تحولات اقتصاد نفت نروژ در دوران کرونا

اقتصاد نروژ بعنوان یکی از ثروتمندترین کشورهای منطقه شمال اروپا و بزرگترین تولید کننده نفت و گاز اروپای غربی از دو بحران ناشی از پاندمی ویروس کرونا، تعطیلی فعالیت کسب و کار و دیگری سقوط قیمت نفت خام و کاهش تقاضا در بازار جهانی آسیب جدی دیده است.

این کشور که حدود یک پنجم درآمد خود را مدیون صنایع نفت و گاز است با کاهش شدید قیمت نفت خام برنت تا زیر 16 دلار در هر بشکه که پایین‌ترین حد طی دو دهه گذشته بود، با سقوط درآمدهای نفتی در سال جاری  مواجه گردید بنحوی که عایدات نفت آن از رقم ۲۴۵ میلیارد کرون ( مبلغ پیش بینی شده در  بودجه سالانه)  به  ۹۷.۸ میلیارد کرون ( ۹.۵۳ میلیارد دلار)  تنزل یافت و با تداوم بحران پیش بینی‌های قبلی مبنی بر درآمد نفتی 287 میلیارد  کرونی  برای سال مالی 2021   نیز مورد تعدیل قرار گرفت و  احتمالا  تا سقف  116 میلیارد کرون کاهش  خواهد داشت.  

در پی این تحولات دولت نروژ  جهت جبران کسر بودجه و  اصلاح آن و مقابله با رکود اقتصادی بوجود آمده، لایحه اصلاحیه بودجه را در تاریخ ۲۳ اردیبهشت ۱۳۹۹ به مجلس این کشور ارائه و تصویب نمود که بر اساس آن اجازه یافت برای مقابله با بحران کرونا معادل  4.2 درصد از ارزش صندوق  ذخیره ارزی این کشور  را برداشت کند.  قابل ذکر است که پیش از بحران کرونا و در شرایطی که هزینه‌های ضروری دولت از درآمدها فراتر می رفت، دولت اجازه داشت  تنها تا 3 درصد از منابع این صندوق را برداشت کند.

 با این حال انجمن نفت و گاز نروژ اعلام کرد که این اقدام دولت برای تحرک در پروژه‌های نفتی کافی نیست و پارلمان نروژ باید اقدامات بیشتری در نظر داشته باشد. شرکت نفتی اکوینور نیز  اعلام  کرد که به دلیل تضعیف بازار جهانی نفت  ناشی از  شیوع ویروس کرونا، این شرکت برنامه تولید نفت و گاز  برای سال ۲۰۲۰ را در پی محدودیت‌های تولید تحمیل‌شده از سوی دولت و مازاد عرضه، به حالت تعلیق درآورده و ممکن است اقدام‌های بیشتری را برای کاهش فعالیت امسال انجام دهد. این شرکت همچنین  همگام با سایر غول‌های نفتی جهان اعلام کرد که هزینه‌های سرمایه‌ای خود را تا  ۲۰ درصد کاهش خواهد داد. تا پیش از بحران کرونا، اکوینور  انتظار داشت امسال شاهد رشد تولید ۷ درصدی باشد. با این حال اخیرا  " الدار سائتره" ، مدیرعامل اکوینور در یک کنفرانس خبری اعلام کرد که  حفظ قیمت نفت بیش از مقدار تولید اهمیت دارد و اکنون که فعالیت‌های نفتی، به‌ویژه در بخش ساحلی کاهش یافته است، این شرکت نیز  تشدید کاهش تولید را در برنامه خود قرار خواهد داد و برای عادی‌سازی شرایط بازار، کاهش تولید نفت بیشتری در جهان نیاز است در حالی که  هنوز مازاد عرضه بسیاری وجود دارد.

 وزارت نفت نروژ نیز در گامی دیگر و با تایید توافق مورخ ۱۷ خردادماه مبنی بر کاهش 10 درصدی تولید کنونی سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و متحدانش، موسوم به «اوپک پلاس»  اعلام کرد که  کاهش داوطلبانه تولید نفت خود را ثابت  نگه می دارد، بنابراین کاهش تولید نفت نروژ در ماه ژوئن ۲۵۰ هزار بشکه و در نیمه دوم سال ۱۳۴ هزار بشکه خواهد بود و مقدار تولید این کشور برای ماه ژوئن یک میلیون و ۶۰۹ هزار بشکه و برای نیمه دوم سال، یک میلیون و ۷۲۵ هزار بشکه تعیین شده است.  

کاهش تقاضای جهانی نفت و افت قیمت این محصول و رکود در اقتصاد نفت نروژ باعث کاهش ارزش سهام شرکت های نفتی نروژ شد، موضوعی که برای  سرمایه‌های سرگردان کشورهای ثروتمند جهان و از جمله عربستان موقعیتی استثنایی برای نفوذ در این مجموعه  بزرگ نفتی را فراهم می آورد، حسب گزارش های منتشر شده اخیرا " صندوق ثروت ملی عربستان" (PIF)، با هدف تبدیل شدن به بزرگ‌ترین صندوق سرمایه گذاری ملی جهان، از آشفتگی بازار نفت و افت ارزش بازار بورس نروژ استفاده کرده و با هزینه 200 میلیون دلار سهام خود در شرکت نفتی اکوینور (Equinor)، بزرگترین شرکت نفتی نروژ را  افزایش داده است. در همین رابطه نشریه اقتصادی نروژی  Finansavisen  گزارش داد که شعبه عربستانی " بانک جی‌پی مورگان چیس"  به نیابت از یک موکل ناشناس، در یک نوبت ۱۴.۵ و در نوبت دیگر ۶.۴ میلیون سهم  از سهام شرکت آکوینور را خریداری کرده است. لازم به ذکر است که  سهام اکوینور در سال جاری بیش از ۳۰ درصد ریزش کرد و در حال حاضر  ارزش کنونی آن در بازار  در حدود ۴۴ میلیارد دلار تخمین زده می‌شود .