به 60 درصدرسیده است. بودجه مالی تحت کنترل و در حال حاضر بیش از 3 درصد کسری بودجه داریم و رشد اقتصادی ما از متوسط اتحادیه اروپا بالاتر است. در حال حاضر صرفا به صادرات تمرکز نمی‌کنیم و توازان بین بخش ها بیشتر وجود دارد.سرمایه گذاری مستقیم خارجی متنوع و افزایش دارد. نرخ بیکاری افزایش و شرایط بدتر خواهدشد. در آغاز سالجاری نرخ بیکاری حدود 3.4 درصد بوده است.با این وجود دولت با اجرای برنامه‌های حمایتی مانند یارانه اشتغال ، کمک به شرکت ها و تمدید مهلت قانونی برای بازپرداخت وام ها ،مساعدت کرده است.
- از زمان شیوع ویروس کرونا تا کنون هچ کسی نمیتواند آینده اقتصادی را پیش گویی کند ولی به اعتقاد من باید چند ماه بیشتر صبر کنیم . تا اواسط سال آیند میلادی واکسن کرونا در دسترس خواهد بود و موجب افزایش اعتماد سرمایه گذاران و قوی شدن اقتصاد می‌گردد.
- از بهار سال آینده به تدریج نشانه‌های بهبودی را خواهیم دید. طبق پیش بینی فعلی، کسری بودجه سالجاری به 8 درصد و بدهی عمومی GDP ،بیش از 80 درصد خواهد رسید. از سال آینده این آمارها کاهش و رشد اقتصادی به 3.5 درصد خواهد رسید.
- پیش بینی می‌شود سرمایه گذاری افزایش و در میان مدت ، سهم عمومی GDP از این سرمایه گذاری‌ها بین 14 تا 18 درصد باشد. یکی از دلایل این تحلیل این است برخی از این سرمایه گذاری‌ها از جمله مانند شرکت کره جنوبی ( تولید باتری اتومبیل های برقی ) برنامه ریزی کرده و مترصد بهبود وضعیت کرونا هستند. وجود نیروی کار و مالیات پائین (9درصد) و کمک دولت به سرمایه گذاری ، عوامل مهم ترغیب شرکت ها جهت سرمایه گذاری در مجارستان به شمار می آیند.
- یکی از انتقادت وارده به دولت این است چرا مانند اتریش از بخش گردشگری حمایت نشده و جبران ضررو زیان نگردیده است. واقعیت این است در چنین شرایطی نباید به دنبال سود بود .درشرایط کرونا ، شرایط هلتداران در تابستان امسال درسایر شهرها بهتر بوده ولی در بوداپست هتل ها اکثر خالی . به نظر من هتلداران بوداپست باید در خصوص تغییر مدل تجاری بجای وابستگی به کمک های دولت ، بیشتر فکر کنند.
درادامه آقای Radovan Jelasity ( رادوان جلاسیتی ) مدیریکی از بانک های مجاری در خصوص شرایط اقتصادی مجارستان تصریح کرد:
- تمدید مهلت قانونی بازپرداخت وام ، نمونه موفق همکاری مشترک سازمان‌های مالی و دولت برای تحصیل اهداف مشترک اجتماعی است. وضعیت اقتصادی کنونی مجارستان در مقایسه با بحران 2008 میلادی ، بهتر است. در آنزمان همه بدهکار بوده اند. اما در این دوره، مهلت قانونی به همه بدهکاران داده شد. وی ابراز امیدواری کرد با کمک دولت این شرایط گذرا خواهد بود و به وضعیت قتصادی ماقبل کرونا بازخواهیم گشت.
- بسیاری از شرکت های سرمایه گذار در حال بررسی مجدد استراتژی خود هستند. نزدیکی به بازار عرضه محصولات و خدمات بسیار مهم است. اروپا بازار خوب و سودمندی است. از این رو مجارستان (با توجه به موقعیت جغرافیایی) گزینه خوبی است.
- به نظر می رسد دولت مجارستان تا پایان سالجاری با مشکلات اقتصادی بیشتری رو برو خواهد شد و از این رو باید به کمک های مالی خارجی بویژه اتحادیه اروپا تکیه کند. لذا تهدید های اوربان در مقابل درخواست های کشورهای مهم عضو این اتحادیه دوام نخواهد آورد . چراکه از طرفی مجبور است برای استمرار موفقیت و حفظ قدرت در انتخابات پارلمانی بعدی ، به بهبودی سلامت و اقتصاد توجه و تمرکز بیشتری نماید و از طرف دیگر چالش بیشتر بااتحادیه اروپا ، باعث انزوای سیاسی و افزایش فشارها ناشی از عدم رعایت آزادی‌های اساسی در داخل می‌گردد. ریسک بزرگی که به نظر می رسد اوربان نخواهد کرد. چراکه تاکنون سیاست فرصت طلبی بعنوان یک رویکرد سیاسی و اقتصادی در مرام حزب حاکم در تعاملات منطقه ای و بین المللی مشاهده شده است. بهرحال باید منتظر ماند و نتیجه چالش های جدید اوربان با غرب اروپا و آمریکا را دید.