تاثیرات ویروس کرونا بر بخش توریسم، فرهنگ و صنایع خلاق در رومانی

بحران فعلی اقتصادی، ناشی از شیوع ویروس کرونا، به دلیل از بین رفتن ناگهانی و گسترده فرصت های درآمدزایی، به ویژه برای بازیگران آسیب پذیرتر مانند بخش های فرهنگی و صنایع خلاق بسیار حائز اهمیت است.هر گونه آسیب به این بخش ها در آینده علاوه بر آسیب اقتصادی، آسیب های فرهنگی و اجتماعی را در پی خواهد داشت. اقدامات حمایتی در راستای کمک به این بخش ها در کشور رومانی را می‌توان به دو دسته حمایت های داخلی و اروپایی تقسیم نمود. حمایت داخلی شامل اعمال تخفیف در اخذ انواع مالیات بر فعالیتهای مذکور و حمایت اروپایی شامل دریافت کمک، اعتبار و وام خواهد بود. بطور کلی می‌توان اظهار داشت که وابستگی متقابل بخش توریسم، فرهنگی و صنایع خلاق در رومانی، باعث گردیده تا علیرغم داشتن ویژگی‌ها و مختصات انحصاری، در بسیاری از زمینه‌ها با یکدیگر همپوشانی داشته باشند. این امر سبب می‌شود رونق در هر بخش بر سایر بخش ها و متقابلا مشکلات در هر حوزه به سایر حوزه‌ها تسری یابد. بررسیها حاکی از آنست که در دو دهه اخیر، بخش توریسم در مرکز توجه دولت رومانی به عنوان بستر و زمینه ساز اصلی تولید و تجاری سازی محصولات فرهنگی و صنایع خلاق قرار داشته است.

بخش فرهنگی و صنایع خلاق در دوره شیوع ویروس کرونا و وضعیت اضطراری، با تولید محتوا بصورت مجازی و ارائه آن به مخاطبان کمک های جدی را برای مقابله با شیوع ویروس کرونا، ادامه فعالیت های آموزشی و پر نمودن اوقات فراغت شهروندان انجام داد. اما ادامه بحران اقتصادی ناشی از شیوع کرونا می‌تواند ضربات جبران ناپذیری را به این دو بخش در رومانی وارد آورد. در بین بخش های مختلف فرهنگی، آن دسته که از کمک های دولتی بهره می‌گیرند (مانند موزه‌ها ، کتابخانه‌ها و...) و همچنین شرکت های بین المللی که درآمدهای پایدار دارند از آسیب پذیری کمتری برخوردارند. اما شرکت های کوچک و متوسط که بخش قابل ملاحظه ای از محتوای فرهنگی بومی جامعه  و همچنین خدمات توریسم را تولید و ارائه می نمایند، در معرض ورشکستگی قرار دارند. 

لازم به ذکر است که  برخی از صنایع خلاق در حوزه فناوری اطلاعات به دلیل افزایش سرعت دیجیتالیزه و اتوماسیون [1] بعد  از انتشار ویروس کرونا و نیمه تعطیل شدن شهر ها، آسیب های کمتری را متحمل شده اند. شرکت های رومانیایی که در زمینه سرگرمی یا پخش آنلاین یا آموزش آنلاین فعالیت می‌کنند از رونق خوبی در این دوره برخوردار بوده اند.

