افزایش واردات زغال سنگ در ویتنام

در 7 ماهه اول سال 2020، حجم واردات زغال سنگ ویتنام به رقم 36.5 میلیون تن به ارزش 2.6 میلیارد دلار رسیده است، در حالی که در مدت مشابه سال گذشته ویتنام تنها 24 میلیون تن زغال سنگ وارد کرده بود. دلیل اصلی افزایش واردات این کالا به سبب حجم تقاضای کارخانه‌های تولید برق در ویتنام و بررسی آسیب این افزایش واردات بر آلودگی محیط زیست در ویتنام است.

براساس آمار گمرک ویتنام، در ماه ژوئیه سال 2020 ویتنام بالغ بر 4.4 میلیون تن زغال سنگ به ارزش 294 میلیون دلار وارد کرده است. کشورهای صادر کننده عمده این کالا به ویتنام چین، اندونزی، روسیه، استرالیا می‌باشند. در میان این کشورها، چین بزرگترین صادرکننده زغال سنگ به ویتنام است. قیمت وارداتی این محصول حدود 1.6 میلیون دونگ در یک تن (حدود 68 دلار/تن) است. این درحالی است که قیمت زغال سنگ وارداتی از چین حدود 6.2 میلیون دونگ در یک ‌تن (حدود 267 دلار/ تن) است و قیمت زغال سنگ وارداتی از چین برای ویتنام حدود 4 برابر بیشتر از میزان قیمت زغال سنگ وارداتی از سایر بازارها است اما به سبب مرز مشترک 1400 کیلومتری میان این دو کشور، عدم وجود تعرفه گمرکی و حجم معادلات بالا در استان‌های مرزی بویژه با  ارز محلی، ترجیح ویتنام به ادامه خرید از چین است.

براساس اعلام وزارت صنعت و تجارت ویتنام، به دلیل افزایش تقاضای زغال سنگ از سوی کارخانه‌های تولید برق در ویتنام، این کشور مجبور است حجم واردات این کالا را افزایش دهد. این در حالی است که بیشتر نیروگاه­ های حرارتی ویتنام از فن آوری قدیمی استفاده می‌کنند و این موضوع آسیب های جدی به محیط زیست وارد می آورد.

زغال سنگ دارای مزیت هایی از جمله هزینه کم، منبع فراوان و تکنولوژی ساده برای تولید برق است، این منبع سوختی چه در زمان استخراج و چه در زمان بهره‌وری دارای پسماند هایی است که منجر به مشکلات زیست محیطی متعدد می‌شود.  ترکیبات خطرناک حاصل از پسماند های صنعتی زغال سنگ باعث آلودگی هوا، خاک و آب (سطحی و زیرزمینی) خواهد شد. مهمترین عامل ایجاد این آلودگی‌ها وجود فلزات سنگین مانند آرسنیک، برلیوم، کرمیوم، سرب و جیوه در زغال سنگ است و مشکل دیگر آن انتشار گاز CO2 است که با توجه به میزان حجم آن از علل مهم ایجاد پدیده گرمایش جهانی است. به همین منظور کشور ویتنام در برنامه‌های خود کاهش تولید برق از این سوخت فسیلی را در دستور کار دارد. پیرو این موضوع در روز 14 اوت 2020، موسسه انرژی ویتنام که وظیفه اجرای طرح برق شماره 8 در ویتنام را برعهده دارد در جلسه  کاری با معاون نخست وزیر ویتنام آقای «چینگ دینگ زونگ» و وزارت صنعت و تجارت و مقامات مرتبط، ضمن ارائه خلاصه ای از نتایج اجرایی طرح انرژی شماره 7، به توضیح پیرامون «طرح توسعه برق ملی 2021 تا 2030 و چشم­ انداز سال 2040 (طرح برق شماره 8)» پرداختند. 

شاین ذکر است که ویتنام با آلودگی هوای نگران کننده‌ای دست و پنجه نرم می‌کند، دو شهر بزرگ ویتنام، « هانوی » و « هوشی مین » اکنون در میان 15 شهر آلوده در جنوب شرقی آسیا قرار دارند. در سال 2019، هانوی تنها هشت روز با 5 پایین تر از استاندارد جهانی قرار داشت. کیفیت هوا در شهر هوشی‌مین تنها 36 روز پایینتر از استاندارد فوقالذکر بوده است. برای روزهای باقی مانده از سال2020 ، بیش از ده میلیون نفر در این شهرها در معرض هوای آلوده قرار دارند. به سبب افزایش هزینه‌های مرتبط با زغال سنگ، بنظر می رسد بطور طبیعی بهره­ برداری از این کالا در ویتنام رو به کاهش است. بر اساس پیش بینی‌ها نرخ تولید برق حرارتی در این کشور از 42% به 36% در سال 2025 و به 31% در سال 2045  کاهش می یابد.

دولت ویتنام مجوز ساخت نیروگاه­های حرارتی جدید با سوخت فسیلی ( زغال سنگ ) در میان سال های 2020 تا 2030 را ممنوع کرده است. با این حال استخراج زغال سنگ یک فعالیت اساسی است و تولیدکنندگان، فعالیت معادن را به سبب شیوع ویروس کرونا، کمتر و گاهی متوقف کرده اند، در نتیجه با آغاز بکار مدارس، صنایع و نیاز بخش های مختلف به این سوخت فسیلی، بنظر می رسد قیمت این کالا افزایش یابد.