آغاز روند بهبود وضعیت اقتصاد آلمان

بدنبال کاهش محدودیت‌‌های وضع شده برای مبارزه با ویروس کرونا در آلمان و سایر کشورها، اقتصاد ژرمن‌‌ها که از اوایل سال جاری میلادی با بحران شدید روبرو شده بود، بصورت ملموسی روند بهبود خود را آغاز کرده است. علیرغم این خبر خوب برای آلمان، کارشناسان مسائل اقتصادی معتقدند استفاده از ظرفیت‌‌های موجود در این کشور هنوز به سطح گذشته نرسیده و پایین است. وزارت فدرال اقتصاد و انرژی در برلین بر این باور است که ارزیابی شاخص‌‌های چرخه‌ای، دو سیگنال مثبت را ارسال می‌کند اول اینکه اقتصاد آلمان در حال تجربه کردن یک بهبود محسوس از زمان اوج گیری کرونا است و دوم آنکه به موازات کاهش محدودیت‌‌ها و اقدامات حمایتی در مقابله با کرونا در این کشور و سایر کشورها، میزان عرضه و تقاضا نیز افزایش یافته است .

صنعت:

سطح تولیدات صنعتی آلمان در نیمه نخست سال2020 بشدت کاهش یافت ولی افزایش سفارشات جدید به شرکت‌‌ها خبر از افزایش فعالیت‌‌های صنعتی درماه‌‌های آینده میدهد. علیرغم این خبر خوب، صاحبان صنایع در آلمان همچنان با نگرانی به این تغییرات می‌نگرند چراکه روند افزایش تقاضا ازمنطقه غیر یورو بویژه امریکا و کشورهای آسیایی که بزرگترین مصرف کننده تولیدات صنعتی آلمانی بشمار میروند، هنوز بسیارکند است.

در این میان، بخش صنعت افزایش خروجی10.3% حد فاصل آوریل و می سالجاری را نشان میدهد. تولیدات صنعتی آلمان در ماه می2020 تقریبا برابر با 75 % میزان تولیدی در مدت مشابه در سال 2019 بوده است . بطور کلی میتوان گفت تولید کالاهای صنعتی آلمان از اواخر آوریل 10.3درصد و در بخش ساخت و ساز نیز تقریبا نیم درصد افزایش یافته است . رشد قابل ملاحظه بخش صنعت به دلیل از سرگیری تولید خودرو در آلمان است که تقریبا در ماه آوریل متوقف شده بود.

میزان تولید خودرو در آلمان در ماه می سالجاری میلادی  نسبت به مدت زمان مشابه در سال قبل تقریبا به نصف رسید ولی بر اساس اطلاعات VDA در ماه ژوئن این میزان به  74%  افزایش یافته است.  شاخص تولید خودرو و قطعات از ابتدای ماه می، یک افزایش تند و ادامه دار را نشان میدهد. انجمن شرکت‌‌های سازنده خودرو وقطعات آلمان VDA می‌گوید میزان  ثبت و تولید در این بخش در ماه ژوئن نسبت به ماه گذشته به ترتیب 18 و 84 درصد افزایش یافته است و پیش بینی‌‌ها با توجه به روند صعودی شاخص‌‌ها از ادامه و بهبود این رقم‌‌ها در ماه‌‌های آتی حکایت دارد. فروش خودرو نیز در ماه می  13.9 درصد نسبت به ماه قبل افزایش یافت و این روند مثبت در ماه ژوئن نیز ادامه یافته است.

آمار تولید ماشین‌‌های مهندسی و تجهیزات برقی نیز که با شروع بحران کرونا سیر نزولی را طی میکردند، مجددا با رفع محدودیت‌‌ها از اواخر ماه آوریل بهبود یافته و 9.8 و 4.7 درصد افزایش یافته است هرچند در مقایسه با مدت مشابه در سال قبل  79 و 84 درصد کاهش نشان میدهد. در همین حال سفارشات خارجی و داخلی نیز در مقایسه با آوریل رشد داشته و افزایش یافته است.

بازار کار و خدمات :

بهبود وضعیت تنها مربوط به حوزه تولیدات صنعتی آلمان نمیشود. تبعات ناشی از بحران کرونا بر بازار کار آلمان نیز درحال کاهش است . روند صعودی بیکاری در این کشور  در ماه ژوئن کندتر شده است. بر اساس آمار منتشره توسط سازمان فدرال کار آلمان آمار تعداد افرادی که با توجه به شرایط ناشی از کرونا مجبور به کار پاره وقت شده بودند نیز کاهش یافته است. بر همین اساس در ماه آوریل سالجاری نزدیک به 6.8 میلیون نفر فعالیت‌‌های خود را بصورت پاره‌وقت ادامه می دادند که در ماه می این رقم به 6 ملیون نفر تقلیل یافته  و همچنان در ماه ژوئن و ژولای این عدد در حال کاهش است که نشانگر بهبود وضعیت است. 

در حوزه خدمات نیز وضعیت نسبت به ماه‌‌های قبل بهتر شده است . برای مثال در بخش خرده فروشی آمارها حاکی از  افزایش 13.9% در ماه می نسبت به آوریل میباشد. تصمیم دولت برای کاهش موقت مالیات بر ارزش افزوده از نیمه دوم سال 2020 بمدت یکسال و رفع محدودیت‌‌ عرضه کالا و از سرگیری فعالیت فروشگاه‌ها بویژه  مغازه‌های زیر 800 متر مربع بنا، موجب ترغیب مردم به خرید گردید است .  بیشترین افزایش مربوط به خرده فروشی منسوجات و کفش بوده است.