بحران فعلی اقتصادی، ناشی از شیوع ویروس کرونا، به دلیل از بین رفتن ناگهانی و گسترده فرصت های درآمدزایی، به ویژه برای بازیگران آسیب پذیرتر مانند بخش های فرهنگی و صنایع خلاق بسیار حائز اهمیت است. برخی از این بازیگران (به عنوان مثال موزه‌های عمومی ، کتابخانه‌ها ، تئاترها) از حمایت دولتی  بهره می‌برند و علی رغم فشار های مالی در دوره کنونی به دلیل از دست دادن مشتری‌هایشان همچنان، تا زمانی که دولت ها ورشکست نشده اند، منبع تامین مالی حداقلی را دارا هستند. بخش های فرهنگی دیگر مانند شرکت های بزرگ بین المللی که دارای درآمدهای پایدار هستند (به عنوان مثالNetflix )، و در این دوره نیز توانستند از طریق ایجاد برخی سازوکارها به فعالیت خود ادامه دهند، آسیب چندانی از شرایط فعلی نمی‌بینند. حتی ممکن است با توجه به گسترش استفاده از نرم افزارها و سخت افزارها در دوران اضطراری و اجبار برای ارتباطات اینترنتی در کار و آموزش رونق بیشتری نیز پیدا کنند. کارگزاران دیگر بخش فرهنگی شرکت های کوچک و مستقل و متخصصان مستقل هستند که بنا بر حرفه ای که به آن می‌پردازند ممکن است تا مرز ورشکستگی پیش روند. این بحران تهدید ساختاری برای بقای بسیاری از بنگاه‌ها و کارگران در تولیدات فرهنگی و صنایع خلاق ایجاد می‌کند.

امروز بیش از هر زمان دیگر اهمیت فرهنگ و صنایع خلاق برای جامعه مشخص است. در دسترس بودن محتوای فرهنگی به سلامت روان و بهزیستی جامعه کمک می‌کند. از همین رو در ماه‌های اخیر و پس از شیوع ویروس کرونا و حصول وضعیت اضطراری، بسیاری از موسسات فرهنگی مطالب آنلاین و رایگان را برای مقابله با آثار مخرب کرونا در حوزه‌های مختلف اجتماعی، خانوادگی، آموزشی، شغلی، روانشناسی و ... فراهم کرده اند. با توجه به اهمیت این بخش در جامعه جهانی از جنبه‌های مختلف که بخشی از آن در بالا اشاره شد، در شرایط کنونی ارائه مدلهای اقتصادی پایدار در طول و پس از بحران کرونا برای بقای بخش های مختلف فرهنگی ضروری است. هرگونه آسیب به صنایع شکننده تر این بخش می‌تواند خسارات جبران ناپذیر اقتصادی، اجتماعی و حتی فرهنگی ایجاد کند. راهکارهایی که تا به امروز برای حل این چالش در سطح بین المللی به کار گرفته شده اند اغلب شامل حمایت های عمومی از بخش های مختلف با هدف کاهش تأثیرات منفی در کوتاه مدت می‌شود. از این رو کلیه کشور ها باید در ابتدا میزان آسیب ها به این بخش در شرایط کرونا را بسنجند و برای عبور از آن برنامه ریزی نمایند.

بخش های مختلف فرهنگی در رومانی نیز به مانند سایر کشورها با مشکلات جدی مواجه هستند. در ادامه به بررسی وضعیت بخش های مختلف فرهنگی و صنایع خلاق در رومانی پرداخته می‌شود.

• تاثیر کرونا بر بخش توریسم در رومانی:

با شیوع ویروس کرونا در جهان و ممنوعیت آمد و شد، تعطیلی هتل ها و رستوران‌ها، تعطیلی مکان‌های تاریخی و سرگرمی و مواردی از این قبیل در بسیاری از کشورها، صنعت توریسم از جمله صنایعی بود که متحمل آسیب های جدی گردید. صنعت توریسم در رومانی نیز از مجموعه جهانی جدا نیست و تا کنون متحمل آسیب های اقتصادی جدی گردیده و پیش بینی می‌شود بسیاری از شرکت های کوچک و متوسط که در حوزه‌های مختلف توریسم فعالیت دارند نتوانند تا پایان سال جاری میلادی به فعالیت خود ادامه دهند.

