نگاهی به قوانین سرمایه‌گذاری در کنیا
آشنایی با ترتیبات سرمایه‌گذاری نقش مهمی در توسعه روابط اقتصادی کشورها دارد. در این گزارش اسناد اصلی حاکم بر سرمایه‌گذاری در کنیا، شروط حاکم بر سرمایه‌گذاری، مدارک موردنیاز برای درخواست مجوز، مزایای اخذ مجوز سرمایه‌گذاری و نهاد متولی امور سرمایه‌گذاری در کنیا موردبررسی قرار داده شده است.
اخذ مجوز سرمایه‌گذاری
ترتیبات سرمایه‌گذاری در کنیا تحت دو سند اصلی قانون تشویق سرمایه‌گذاری(2004) و قانون حمایت از سرمایه‌گذاری خارجی قرار دارد. براساس ماده 3 قانون تشویق سرمایه‌گذاری، سرمایه‌گذاری خارجی در کنیا منوط به درخواست گواهینامه سرمایه‌گذاری از سازمان سرمایه‌گذاری کنیا[1] هست.
حداقل سرمایه لازم برای شروع سرمایه‌گذاری و پذیرش چنین درخواستی 100 هزار دلار است. (ماده 4) همچنین این سرمایه‌گذاری باید به حال کنیا مفید باشد که این مفیدیت می‌تواند ازجمله استفاده از منابع داخلی، مواد خام و خدمات کنیا، انتقال فناوری، اشتغال‌زایی، ایجاد ارزش‌افزوده و ... را شامل گردد.
همچنین براساس ماده 3 قانون حمایت از سرمایه‌گذاری‌های خارجی، سرمایه‌گذاری خارجی می‌بایست از وزارت دارایی کنیا گواهی‌نامه‌ای مبنی بر مورد تأیید بودن شرکتی که سرمایه‌گذار خارجی قصد همکاری با آن را دارد کسب نماید. (بخش 3) این گواهینامه می‌بایست شامل مواردی همچون نام دارنده (سرمایه‌گذار خارجی)، عنوان و شرح‌حال شرکت تجاری مربوطه، میزان سرمایه‌گذاری (فعلی یا آتی) دارنده در آن شرکت به تفکیک سرمایه ثابت (سهام)، وام، ارز خارجی باشد.
براساس ماده 5 قانون حمایت درصورتی‌که سرمایه‌گذار در زمان مقرر سرمایه‌های وعده داده‌شده را تأمین ننماید، گواهینامه سرمایه‌گذاری‌اش ابطال می‌گردد. همچنین در مواردی همچون تغییر میزان سهام، تغییر بازه زمانی سرمایه‌گذاری، جانشینی شخص سرمایه‌گذار، تغییر نام شرکت، ... گواهینامه می‌بایست اصلاح و به‌روز گردد (ماده 4).
سرمایه‌گذار می‌تواند سود حاصل از سرمایه‌گذاری خود را از کنیا خارج کند؛ 1- سودش را چه به‌صورت سرمایه نقدی چه به‌صورت سرمایه‌گذاری روی دارایی‌ها، پس از کسر مالیات با این قید که افزایش قیمت دارایی‌ها به‌عنوان سود شامل حال سرمایه‌گذار نمی‌شود. 2- سود نقدی به میزان سهام سرمایه‌گذار به او تعلق می‌گیرد. بنابراین در صورت تغییر میزان سهام سرمایه‌گذار، لازم است که گواهی‌نامه‌اش به‌روز شود (ماده 7).
مزایای اخذ مجوز سرمایه‌گذاری
بخش سوم قانون تشویق سرمایه‌گذاری به مزایای دارنده اخذ گواهینامه سرمایه‌گذاری اختصاص داده شده است. دارنده مجوز سرمایه‌گذاری می‌تواند براساس قانون مهاجرت:
الف) 3 روادید ورودی گروه (A) برای اعضای هیئت‌مدیره یا نیروهای فنی
ب) و 3 روادید ورودی گروه (H)، (I)، (J) برای صاحبان، سهامداران یا شرکا تقاضا و دریافت نماید؛ که این مجوزها برای مدت 2 سال اعتبار خواهد داشت و در صورت انقضا قابل صدور مجدد است. (ماده 13)
همچنین براساس آنچه در ضمیمه قانون تشویق موسوم به مقرره دوم[2] ذکر گردیده، دارنده گواهینامه سرمایه‌گذاری می‌تواند در صورت علاقه ظرف مدت 6 ماه از صدور گواهینامه سرمایه‌گذاری، قانون ثبت صنعتی را رجیستر کند. مجوزهای مندرج در قانون مجوزهای تجاری را اخذ نماید؛ مجوزهای واردات و صادرات مندرج در قانون واردات، صادرات و تأمین‌های ضروری را اخذ نماید؛ مجوزهای کارخانه را ذیل قانون کارخانه‌ها کسب نماید و مجوزهای دیگری همچون مجوز هواپیمای خصوصی و کشتی بخار و .... را به دست آورد. مهم‌تر از همه دارنده گواهینامه می‌تواند از کلیه مجوزهای مربوط به انجام فعالیت اقتصادی و تجارت در حوزه‌های مختلف اقتصادی از هتلداری و صنایع غذایی و کشاورزی گرفته تا صنایع لبنی، دام داری و شیلات، معدن، دارو و حمل‌ونقل و .. برخوردار گردد.
سازمان سرمایه‌گذاری کنیا
بخش 4 قانون تشویق، نهادی موسوم به سازمان سرمایه‌گذاری کنیا را به وجود آورده است که ذیل وزارت صنعت و تجارت کنیا عمل می‌کند و سیاست‌گذاری، ارتقای سرمایه‌گذاری و تسهیل آن را بر عهده دارد. می‌توان فعالیت‌های این سازمان را به دو گروه کلی خدمات پیش از سرمایه‌گذاری و پس از سرمایه‌گذاری تقسیم‌بندی نمود. این سازمان نه‌تنها برای متقاضیان امکان برخورداری از معافیت‌های مالیاتی را فراهم می‌آورد، بلکه در اخذ مجوزها و پروانه‌های لازم، ارائه اطلاعات مقتضی و ایجاد ارتباط با سایر نهادها به آن‌ها مساعدت می‌نماید.
این سازمان دارای یک سامانه جامع الکترونیکی موسوم به E- Regulations است که کلیه اطلاعات مربوط به قوانین، دستورالعمل‌ها و سیاست‌گذاری‌های کنیا در رابطه با سرمایه‌گذاری در آن درج گردیده است.
[1] Kenya Investment Authority (KenInvest)
[2] Second schedule