بر اساس اطلاعات اقتصادی منتشره در آلمان ، شاخص‌‌های ملی پیشرو درتجارت وسرمایه گذاری خارجی نیز بهبود یافته است. مرکز مطالعات اقتصادی آلمان مستقر در شهر مونیخ IFO در آخرین گزارش خود اعلام نمود بخش تولید درماه ژوئن به میزان قابل توجهی فعال گردیده ونزدیک به 20٪ازشرکتها (ماه می حدود 14٪) اکنون انتظار دارندکه این وضعیت طی سه ماه آینده بیش از پیش بهبود یابد. همزمان چشم‌انداز تجارت خارجی آلمان نیز درحال بهبود است و پیش‌بینی میشود صادرات و واردات آلمان درنیمه دوم سال شاهد افزایش قابل ملاحظه ای باشد.  

صادرات و واردات:

آمار و ارقام نشان میدهد که در ماه می ، صادرات کالا و خدمات آلمان نسبت به آوریل 7.7 درصد افزایش یافته  است . این درحالی است که در ماه‌‌های مارس و آوریل 2020 حجم صادرات کالا و خدمات آلمان به خارج از کشور نسبت به مدت مشابه در سال گذشته به ترتیب 10.8 و 22.4 درصد کاهش یافته بود  ولی در ماه می مجددا قطار صادرات به ریل خود بازگشت و 7.7 نسبت به ماه قبل افزایش یافت اما در مجموع صادرات آلمان در شش ماه اول سال 2020 نسبت به مدت مشابه در سال گذشته 24 درصد کاهش داشته است .

آمار و ارقام مربوط به واردات کالا به آلمان نیز تقریبا داستان مشابهی دارد . در ماه‌‌های مارس و آوریل واردات آلمان نسبت به مدت مشابه در سال گذشته میلادی 6.8 و 18 درصد کاهش داشته ولی در ماه می سیر نزولی واردات متوقف و نسبت به ماه قبل 3 درصد افزایش نشان میدهد . در مجموع در این مدت حجم واردات کشور نیز 19.7 درصد کاهش یافته است .

در این بین افزایش تجارت آنلاین در آلمان در ماه‌‌های اخیر کاملا قابل ملاحظه میباشد بصوریکه  در ماه‌‌های مارس و آوریل بیش از 11 درصد و در ماه می نزدیک به 10 درصد نسبت به مدت مشابه در قبل افزایش نشان میدهد. 

کارشناسان اقتصادی آلمان معتقدند علیرغم بهبود اقتصاد کلان کشور ، اداره فدرال آمار احتمالا در پایان ماه جولای  در مجموع یک گزارش منفی از تغییرات در تولید ناخالص داخلی کشور برای سه ماهه دوم  سال 2020 ارائه خواهد  داد و دلیل آن هم رکود بی سابقه ماه آوریل در آلمان است.  به نظر میرسد آمار و ارقام امید بخش از تولید ناخالص داخلی آلمان در سه ماهه سوم سال 2020 ظاهر شوند . به نظر میرسد این روند پویا بوده و آغازی بر بهبود وضعیت اقتصادی آلمان باشد. در همین حال نرخ تورم نیز در ماه ژوئن سالجاری میلادی 0.9 درصد افزایش یافته است. این درحالی است که در ماه می تنها 0.06 درصد افزایش یافته بود . 

در آلمان همه دست اندرکاران مسائل اقتصادی اعم از بخش خصوصی و  دولتی بر این عقیده هستند که کلید اصلی و تاثیرگذار بر سرعت بخشیدن به بهبود شرایط اقتصاد کلان کشور ، افزایش تقاضای خارجی برای مصنوعات آلمانی است. هرچند صادرات کالاهای ساخت آلمان در ماه می یک رشد 11.6درصدی را نسبت به ماه آوریل نشان میدهد ولی هنوز سرعت صادرات کالا به کشورهای اصلی وارد کننده کالاهای آلمانی که شدیدا تحت تاثیر کرونا قرار گرفته‌اند از جمله امریکا و انگلیس در مقایسه با سرعت رشد صادرات به چین، پایین است. در خصوص افزایش سطح سفارشات خارجی برای کالاهای آلمانی نیزباید دقت کرد در حالیکه میزان سفارشات از منطقه یورو با سرعت خوبی در حال افزایش است،  اما تقاضا برای کالاهای آلمانی از خارج از این منطقه با یک سرعت کند افزایش می‌یابد و میتواند بعنوان یکی از تبعات جهانی کرونا بر اقتصاد، زنگ خط را برای اقتصاد صادرات محور آلمان نیز به صدا درآورد . وضعیت اقتصادی جهان در سه ماهه دوم سال 2020 حتی وخیم تر از سه ماهه اول بوده است. در ماه آوریل و همزمان با اعمال محدودیت‌‌های شدید کشورها و وضع اقدامات حمایتی در مقابله با ویروس کرونا، تولیدات صنعتی در جهان یک سقوط شدید را تجربه نمود. تولیدات صنعتی در سطح جهان در آوریل 2020 نسبت به مدت مشابه در سال گذشته بیش از 12 درصد و تجارت جهانی کالا خیلی بیشتر از این رقم کاهش یافت. هرچند آلمانها نسبت به ادامه روند بهبود وضعیت اقتصادی کشورشان بویژه در نیمه دوم سال جاری میلادی خوش‌بین هستند ولی وزارت اقتصاد و انرژی در برلین اعلام کرده که علیرغم ادامه این روند امید بخش ، تبعات رکود اقتصاد جهانی ناشی از بحران ویروس کرونا بسیار وسیعتر از رکود اقتصادی 2009-2008 ناشی از بحران مالی در جهان خواهد بود .