گردشگری و مسافرت بطور متوسط سالانه 5 درصد از GDP رومانی را به خود اختصاص می دهد. صنعت گردشگری داخلی بیش از شکل خارجی آن  در رومانی رونق دارد. علت این امر به نبود زیر ساخت های مناسب گردشگری در رومانی باز می‌گردد. این موانع مانع از تبدیل رومانی، علی رغم داشتن جاذبه‌های گردشگری، به یکی از کشور های جذب کننده توریست در سطح بین المللی می‌شود. البته این روند رو به بهبود است و دولت برنامه‌هایی را برای ایجاد زیر ساخت های مناسب تدوین کرده است. در سال 2019 رومانی میزبان بیش از 3 میلیون گردشگر خارجی بود. این گردشگران بیشتر از کشورهای آلمان، ایتالیا و  رژیم اشغالگر قدس ( اسرائیل ) هستند. به رقم بالا باید حدود 12 میلیون گردشگر داخلی را نیز اضافه نمود. نگاهی به این اعداد نشان می دهد که بیشتر صنعت گردشگری رومانی بر پایه سفر های داخلی مردم این کشور بنا نهاده شده است.

با شیوع ویروس کرونا صنعت گردشگری در رومانی از ماه مارس با مشکلات اساسی مواجه شده است و پیش بینی می‌شود با توجه به احتمال زیاد لغو مسافرت های داخلی که اغلب در تابستان و با سفر به سواحل دریای سیاه و منطقه ترانسیلوانیا اتفاق می افتاد، بسیاری از دست اندرکاران صنعت توریسم ورشکست شوند. رومانیایی‌ها معمولا در ماه ژانویه و فوریه امکانات مسافرتی (از جمله هتل و...) را برای تابستان رزرو می‌کنند. در دو ماه یاد شده با توجه به اینکه شیوع ویروس در رومانی هنوز جدیت نیافته بود، تعداد رزرو ها حدود 25 درصد کاهش یافت اما پس از ماه مارچ تعداد زیادی درخواست های خود را لغو کردند. بر اساس نظر سنجی‌های غیر رسمی از هر 10 خانواده 3 خانواده برنامه خود برای مسافرت در تابستان را تغییر نداده است.

در رومانی بین 36 الی 40 هزار هتل، رستوران، کافی شاپ و بار وجود دارد که حجم معاملات آنها به حدود 15 الی 17 میلیارد لی می رسد. همچنین ذکر می‌شود که در این حوزه حدود 350 هزار نفر مشغول به کار می‌باشند. طی دو ماه اخیر این صنعت تقریبا به صورت کامل تعطیل شده است. در این دو ماه صنعت هتلداری در حدود 240 میلیون یورو متضرر شده است و پیش بینی می‌شود این رقم برای سال 2020 برابر با یک میلیارد یورور شود. نخست وزیر رومانی در ملاقات اخیر خود با اصحاب این صنعت در مورد کارکنان رستوران‌ها و کافی شاپ ها و غیره گفت که بعد از برداشت وضعیت اضطراری ملی، دولت به پرداخت حقوق بیکاری به شاغلان در این حوزه ادامه خواهد داد، و بعد از بازگشایی مجدد این مکان‌ها و در مدتی که حوزه رستوران داری به صورت کامل فعالیت نخواهد کرد، دولت از پرداخت 35 الی 45% از دستمزدها حمایت خواهد کرد. وی اعلام کرد این حوزه‌ها همچنین از پرداخت مالیات مربوط به دستمزدها در سال 2020 معاف است و امکان پرداخت مالیات بر درآمد و عوارض مربوط به سال جاری را در سال 2021 و در 12 قسط مساوی خواهد داشت.  همچنین اتحادیه اروپا قرار است 25 درصد  برنامه بازسازی اروپا را به حوزه توریسم اختصاص دهد.

از طرف دیگر پروازها ی داخلی و خارجی رومانی تا اواسط ماه می ، به مدت یک ماه تعطیل بود. پیش از این نیز پروزاها بصورت محدود و با شرایط خاص برگزار می‌شد. در حال حاضر نیز پروازهای بصورت محدود برقرار شده است.

