کرونا و تأثیر آن بر گردشگری پاکستان

هنوز چند ماهی از گزارش مجله فوربس برای معرفی پاکستان به‌عنوان یکی از مقاصد برتر گردشگری برای سال ۲۰۲۰ نمی‌گذرد که سایه پدیده همه‌گیر ویروس کرونا بر صنعت گردشگری این کشور سنگینی می‌کند و پیش‌بینی می‌شود گردشگری پاکستان روزهای سختی را در آینده سپری خواهد کرد.

رسانه‌های پاکستان این روزها علاوه بر انعکاس پیامدهای ناشی از شیوع ویروس کرونا بر بخش‌های صنعتی، تجارت، کسب‌وکار، ارزآوری، نوسانات در بازار بورس و کاهش صادرات این کشور، اعلام کرده‌اند که اگر این وضعیت ادامه یابد نه‌تنها گردشگران خارجی به پاکستان نخواهند آمد بلکه گردشگری داخلی نیز تحت تأثیر قرار خواهد گرفت.

خبرگزاری رسمی دولت پاکستان (APP) اواسط دسامبر سال گذشته (۲۴ آذر ۹۸) گزارش داد که نشریه آمریکایی فوربس پاکستان را در فهرست ۱۰ مقصد برتر گردشگری برای سال ۲۰۲۰ قرار داده بود و این مهر تأییدی بر تلاش‌های دولت فعلی اسلام‌آباد برای بهبود نگاه دیگر کشورها به پاکستان از طریق ترویج گردشگری و معرفی جاذبه‌های دینی این کشور محسوب می‌شد.

علاوه بر این کاندی نِست یکی از مشهورترین پرتال‌های مسافرتی جهان (Conde Nast) در نیویورک نیز پاکستان و جاذبه‌های گردشگری این کشور را یکی از بهترین مقاصد سفر در سال جاری میلادی اعلام کرد. این نشریه با تشریح ظرفیت‌های گردشگری و ماجراجویانه در پاکستان، قله‌های موجود در این کشور را بلندتر از چین و نپال توصیف کرده که این امر عاملی برای جذب هر بیشتر گردشگران خارجی و ماجرا جویان می‌شود.

دولت پاکستان طی سال‌های اخیر علاوه بر تلاش برای غلبه بر چالش تروریسم که به‌شدت صنعت گردشگری را تحت تأثیر قرار داده بود، محدودیت‌های مرتبط با صدور روادید برای اتباع خارجی را برای جذب هرچه بیشتر گردشگران برداشته است.

سفر شاهزاده ویلیام و همسرش زوج سلطنتی بریتانیا به پاکستان در مهرماه ۹۸ و سفر ملکه هلند در آذرماه گذشته سبب شد تا پایگاه‌های نظرسنجی بین‌المللی تلاش‌های دولت اسلام‌آباد برای جذب توریست خارجی و بهبود صنعت گردشگری پاکستان را بازتاب دهند.

بنا بر اعلام داون نیوز پاکستان؛ اکثر گردشگران خارجی به‌ویژه کوه‌پیمایانی که به پاکستان سفر می‌کنند از ایتالیا، آلمان، اسپانیا، لهستان، ژاپن و کره جنوبی هستند اما تمامی این کشورها این روزها به‌شدت درگیر کرونا هستند و این موضوع جای هیچ شکی را باقی نمی‌گذارد که پاکستان در ماه‌های آینده یعنی در فصل جذب گردشگر خارجی، شاهد حضور این تعداد از توریست‌ها از کشورهای ذکرشده نخواهد بود. طبق گزارش این شبکه؛ اردیبهشت تا مرداد فصل سفرهای گردشگران خارجی به پاکستان است و برنامه‌های سفر این افراد در ماه مارس (فروردین) نهایی می‌شود اما آغاز بحران کرونا باعث شد تا فهرست ثبت‌نام گردشگران خارجی برای سفر به پاکستان تقریباً خالی و افرادی که پیش‌تر برنامه خود را نهایی کرده بودند، مجبور به لغو آن شدند. داون نیوز در ادامه می‌افزاید: از میان گردشگران خارجی از آسیا و اروپا حدود ۵۰ گروه از کوه‌پیمایان نیز در میان آن‌ها قرار دارند که امسال پیش‌بینی می‌شود تمامی این برنامه‌ها لغو شود. قله‌های موجود در مناطق شمالی پاکستان همه‌ساله میزبان کوه‌پیمایان خارجی بوده است اما به نظر می‌رسد بحران کرونا نه‌تنها جلوی سفر توریست‌های خارجی را می‌گیرد بلکه این وضعیت منبع درآمد تقریباً ۳ هزار نفر را در پاکستان به‌طور مستقیم نشانه می‌رود. در ادامه این گزارش آمده است: به گفته کمیل احمد یک فعال گردشگری پاکستان که اقدام به جذب گردشگران خارجی می‌کند، لغو سفرهای توریست‌های خارجی از هم‌اکنون کسب‌وکار هزاران نفر را در مناطق مختلف پاکستان ازجمله ساکنان مناطق گردشگری تحت تأثیر قرار داده است. حمزه خالد رئیس اتحادیه آژانس‌های مسافرتی پاکستان نیز گفته است: وضعیت حاکم ناشی از شیوع کرونا در کشور نه‌تنها جلوی سفر گردشگران خارجی به پاکستان را می‌گیرد بلکه گردشگران داخلی نیز دیگر تمایلی برای سفر و بازدید از جاذبه‌های دیدنی ندارند.

