صنعت ساختمان در سریلانکا و فرصت سرمایهگذاری در این صنعت
صنعت ساختمان در بسیاری از کشورها به عنوان موتور محرک اقتصادی مورد توجه قرار میگیرد. صنعت ساختمان در سریلانکا نیز به دلایل مختلف از جمله گسترش و توسعه صنعت گردشگری و لزوم بازسازی کشور بعد از پایان جنگ داخلی به شدت در حال توسعه و رشد میباشد.
سریلانکا را باید کشوری در حال توسعه ارزیابی کرد، کشوری که بعد از پایان جنگ داخلی و ثبات سیاسی مبتنی بر دموکراسی در حال تلاش برای توسعه و بازسازی کشور و بهویژه اقتصاد است.
تولید ناخالص داخلی این کشور حدود 92 میلیارد دلار با رشد متوسط 2 درصد ارزیابی میشود. عمده این درآمد حال صادرات (عمدتاً چای، ادویه، کائوچو، نارگیل و محصولات مرتبط)، درآمدهای ارسالی کارگران سریلانکایی شاغل در خارج از کشور و گردشگری است.
اما در سال 2019 به دلیل حوادث تروریستی عید پاک، صنعت گردشگری در این کشور با آسیبهای جدی روبهرو شد. در سال 2020 نیز شیوع ویروس کرونا هر سه منبع اول درآمدی این کشور را با چالشهای جدی روبهرو کرد. به همین دلیل پیشبینی میشود سال جاری سالی سخت برای اقتصادی سریلانکا باشد.
اما به هر حال این کشور بعد از پایان جنگ داخلی مسیر رشد و توسعه اقتصادی را در پیش گرفته است و در این مسیر بازسازی نقش پررنگی ایفا میکند. از سوی دیگر با افزایش مداوم ورودی گردشگر از پایان درگیریها در سال 2009، دولت سریلانکا سعی نموده زیربنای رشد اقتصادی همزمان با پروژههای عمده زیرساختی همچون آزادراهها، فرودگاهها و بنادر توسعه دهد. با توجه به علاقه وافر گردشگران بینالمللی به سریلانکا، فرصتهای سرمایهگذاری مناسبی در بخشهای هتل، تفرجگاه، ویلا، رستوران، مجموعههای تفریحی، سالنهای همایش و نمایشگاه و حملونقل هوایی و دریایی گردشگر وجود دارد.
انتظار میرود توسعه گسترده زیرساخت که در حال انجام است به رشد بالا و پایدار کشور در میانمدت و بلندمدت کمک کند. توسعه به موقع زیرساخت اقتصادی ضمن افزایش کارایی اقتصادی باعث افزایش ظرفیت تولید اقتصادی، تسهیل رشد بهرهوری و کاهش ناهمخوانی منطقهای میشود. برنامه توسعه زیرساخت اقتصادی دولت در سال 2012 بر تمام زمینههای زیرساخت، توسعه راهها، تأمین و سالمسازی آب، بنادر و فرودگاهها، حملونقل، مسکن و توسعه شهری، تأسیس مناطق صنعتی، بیمارستان، انبارها و مراکز تدارکات و غیره متمرکز شد.
صنعت ساختمان در سریلانکا به یکی از محرکهای اصلی اقتصاد تبدیل شده و دولت نیز توجه ویژهای به آن نموده است به طوری که سهم این بخش در تولید ناخالص داخلی سریلانکا 9 درصد است و حدود 600 هزار فرصت شغلی ایجاد کرده است. در سالهای اخیر، کل گردش مالی سالانه ساختوساز حدود 800 میلیارد روپیه (کمیبیش از 4میلیارد دلار) ، که انتظار میرود در صورت تحقق سرمایهگذاریهای برنامهریزی شده توسط دولت افزایش یابد.
البته این صنعت در سریلانکا مشکلاتی نیز دارد که از جمله آن میتوان به کمبود کارگر ماهر، هزینههای بالای ساختوساز اشاره کرد که همین موارد باعث شده است که عموماً پیمانکاران داخلی مناقصههای را به پیمانکاران خارجی واگذار کنند.
البته این کشور برنامههای مشخصی جذب سرمایهگذاری مستقیم خارجی در این بخش دارد اما هزینه بالای ساختوساز که هزینههای یک سرمایهگذاری صنعتی را افزایش میدهد، میتواند بهعنوان یک عامل ناامید کننده در جذب سرمایههای مستقیم خارجی مورد نیاز برای رشد اقتصادی باشد. با مقایسه هزینههای ساختوساز یک مسکن با ویژگیهای متوسط، مشخص میشود که هزینه ساخت در سریلانکا بالاترین میزان در منطقه است و در رده دوم بعد از سنگاپور بهعنوان یک کشور توسعهیافته با سرانه تولید ناخالص داخلی بسیار بالاتر از سریلانکا قرار دارد.
البته دلایل مشخصی برای افزایش هزینه ساخت مسکن در سریلانکا وجود دارد که از جمله آن میتوان به انواع مالیات اشاره کرد. مالیات ملی ساختمان[1] اشاره کرد که از سال 2017 معرفی شد و مالیات Withholding tax ( مالیاتی که هر ماهه بابت مالیات سالیانه از حقوق افراد نظیر کارمندان دولت از حقوق آنها کسر میشود ) نمونههایی از این دست است. از سوی دیگر هزینه بالای مواد وارداتی به دلیل پنج نوع مالیات متفاوت تعیین شده نیز باعث افزایش هزینههای ساخت در سریلانکا شده است. به عنوان مثال مالیات بر کاشی و سرامیک بالغ بر 107 درصد از ارزش CIF است و باقی مصالح و ملزومات ساختمانی نیز هزینههای مشابهی دارند.
البته دولت در حال رفع موانع از جمله کاهش پیچیدگی مالیاتها و کاهش مالیات بر ارزش افزوده است که این موارد موجب کاهش هزینهها شده است اما با این وجود هزینه ساخت همچنان بالا میباشد.
بدون در نظر گرفتن هزینههای ساخت، با توجه به روند توسعه این کشور، ثبات سیاسی قابلتوجه بعد از پایان جنگ داخلی و لزوم بازسازی، ساختوساز ساختمان همچون مراکز اقامتی (با توجه به گسترش صنعت گردشگری) بهشدت در حال رشد و گسترش میباشد. به همین دلیل سرمایهگذاری در زمینه ساخت ساختمان یا تولید محصولات مرتبط با آن از جمله سیمان، کاشی و سرامیک، بتن و ... یا صادرات محصولاتی موارد اشاره شده میتواند با بازدهی مناسبی همراه باشد. علاوه بر اینکه ورود برای سرمایهگذاری جهت تولید محصولات یاد شده از حمایتهای بسیار مناسبی نیز توسط هیئت سرمایهگذاری سریلانکا بهرهمند خواهد شد. همین موضوع باعث شده است که شرکتهای بسیاری بهویژه شرکتهای چینی و هندی وارد حوزه ساخت در سریلانکا شوند.
[1] . (National Building Tax (NBT