• تاثیر کرونا بر تقویم برگزاری رویدادهای فرهنگی، فعالیت سینماها، کتابخانه‌ها، اماکن و جذابیت های توریستی در رومانی:

با شیوع ویروس کرونا سینماها، موزه‌ها و کتابخانه‌ها  از 12 ماه مارس تعطیل و برگزاری رویدادهای فرهنگی مشروط به رعایت فاصله گذاری اجتماعی و شرکت کمتر از 100 نفر گردید؛ که عملا شروط مطرحه سبب شد اغلب رویدادهای فرهنگی شامل کنسرت ها، نمایشگاه‌ها و جشنواره‌ها تا پایان ماه آگوست تعطیل اعلام شوند. این امر آسیب های مالی جدی را به دست اندرکاران و شاغلان در این حرفه وارد آورده است. به عنوان مثال تنها شهر کلوژ ناپوکا به دلیل لغو رویدادهای فرهنگی بالغ بر 60 میلیون یورو زیان دیده است.

همچنین قرار بود شهر تیمیشوآرا در تابستان سال جاری میلادی به عنوان پایتخت فرهنگی اروپا میزبان رویدادهای فرهنگی اروپایی شود. با توجه به شرایط پیش آمده وزیر فرهنگ رومانی در جلسه شورای اروپا درخواست نمود که این عنوان در زمان بهتری به این شهر داده شود تا تیمیشوآرا زمان و امکان کافی برای استفاده از این عنوان برای نشان دادن فرهنگ غنی رومانی را داشته باشد و همچنین میزبان رویدادهای فرهنگی سایر کشور های اروپایی باشد.

برای مقابله با اثرات مالی این بحران، بزرگترین شرکتها در صنعت برگزاری رویدادهای فرهنگی، که در انجمن رومانیایی سازمان دهندگان کنسرت ها و رویدادهای فرهنگی (AROC) سازماندهی شده اند، از دولت مشاوره خواسته و اقدامات لازم را برای نجات کارمندان ، همکاران ، فریلنسرها و خانواده‌های کسانی که در این زمینه فعالیت می‌کنند، پیشنهاد کرده اند. در همین راستا نخست وزیر اوربان و وزیر فرهنگ طی جلسه ای با برگزار کنندگان کنسرت ها و رویدادهای فرهنگی راهکارهای کمک به این بخش را بررسی کردند و مقرر گردید دولت در کوتاه مدت، دولت تصمیماتی را با هدف تأمین نقدینگی مالی برای برگزارکنندگان کنسرت ها و رویدادهای فرهنگی و شاغلان این بخش اتخاذ کند.

برخی موزه‌ها و مکان‌های تاریخی نیز تلاش کردند پروژه‌های آنلاین را ابداع نمایند تا به پر شدن اوقات شهروندان در خانه و در شرایط وضعیت اضطرای کمک کنند. اما نکته حائز اهمیت این است که دستاورد تمامی این پروژه‌ها بدون هزینه و بصورت رایگان مورد اختیار کاربران قرار گرفته است. از جمله این موارد ایجاد نرم افزارهای بازدید رایگان از موزه‌ها است.

• تاثیر کرونا بر صنایع خلاق در رومانی:

تأثیر بحران کرونا بر بخش فرهنگی و صنایع  خلاق توسط پارلمان اروپا در قطعنامه مبارزه با بحران COVID-19 برجسته شد است. پارلمان اروپا تاکید دارد که این بخش ها "بخصوص، و به شدت تحت تأثیر اثرات COVID-19 قرار گرفته اند  و از اتحادیه اروپا و کشورهای عضو می خواهد "از بخشهای فرهنگی و صنایع خلاق پشتیبانی کنند، زیرا آنها نقش مهمی را در اقتصاد و زندگی اجتماعی بازی می‌کنند." این صنایع که اغلب به شکل شرکت های کوچک و متوسط فعالیت دارند، معمولاً به صورت جدا و جزیره ای کار می‌کنند. اما تعداد آنها زیاد است و ورشکست شدن آنها می‌تواند چرخه تولید محصولات را از کار بیاندازد.