 بخش‌های آسیب‌پذیر در برابر کرونا در پاکستان

پیش‌بینی می‌شود بحران پیش روی صنعت گردشگری پاکستان ناشی از شیوع کرونا به سایر بخش‌های مرتبط با آن شامل شرکت‌های هواپیمایی، آژانس‌های مسافرتی، تورهای مسافرتی، هتل داری، حمل‌ونقل، شرکت‌های خدماتی و راهنمایان توریست و صنعت شیلات نیز سرایت کند. شیوع کرونا طی دو ماه گذشته تمامی‌پروازهای شرکت‌های هواپیمایی دولتی و خصوصی در پاکستان برای انتقال مسافران عازم حجم عمره و برنامه‌های آتی برای حجم تمتع را لغو کرده و باعث شد تا میلیاردها روپیه ضرر مالی نصیب این شرکت‌ها شود. منابع خبری به نقل از مسئولان سازمان هواپیمایی پاکستان (PIA) اعلام کردند: صنعت هواپیمایی به‌شدت تحت تأثیر بحران کرونا قرارگرفته و تنها سازمان هواپیمایی دولتی پاکستان تا نیمه آوریل سال جاری میلادی متحمل ۴ میلیارد روپیه ضرر بوده و این وضعیت حتی فرصت جبران خسارت‌های قبلی این سازمان کشوری را نیز از بین برده است. آژانس‌های مسافرتی، تورهای مسافرتی، صنعت هتل داری، حمل‌ونقل گردشگری، جاذبه‌های توریستی ازجمله صنعت شیلات در شمال پاکستان نیز در رادار ویروس کرونا قرارگرفته و باعث شد تا این حوزه و تمامی افراد وابسته به آن، روزها و ماه‌های سختی را تجربه کنند.

به گفته مقامات حوزه گردشگری پاکستان تنها در ایالات گیل گیت بلتستان، خیبر پختونخوا و کشمیر که مناطق اصلی برای گردشگری تابستانی در پاکستان است، بیش از 75000 شغل مستقیم به دلیل بحران کرونا در معرض خطر خواهند بود. این امر طبیعتاً باعث می‌شود که کارگران بخش گردشگری درمجموع از درآمد قابل‌توجهی محروم شوند. به گفته این مقامات، یک نگرانی بزرگ این است که پاکستان امیدوار بود سال جاری از محل گردشگری خارجی 1.5 میلیارد دلار کسب کند و حتی اگر تأثیر این بیماری برای مدت‌زمان طولانی‌تری ادامه یابد، درآمد پیش‌بینی‌شده به نصف هم نمی‌رسد. لذا آن‌ها خواستار ایجاد کارگروه‌های بازیابی ملی گردشگری در سطح فدرال و ایالت‌ها برای تدوین استراتژی‌های کمکی و بازیابی برای این بخش شده‌اند.

به اعتقاد آن‌ها دولت باید بلافاصله برای کارگران این بخش ازجمله آژانس‌های مسافرتی، صاحبان تور و کارکنان هتل‌ها و همچنین افراد خود اشتغال مانند راهنمای تور، رانندگان و امثال آن‌ها که در صورت ادامه این وضعیت، درآمد دیگری ندارند، کمک‌های فوری انجام دهد. سایر فعالیت‌های توریستی و مشاغل گردشگری و میهمان‌پذیری که با مشکلات گردش پول مواجه هستند نیز باید از طریق ارائه مشوق‌هایی مانند تخفیف‌های مالیاتی، وام‌های بدون بهره یا کم‌بهره و کمک‌های دولتی حمایت شود و یک برنامه بهبود باید توسط بخش‌های دولتی و خصوصی برای تحریک صنعت گردشگری و اطمینان از آن حاصل شود. همچنین سازمان هواپیمایی کشوری پاکستان (CAA) از ضرر حدود 18 میلیون دلاری در مارس 2020 خبر داده و در همین زمینه، برخی پیشنهاد داده‌اند که شرکت هواپیمایی بین‌المللی پاکستان (PIA) می‌تواند از نیروی کار خود به‌صورت چرخشی استفاده کند.

به اعتقاد کارشناسان اقتصادی و فعالان گردشگری در پاکستان، دولت باید برای نجات صنعت توریسم از بحران کرونا به یاری صنعت هواپیمایی، آژانس‌های مسافرتی و شرکت‌های توریستی بشتابد و ضمن نرمش در خصوص دریافت مالیات، بسته مالی ویژه‌ای برای حمایت از آسیب دیدگان بخش گردشگری اعلام کند. به گفته کارشناسان این بخش، بهبود مجدد صنعت گردشگری در پاکستان با دشواری‌های فراوانی طی سال‌های اخیر صورت گرفته و اگر دولت در وضعیت فعلی کاری برای حمایت از این حوزه نکند، این کار در آینده به‌مراتب دشوارتر بوده و ضررهای جبران‌ناپذیری به دنبال خواهد داشت.