صنایع خلاق به مثابه قلب نوآوری در اقتصاد رومانی بوده و محور کار با بسیاری از بخش های دیگر شناخته می‌شود.  این صنایع در رومانی به سه شاخه اصلی، فعالیت های فرهنگی، هنر و فعالیت های خلاق  تقسیم می‌شود. هر یک از این سه حوزه بر اساس کد گذاری صورت گرفته، توسط دارای زیر مجموعه‌های متنوعی است:

محصولات فرهنگی شامل نرم افزار های سرگرمی تعاملی، موسیقی، فیلم و ویدئو، انتشارات، تلویزیون و رادیو، میراث هنری می‌شوند. بخش هنر نیز شامل هنرهای نمایشی، هنرهای تجسمی، نوشتن و ساخت موسیقی و فعالیت های خلاق شامل: معماری، تبلیغات و طراحی نرم افزار می‌شوند.

بیشتر فعالیت ها در حوزه صنایع خلاق توسط بنگاه‌های کوچک و متوسط انجام می‌شود  و دولت رومانی از سال 2008 در راستای گسترش این دست از صنایع به عنوان  یکی از حوزه‌های مهم اقتصادی، دستور کار ویژه ای را دنبال می‌کند. در راستای همین دستور کار اتحادیه اروپا کمک های ویژه ای را در قالب طرح های مختلف به این صنایع تخصیص داده است. آمار رسمی مربوط به شرکت های فعال در حوزه صنایع خلاق در رومانی بین سالهای 2008 تا 2019 نشانگر روند صعودی و موفقیت طرح یاد شده است. هم اکنون صنایع خلاق از جایگاه ویژه ای در اقتصاد رومانی برخوردار هستند و گردش مالی بالغ بر 10 میلیارد یورو در سال دارند. صنعت نرم افزار، صنایع دستی و معماری از جمله مهمترین صنایع خلاق هستند که بالاترین میزان گردش مالی در این حوزه را به خود اختصاص داده اند. صنعت نرم افزار در بین دو صنعت دیگر از جایگاه بالاتری برخوردار است و از سال 2007 (عضویت رومانی در اتحادیه اروپا) تا کنون روند رو به رشدی داشته است. مهم ترین عامل توسعه صنعت نرم افزار رومانی استارت آپ ها هستند و دولت رومانی برای توسعه استارت آپ ها بصورت سالانه، برنامه ای ویژه تدوین می‌کند.

اکوسیستم استارت آپ ها در رومانی در مراحل اولیه خود است، با این وجود اندیشمندان رومانیایی معتقدند این کشور دارای پتانسیل بالایی برای تبدیل شدن به یکی از پر رونق ترین مراکز نوآوری در اروپای مرکزی و شرقی است. در نیمه دوم سال 2017 رومانی بالاترین رونق تاریخ خود در حوزه تکنولوژی را داشت (این دوره همچنین با تجربه بالاترین میزان GDP در طول تاریخ رومانی مقارن است). میزان سرمایه ای که استارت آپ ها در سال 2017 جذب کردند، نسبت به سال 2016 سه برابر بود و از رقم 11 میلیون یورو به 38.4 میلیون یورو رسید. در واقع توجهات بخش دولتی و خصوصی نسبت به استارت آپها پس از اینکه یونیپس  (نخستین استارت رومانی) به وضعیت یونیکرن رسید افزایش یافت.

این صنایع به مانند سایر بخش های اقتصادی در رومانی تحت تاثیر بحران اقتصادی ناشی از شیوع ویروس کرونا قرار گرفته اند. اغلب شرکت های فعال در حوزه صنایع خلاق از نوع شرکت های کوچک و متوسط و استارت آپ هستند. پس از شیوع کرونا و تعطیلی اجباری بسیاری از این شرکت ها، وزیر فرهنگ رومانی اعلام کرد که  بخش صنایع فرهنگی خلاق باید با اصولی مانند ایمنی عمومی، شفافیت و حقوق صاحبان درآمد، شرایط جدید کار و زندگی سازگار شود. طراحی سیستم عامل های آنلاین برای انجام امور توسط این شرکت ها از جمله پیشنهادات وی به کارگزاران این صنعت بود. علاوه بر این قرار بود دولت رومانی  مبلغ 3.5 میلیارد یورو برای کمک به این شرکت ها که متاثر از بحران کرونا شده اند تخصیص دهد. در نتیجه این اعلام نزدیک به 500 هزار شرکت ثبت نام کردند . البته تا کنون اخباری مبنی بر اهدا چنین کمک هایی منتشر نشده است.

لازم به ذکر است که  برخی از صنایع خلاق در حوزه آی تی به دلیل افزایش سرعت دیجیتالیزه و اتوماسیون شدن بعد  از انتشار ویروس کرونا و نیمه تعطیل شدن شهر ها آسیب های کمتری را متحمل شده اند. البته این بدان معنا نیست که صنعت آی تی در این بحران آسیب ندیده است. با توجه به کاهش فعالیت سایر صنایع که از صنعت آی تی به عنوان زیر ساخت استفاده می‌کنند طبیعتا این صنعت نیز با آسیب های جدی روبرو شده است. اما با توجه به سازگار نمودن خود با تقاضای بازار در دوران کرونا، تلاش شده است تا حد زیادی نوع بازار خود را تغییر دهد. شرکت هایی که در زمینه سرگرمی یا پخش آنلاین یا آموزش آنلاین فعالیت می‌کنند از رونق خوبی در این دوره برخوردار بوده اند.

• تاثیر کرونا بر فعالیت های آموزشی و پژو هشی:

با شیوع ویروس کرونا و اطلاع رسانی از نخستین موارد گزارش شده در بخارست، در گام نخست مدارس و مهد های کودک ها و سپس دانشگاه‌ها در ماه مارس تعطیل شدند. به  همین ترتیب کلیه رویداد های علمی و آموزشی از جمله کارگاه‌ها، نشست ها، سمینارها، کنفرانس ها و مواردی از این قبیل تعطیل شد. مدارس و مهد کودک ها بعد از چند هفته تلاش کردند بخشی از آموزش را بصورت آنلاین ارائه دهند. هر چند این امر در مورد دانشگاه‌ها صدق نمی‌کند. این  رخداد برنامه‌های آموزشی در رومانی را با اختلال مواجه نموده است.

تعداد دانش آموزان رومانیایی 2824594 است. نظر سنجی غیر رسمی‌توسط موسسه IRES نشان می دهد که حدود 32 درصد دانش آموزان در مقاطع دبیرستان دسترسی به لپ تاپ یا کامپیوتر شخصی ندارند. این موضوع در خانواده‌هایی با چند فرزند بیشتر موضوعیت دارد. از طرفی بر اساس آمار همین موسسه بیش از 25 درصد والدینی که فرزندشان در چنین شرایطی قرار دارد امکان خرید لپ تاب برای فرزندانشان را ندارند. برخی از دانش آموزان نیز (حدود 12 درصد) دسترسی به اینترنت با سرعت مناسب ندارند. اعتراضات زیادی به آموزش های آنلاین وجود دارد که مهمترین آن عدم دسترسی تمامی دانش آموزان به آموزش آنلاین است. امری که از نظر منتقدان فواصل اجتماعی را بیشتر خواهد نمود و اقشار فقیر و آسیب پذیر نخواهند توانست از این تسهیلات استفاده نمایند.

دانشگاه‌های رومانی نیز کلاس های این ترم تحصیلی را معلق نموده اند و امتحانات بصورت آنلاین برگزار می‌شود. در نتیجه این اقدام بسیاری از دانشجویان خارجی مشغول به تحصیل در رومانی، بخصوص دانشجویانی که بصورت نظام مند و سازمان یافته از کشورهای ترکمنستان و قزاقستان در این کشور تحصیل می‌کنند، به کشور های خود بازگشته اند. این امر نیز باعث از دست رفتن بخشی از درآمد های ارزی رومانی شده است.

در همین حال شیوع بیماری کرونا باعث لغو و یا به تعویق افتادن اجرای پروژه‌های تحقیقاتی و پژوهشی در رومانی گردید. شایان ذکر اینکه پاندمی‌ کرونا خصوصا امکان برگزاری تجمعات و گردهمایی‌های علمی و تحقیقاتی را ناممکن ساخته و بدین ترتیب برگزاری تعداد قابل توجهی از میزگردها، سمینارها و کنفرانسهای داخلی و بین المللی با مشکل روبرو گردید. هر چند به لطف تکنولوژی و وجود زیرساخت مناسب اینترنتی، تعدادی از آنها بصورت ویدئویی برگزار شده و یا در حال برگزاری می‌باشند.    

نتیجه گیری:

انتشار ویروس کرونا در رومانی به بخشهای توریسم، فرهنگی و صنایع خلاق آسیب های جدی وارد نموده است. در نتیجه بسته شدن و بازگشایی امکان و جذابیتهای توریستی (شامل موزه‌ها، رستوران‌ها، هتل ها، حمل و نقل، بارها و ...) و پروازهای محدود از/به این کشور، عملا چرخه توریسم در ابعاد داخلی و خارجی آن در رومانی متوقف شده است. این امر به بخش فعال در این حوزه از کارفرمایان تا کارگران هزینه‌های اقتصادی جبران ناپذیری را تحمیل نموده است. بخش صنایع خلاق در تمامی حوزه‌ها بغیر از حوزه آی تی از وضعیت مناسبی برخوردار نیستند و ورشکستگی دست اندرکاران در این بخش می‌تواند چرخه تولید محصولات فرهنگی را مخدوش نماید. این امر علاوه بر آثار اقتصادی، تاثیرات منفی فرهنگی نیز خواهد داشت که جبران آن زمان زیادی را می طلبد.

از این رو دولت این کشور با ارائه برخی حمایت های داخلی و همچنین حمایت های اروپایی تلاش می‌کند تا از میزان آسیب های وارده کاسته و مانع از تعطیلی این بخشها شود. علی رغم تلاش های صورت گرفته، بخش خصوصی رومانی که دست اندرکار این بخشها هستند راضی نبوده و معتقدند تاکنون از حمایت های دولت برخوردار نشده اند.

نکته قابل ملاحظه اینکه بخش توریسم در رومانی از سال 2000 با برنامه ریزی دولت و با رویکرد تجاری سازی محصولات فرهنگی، همواره به عنوان بستر اصلی توسعه بخش فرهنگی و صنایع خلاق مطرح بوده است. از این رو هر یک از بخش های یاد شده علاوه بر آسیبی که به طور اختصاصی متحمل می‌شوند، از ضعیف شدن بخش توریسم نیز متضرر می‌گردند. هرگونه کاهش در جذب گردشگر عملاً موزه‌ها، بنا های تاریخی و جاذبه‌های طبیعی رومانی را با کاهش بازدید کننده و در نتیجه کاهش درآمد روبرو خواهد نمود. همچنین در بخش صنایع خلاق، بویژه در حوزه  فیلم، موسیقی، کتاب، نرم افزار و ... تعطیلی نمایشگاه‌ها و جشنواره‌های بین المللی در رومانی و لغو سفر شرکت کنندگان بین المللی در این رویدادها علاوه بر آسیب بر بخش صنایع خلاق، برای بخش توریسم نیز کاهش درآمد داشته است. در حوزه آموزش، لغو کنفرانس ها و نشست های بین المللی و همچنین برگزاری دوره‌های کوتاه مدت آموزشی بویژه در قالب برنامه‌های اروپایی مانند آراسموس پلاس، علاوه بر آسیب به جامعه علمی و فعالیت های تحقیقاتی و پژو هشی در رومانی، سبب کاهش بخشی از درآمد بخش توریسم این کشور نیز شده است.  

  [ 1] digitization and automation